Doların yeni psikolojik sınırı bu hafta belli olmalı

Piyasalarda son 10 gündür TL’nin değer kaybı nedeniyle özellikle kurlar açısından avantajlı gibi döviz görüntü veren Doların 1.80’e vurduğu anlar yaşandı. Ekonominin genel görünümüne bakıldığında Türk Lirası açısından elle tutulur bir sıkıntı olmamasına rağmen sürekli dünyada doların azgelişmiş ülke paralarına karşı ve Avrupa bölgesinin krize hakim olamaması nedeniyle değer kazanmasının etkisiyle sürekli olarak piyasalarda " dolar ne olacak" diye diye bu hale gelindi.

Bunun zemini hazırlayan Merkez Bankasıdır aslında, demek ki böyle olmasını istedi. Bu aşamadan sonra söylenecek şeyler bitmiştir Dolar psikolojik sınırını geçerek ipinden boşanmış kuduruk köpekler gibi etrafa saldırıverebilir. Herkes tedirgin olmakta haklıdır. Daha önceki tahminlerimizi MB ekstra faiz indirimi yapmayacağını farz ederek yapmıştım. Ama sürpriz bir şekilde faiz indirimi yapıldı. Eğer benim daha önce belirttiğim mantık doğruysa MB yakında dolar ihalesi yapması gerekir. Bu sayade MB elinde yığılan dolarları yüksek kurla satacak ve nerdeyse 1.15- 1.20 lerden topladığı bu dolarlardan kurtulacak ve böylece bir nebze dolar baskı altına alınacaktır.

Önümüzdeki günlerde IMF ile anlaşma da sağlanacağına göre dolar büyük ihtimalle 1.60 ların altına doğru yolunu alacaktır. Eğer bu iniş gerçekleşmezse de çözüm kolaydır. Artır faizi dolar düşsün. Çok düşerse alttan toplamaya devam et.

MB bu sistemle bir nebze gücü sayesinde para kazanan bir tüzel kişi haline gelmiştir. Dalgalı kurun gelişmekte olan ülkelere getirdiği avantajları anlatmaya çalışırken bunun görülememsiydi. Düşündüklerimi tam anlatamıyorum galiba. Bu nedenle biz ve bizim gibi ülkeler para dalgalanmalarını yöneten gerçek birer oyuncu haline geldiği için, bu sistem tam isabet olmuştur.

Bana göre bu haftaki Dolar tavanı gelecek 10 yılın tavanı olabilir. Dikkat bu hafta yeni psikolojik sınır kesinlikle test edilecektir. Bu da Dolar fiyatının tavanı olacaktır. Bir daha Dolar bu değerleri görmeyebilir.

Bir-iki yıl önce Japonya da faizleri % 0 lara indirdikten sonra otomatik olarak Japon parası değerlenmişti ancak Japonya ABD ile cari açık, Üretim ve borçlar bakımından farklılık arz etmektedir. Acaba faizlerin çok inmesi refleks olarak o paranın değerinin artık düşmeyeceği hissini mi vermektedir bilinmez.

Gelişmekte olan ülkelerde ve Türk halkında bir dolar aşkı almış başını gidiyor. Neden? Çünkü uluslar arası ticareti herkes dolarla yapıyormuş, borçlanıyormuş vs vs. Yapma! Neden dolarla yapıyorsun? Cevap : Dolar istikrarlı.

Oysa son 20 yılın en istikrarsız paralardan birisi dolardır bunu gören yok.

3 Yıl önce 1 Dolar = 121 japon yeni idi,

2 Yıl önce 1 Dolar = 102 Japon Yeni idi

15 ocakta 1 Dolar = 89 japon yeni idi

Bugün 1 Dolar = 97 Japon yeni

2 Yıl Önce 1 Euro = 1.31-USD

1 Yıl Önce 1 Euro = 1.56-USD

Bugün 1 Euro = 1.27-USD

2 Yıl Önce 1-USD = 1.43 TL

1 Yıl Önce 1-USD = 1.21 TL

Bugün 1-USD = 1.80 TL

2 Yıl Önce 1 gr Altın = 29.78 TL = 20.82-USD

1 Yıl Önce 1 gr Altın = 38.36 TL = 31.70-USD

Bugün 1 gr Altın = 53.77 TL = 29.87-USD

(Dolar çok değerlendi diyenlere cevap: 2 Yıl Önce 20 Dolar olan Altın Bugün 30 dolardır. Yani 2 yıl önce 1 Doları olanların bugün 1.80 TL si, oysa 1 Dolar değerinde altını olanların 2.70 TL si vardır.)

ABD için 70 trilyon borç aslında uluslararası alanda yaptığı üretimlerin rekabet edemediğini ve dünyaya mal satamadığını ve böyle devam ederse satamayacağını göstermektedir. Bu doğal olarak bu ülkedeki üreten firmaların sistemin dışına atacaktır. Bunu önlemek için ulusal üretim maliyetleri ( Ücret, faiz ve vergilendirme ve enerji) düşürmesi gerekmektedir

Üretimin etkin olur ve uluslar arası alanda sorun yaşamazsa bu borçlar sorun olmaz. Ancak üretimle bu iç ve dış borçlarla baş edemeyeceğinize göre ne yapmalısınız? Zaten % 0.25 faizle bile 70 trilyonu çevirmenin maliyeti 175 milyardır. Bunun tamamını para basarak ödersiniz. Dolar nereye düşerse düşsün. Gerekirse finalde Dolardan vazgeçersiniz ama bu borcu da makul seviyelere kadar indirir veya tamamen temizlersiniz. Farklı bir çözüm de zor görünüyor.

Dünyada doların en güven paralardan biri olarak hala ayakta durmasının nedeni olarak ticaretin parası olmasının etkisi çok fazladır. Yılları verdiği alışkanlıkları ve hakim ekonomi parası olması ve yakın gelecekte başka alternatifi görünmemesini de göz ardı etmemek lazımdır. Ancak geleceği bu kadar belirsiz bir ekonomi parasının hala ticari aktivitede en önde olmasının verdiği sıkıntılar yaşanmaktadır.

Örneğin bugün dış ticarette kimse geleceği belli olmayan parayla ileriye yönelik kontratlar yapmaya yaklaşmamaktadır. İleriye kontrat yapamayan işadamı da geleceğini görememekte belirsizlikten dolayı bazı yatırım risklerini göze alamamaktadır. Güvensizlik, İstihdamın ve Pazar daralmasının tavan yaptığı bu dönemde bir de parasal konulardaki belirsizlik iş hayatını daha da strese sokmaktadır.

Bu durum uluslar arası ticarette uluslar üstü bir para biriminin gerekliliğin tartışılmasını da gündeme getirmelidir. Çünkü ABD bir ülkedir ve dünya halklarından birini yöneten devletlerden biridir ve dünyada bu devletin parasının ticari alışverişlerde fatura ediliyor olması çok adaletsiz, çelişkili ve akıldışıdır. Uluslar arası borçlanma ve kredilendirmenin de bu ülke parasıyla olması çok tuhaf sonuçlar doğurmaktadır.

Adaletsizliklerin başında dünyada hüküm süren bir ülke parasının, yine o ülkenin Merkez Bankası tarafından yönetilmesidir. Bu kadar saçma sapan bir düzen nasıl dünyada kabul görüyor akıl almamaktadır. Bu merkez bankasının para arzını artırmasının enflasyonist etkisi uzun sürmekte ve çok sığ olmakta, dünyaya yayılan bu paranın arzının denetlenememesi sonucunda ABD sürekli kendine avantaj yaratacak para politikaları icat edip bunu dünyaya kolayca enjekte etmektedir. Bunun sonucunda zenginlik konusunda da ABD halkı ve devleti sadece paranın basanı oldukları için haksız kazanç elde edip durmaktadır. Bu şekilde bütün dünya haklarını yıllardır ABD bir nevi soymaktadır ve sömürmektedir. Ve bütün dünya ülkeleri de bu durumu yıllardır seyretmektedir.

Aslında çok gelişmiş gibi görünen dünyada hala böyle ilkel şekilde, bir devlete mahkum ve mantık dışı bu durumun düzeltilmesi belki de bu krizin en güzel sonucu olacaktır.