- Kategori
- Ekonomi - Finans
Döviz Cinsinden ve Dövize Endeksli Sözleşmeler Hakkında Yeni Düzenlemeler

6 Ekim 2018 tarihli Resmi Gazetede yayınlanan 2018-32/51 nolu tebliğe göre;
Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış ve kiralama sözleşmelerinin Türk Lirası olarak düzenlemesi zorunluluk kapsamından çıkartılmıştır.
Buna göre taşıt haricindeki tüm menkullerin (her türlü mallar) satış ve kiralamaları döviz ya da dövize endeksli olarak belirlenebilecektir.
Döviz ve dövize endeksli olarak düzenlenebilecek sözleşmeler ile ilgili diğer hususlar aşağıdaki gibidir.
13 Eylül 2018 tarihinde Türk Parasını Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararda Değişiklik Yapılmasına Dair 85 Sayılı Karar ile Türkiye'de yerleşik kişilerin kendi aralarında düzenlediklerimenkul ve gayrimenkul alım satım, taşıt ve finansal kiralama dahil her türlü menkul ve gayrimenkul kiralama, leasing ile iş, hizmet ve eser sözleşmelerinde sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerinin döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak belirlenemeyeceği, ayrıca düzenlemenin yürürlüğe girdiği 13 Eylül 2018 tarihinden itibaren 30 gün içinde, daha önce yapılmış olan sözleşmelerdeki döviz cinsinden kararlaştırılmış bulunan bedellerin TL'ye çevrilmesi zorunluluğu getirilmişti.
6 Ekim 2018 tarihinde 2018-32/51 sayılı tebliğ ile sözleşme bedeli ve bu sözleşmelerden kaynaklanan ödemelerin döviz cinsinden ya da dövize endeksli olarak belirlenebileceği haller düzenlenmiştir.
Tebliğe göre;
DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ OLARAK
KARARLAŞTIRILAMAYACAK HALLER:
Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri;
Konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı işyeri dahil gayrimenkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
Konusu serbest bölgeler dahil yurt içinde yer alan gayrimenkuller olan, konut ve çatılı iş yeri dâhil gayrimenkul kiralama sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
Yurt dışında ifa edilecekler dışında kalan, kendi aralarında akdedecekleri, iş sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
Aşağıda belirtilenler dışında kalan danışmanlık, aracılık ve taşımacılık dâhil hizmet sözleşmelerinde, sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
a) Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan kişilerin taraf oldukları hizmet sözleşmeleri,
b) İhracat, transit ticaret, ihracat sayılan satış ve teslimler ile döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
c) Türkiye’de yerleşik kişilerin yurt dışında gerçekleştirecekleri faaliyetler kapsamında yapılan hizmet sözleşmeleri,
ç) Türkiye’de yerleşik kişilerin, kendi aralarında akdedecekleri, Türkiye’de başlayıp yurt dışında sonlanan ve yurt dışında başlayıp Türkiye’de sonlanan elektronik haberleşme ile ilgili hizmet sözleşmeleri.
Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilerin inşası, tamiri ve bakımı dışında kalan eser sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
İş makineleri dâhil taşıt satış ve kiralama sözleşmeleri (Ancak Tebliğin 22.maddesi uyarınca 13 Eylül 2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmelerinin Kararın 8.maddesi kapsamında TL'ye çevrilmesi zorunluluğu bulunmamaktadır)
döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştıramazlar.
DÖVİZ CİNSİNDEN VEYA DÖVİZE ENDEKSLİ OLARAK KARARLAŞTIRILABİLECEK HALLER:
Türkiye’de yerleşik kişilerin kendi aralarında akdedecekleri;
İş makineleri dâhil taşıt satış sözleşmeleri dışında kalan menkul satış sözleşmelerinde sözleşme bedelini ve bu sözleşmelerden kaynaklanan diğer ödeme yükümlülüklerini,
İş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri dışında kalan, menkul kiralama sözleşmelerinde,
Bilişim teknolojileri kapsamında yurt dışında üretilen yazılımlara ilişkin satış sözleşmeleri ile donanım ve yazılımlara ilişkin lisans ve hizmet sözleşmelerinde,
Türk Uluslararası Gemi Sicili Kanunu ile 491 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunda tanımlanan gemilere ilişkin finansal kiralama (leasing) sözleşmelerinde,
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın yurtdışından temin edilen krediler ile ilgili 17 ve yurtiçinden temin edilen krediler ile ilgili 17/?A maddeleri kapsamında yapılacak finansal kiralama (leasing) sözleşmelerine ilişkin bedellerin,
Türkiye Cumhuriyeti Devleti ile vatandaşlık bağı bulunmayan Türkiye’de yerleşik kişilerin taraf olduğu iş sözleşmelerinde,
Kamu kurum ve kuruluşları ile Türk Silahlı Kuvvetlerini Güçlendirme Vakfı şirketlerinin taraf olduğu gayrimenkul satış ve gayrimenkul kiralama dışında kalan sözleşmelerde,
Kamu kurum ve kuruluşlarının taraf olduğu döviz cinsinden veya dövize endeksli ihaleler, sözleşmeler ve milletlerarası andlaşmaların ifası kapsamında olmak kaydıyla; yüklenicilerin üçüncü taraflarla akdedeceği gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri dışında kalan sözleşmelerde,
Hazine ve Maliye Bakanlığının Kamu Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanun kapsamında gerçekleştirdiği işlemlerle ilgili olarak bankaların taraf olduğu sözleşmelerde,
Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Karar hükümleri saklı kalmak kaydıyla, 6362 sayılı Sermaye Piyasası Kanunu ile bu Kanuna dayalı olarak yapılan düzenlemeler çerçevesinde sermaye piyasası araçlarının (yabancı sermaye piyasası araçları ve depo sertifikaları ile yabancı yatırım fonu payları da dahil olmak üzere) döviz cinsinden oluşturulması, ihracı, alım satımı ve yapılan işlemlere ilişkin yükümlülüklerin,
Dışarıda yerleşik kişilerinTürkiye’de bulunan; şube, temsilcilik, ofis, irtibat bürosu, doğrudan veya dolaylı olarak yüzde elli ve üzerinde pay sahipliklerinin bulunduğu şirketler ile serbest bölgedeki faaliyetleri kapsamında serbest bölgelerdeki şirketlerin taraf olduğu iş ve hizmet sözleşmelerinde,
Türkiye’de yerleşik yolcu, yük veya posta taşıma faaliyetinde bulunan ticari havayolu işletmeleri; hava taşıma araçlarına, motorlarına ve bunların aksam ve parçalarına yönelik teknik bakım hizmeti veren şirketler; sivil havacılık mevzuatı kapsamında havalimanlarında yer hizmetleri yapmak üzere çalışma ruhsatı alan veya yetkilendirilen kamu ya da özel hukuk tüzel kişiliği statüsündeki kuruluşlar ile söz konusu kuruluşların kurdukları işletme ve şirketler ile doğrudan veya dolaylı olarak sermayelerinde en az %50 hisse oranına sahip olduğu ortaklıkların Türkiye’de yerleşik kişilerle döviz cinsinden veya dövize endeksli bedeller içeren gayrimenkul satış, gayrimenkul kiralama ve iş sözleşmeleri haricindeki sözleşmeleri akdetmeleri,
Akdedilecek sözleşmelerde istisna kapsamına alınan, ancak Türk Parası Kıymetini Koruma Hakkında 32 Sayılı Kararın Geçici 8 inci maddesinin yürürlüğe girdiği tarihten (13 Eylül 2018) önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler de anılan geçici madde hükmünden istisnadır.
13 EYLÜL 2018 TARİHİNDEN ÖNCE DÜZENLENMİŞ SÖZLEŞMELER;
13 Eylül 2018 tarihinden önce düzenlenmiş döviz cinsinden veya dövize endeksli olarak kararlaştırılması mümkün olmayan döviz ya da dövize endeksli olarak düzenlenmiş,
13 Eylül 2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan iş makineleri dâhil taşıt kiralama sözleşmeleri,
Yukarıda TL olarak düzenlenebilecek 13 Eylül 2018 tarihinden önce akdedilmiş bulunan sözleşmeler, haricindeki sözleşmelerde yer alan sözleşme bedellerinin 12 Ekim 2018 tarihine kadar TL olarak yeniden belirlenmesi zorunludur.
Ancak taraflarca yeniden belirlenirken mutabakat sağlanamazsa sözleşme bedelleri 2 Ocak 2018 tarihinde belirlenen TCMB efektif satış kuru kullanılarak kullanılarak hesaplanan Türk parası cinsinden karşılığının 2 Ocak 2018 tarihinden bedellerin yeniden belirlendiği tarihe kadar Türkiye İstatistik Kurumunun her ay için belirlediği tüketici fiyat endeksi (TÜFE) aylık değişim oranları esas alınarak artırılması suretiyle belirlenmesi öngörülmüştür.
2 Ocak 2018 tarihli TCMB efektif satış kurları
Döviz Cinsi |
Efektif Satış |
1 ABD Doları |
3,7776 |
1 Avustralya Doları |
2,9800 |
1 Danimarka Kronu |
0,61301 |
1 Euro |
4,5525 |
1 İngiliz Sterlini |
5,1252 |
1 İsviçre Frangı |
3,8941 |
1 İsviçre Kronu |
0,46561 |
1 Kanada Doları |
3,0251 |
1 Kuveyt Dinarı |
12,7730 |
1 Norveç Kronu |
0,46608 |
1 Suudi Arabistan Riyali |
1,0133 |
100 Japon Yeni |
3,3771 |
TÜFE aylık değişim oranları
Aylar |
Aylık Değişim |
Toplam Değişim |
Ocak |
1,02 |
1,02 |
Şubat |
0,73 |
1,75 |
Mart |
0,99 |
2,74 |
Nisan |
1,87 |
4,61 |
Mayıs |
1,62 |
6,23 |
Haziran |
2,61 |
8,84 |
Temmuz |
0,55 |
9,39 |
Ağustos |
2,30 |
11,69 |
Eylül |
6,30 |
17,99 |
İsmail ŞENGÜN
www.vergiburosu.com - www.ortakmusavir.com - www.ortakseminer.com.tr