Dünyada anadil ve resmi dil uygulamaları

Demokratik ülkeler, kendi ülkelerinde konuşulan dillere eşitlik sağlıyor, o dilleri koruma altına alıyor ve onları resmi diller haline getiriyorlar. Bugün BM üyesi 194 ülkeden çoğunun, tam 113 ülkenin birden çok resmi dili var. Örneğin Çin Halk Cumhuriyeti’nde 51, Hindistan’da 36, Rusya’da 34 resmi dil bulunuyor. Komşu ülke Irak’ta 4 resmi dil var (Arapça, Kürtçe, Türkmence ve Asurice), İran’da da 8 dil ( Fars, Azeri, Kürt, Luri, Mazandarani, Gilak, Beluci ve Arap dilleri ) anayasal olarak tanınmış durumdadır. ( List official languages by state-Wikipedia ).

İsviçre dışında, çok dilli ülkelerde bir dil genel resmi dil konumundadır. Örneğin, Çin’de Çince, Rusya’da Rusça, Hindistan ve Pakistan’da da İngilizce genel resmi dildir. Diğerleri genel resmi dil ile birlikte, ikinci ya da bölgesel resmi dil durumundalar. Örneğin Rusça, Rusya Federasyonunun tümünde, Tatarca ise Tataristan Cumhuriyeti’nde Rusça ile birlikte resmi dil işlevi taşıyor.

İsviçre’de ise, kanton dili ya da dilleri resmidir, onların üzerinde genel bir resmi dil yoktur. Ancak bir İsviçreli, zorunlu olarak ikinci bir İsviçre dilini –çoğunca Almanca ya da Fransızca’ yı- okulda öğrenmektedir.Bu bakımdan kendi aralarında anlaşma zorluğu söz konusu değildir.

Türkiye’de, Türkçe dışında bir resmi dil talebi zaten yoktur. Herkes Türkçe öğrenmeye devam edecektir . Başka bir dil kabul edilse bile Türkçe genel resmi dil olma özelliğini koruyacaktır. Dolayısıyla bölünme paranoyaları dayanaksızdır.

Bir ulusun ya da topluluğun anadilinde eğitim görme talebi tartışmasız demokratik bir haktır. Bu hak, kuşkusuz değişik biçimlerde kullanılabilir. Ancak buna ilişkin karar almada ilgili toplumun görüşü temel olmalıdır. Örneğin talepte bulunacak köy ve diğer yerleşimlerde Çerkesçe devlet okulunda, ilköğretimde daha fazla, orta ve yüksek öğretimde de daha az ders olarak okutulabilir. Bunun kimseye zararı olmaz. Özel kurs ve benzeri öneriler ise, aldatmacadan öteye bir anlam taşımaz.

SONUÇ :

Çin‘ de 51 dil, Hindistan’ da 36 dil, İran’ da 8 dil, Irak’ da 4 dil, İtalya’ da 11 dil, Filipinler’ de 17 dil, Rusya’ da 34 dil, Güney Afrika’ da 11 dil, İspanya’ da 5 dil, İngiltere’ de 10 dil, ABD’ de 8 dil olmak üzere toplam 113 ülkede birden çok resmi ya da bölgesel olarak tanınmış dil vardır. Tek dil kullanıldığı iddia edilen Fransa’da ise Fransızca dışındaki diller, talep olması durumunda yerel yönetimlerce devlet okullarında okutulmaktadır. Bu nedenle 113 ülke bölünmüş mü oluyor ?

Elbette Hayır.

Uzlaşma kültürünü ve demokrasiyi içselleştirmek bölünmeyi değil daha fazla bütünleşmeyi sağlayacaktır. Bunun en güzel örneklerinden biri Mandela ve Güney Afrika Cumhuriyetidir. Onca kutuplaşma ve çatışmadan sonra Mandela’ nın uzlaşmayı ve barışı sağladığı Güney Afrika’da ırklar ve halklar çatışmadan ve bölünmeden, 11 resmi dilleri, beyazı, siyahı ve melezi ile gayet güzel geçiniyorlar. Ama bölünmüyorlar.