Emeklilik sistemi basit ve net olmalı

Şu sıralar emeklilik tartışmaları yine gündemde. 1999 yılı öncesinde sigortalı olup da emekliliğini bekleyenlere kötü piyango vuracak diye haberler yapılıyor. 1999 yılı öncesinde sigortalı olanların emekliliği 4-5 yıl sarkacakmış. Böyle giderse zaten emeklilik ileride hayal olacak. Maliye Bakanı 48-49 yaşında emekli olunmaz diyormuş ancak henüz alınan net bir karar yok. Konu şu sıralar sadece tartışılıyor. Bir arada kıdem tazminatlarının kaldırılması ve bir fona devredilmesi konusu gündeme gelmişti. Kamuoyundan tepkiler gelince bu konu gündemimizde yok denildi ama belli ki birileri hazırlıklarını yapmış, kenarda bekliyor. Eğer ülkede sağlıklı ve istikrarlı bir iş imkanı olsa dedikleri doğru gerçekten. 48-49 yaş emeklilik için çok erken olabilir. Ancak her geçen gün iş bulmak zorlaştığı gibi, ileri yaşlarda, insanlar işsiz kaldığında da uzun süre iş bulamıyorlar. Bu da bir gerçek ve bu büyük bir toplumsal sorun.

Sigorta sisteminde de tutarlı kural kaide kalmadı. Eskiden örneğin 1980 öncesi, emeklilik; erkekler için 25 yıl, kadınlar için 20 yıl ve 5000 prim iş günüydü. Sistem çok basit ve netti. Şimdi 7200 gün. Emeklilik yaşı da 65. Emekli aylığı hesabı yapılırken eskiden son 5 yılın prim ortalaması alınırken şimdi bütün çalışma yaşamının prim ortalaması alınıyor. İlaçta 1980 öncesi katkı payı yoktu mesela, şimdi muayene ve tedavi ücreti %30-70 arasında değişiyor. Oysa şimdi 1999 öncesi, 1999-2008 arası ve 2008 sonrası diye 3 ayrı emeklilik yaşı sistemi var. Şimdiki çocukların emekli olabilmeleri için 3 şartı yerine getirmeleri, yani primlerini, yaşı ve sigortalılık sürelerini doldurmaları gerekiyor. Oysa ki bu işlerde bir standart olmalı. Bir maç yapılırken maç esnasında kural değişirse orada adil bir sistemden söz edilebeilir mi? Bu kurallarla çok sık oynamamak lazım yani. Örneğin sistem bana göre herkes için adil ve net olmalı. O yıl sisteme giren için bu, şu yıl sisteme giren için şu filan olmamalı. Sistem basit ve net olmalı. 1 yıl 253 gün üzerinden olmalı ve erkekler için 25 yıl ( 6325 pirim günü), kadınlar için 20 yıl (5060 pirim günü) olmalı.