Fas fatihi Salih Paşa

Barbaros Hayrettin Paşa’nın Kaptanı Derya olunca Divanı Hümayuna sunduğu 19 Amiralinden biri. Barbaros ve Turgut Reis’den sonra Osmanlı denizciliğinin üç numarası.

Preveze deniz savaşında donanmanın sağ kanadının komutanıydı. Avrupalıların korktuğu denizcilerden biri olan Salih Paşa Cezayir Beylerbeyi olmuştur. Birçok kez İspanya’ya seferler düzenlemiş, limanlarına zararlar vermiş, birçok Endülüslü müslümanı Cezayir’e taşımıştır.

Turgut Reis ile Korsika’nın güneyinde dolaşırken 1528’de Cenevizlilere esir düştüler. 3 yıl Ceneviz kadırgalarında forsalık yaptılar. Barbaros Hayrettin, bu iki değerli denizciyi fidye iel kurtaramayınca 15312de Cenova limanını aniden basıp şehri yıkmakla tehdit ederek ancak kurtarabilmiştir.

Büyük Sahra çölünün güneyine kadar inmiş, bölgeyi Osmanlı topraklarına katmıştır. Aynı zamanda keşif seferleri olan bu fetihler, Avrupa Coğrafi Keşifler tarihine geçmiştir. Turgut Reis ile çıktığı Balear adaları seferinden dönüşte Divanı Hümayun’un Fas’ı fethetme emriyle karşılaşmıştır.

7000 Türk askeri ile karadan Fas’a girmiş, Fas’ın Akdeniz sahillerine de 22 Kadırga göndermiştir. Fas şehrinin 60 km doğusunda TAZE şehri yakınlarında Fas Sultanı II. Muhammed’in 80.000 askerden oluşan ordusunu, topçusunun üstün gücüyle kısa sürede dağıtmıştır.

SEBÜ nehrinin güneyinde toparlanmaya çalışan Fas ordusunu ikinci kez bozguna uğratmıştır. Sonra merkez Fas şehri surları önünde bekleyen Fas ordusunu üçüncü kez yenmiştir. Türk ordusu Fas Kralının taht şehrine girerek, bir asır sürecek Osmanlı hakimiyetini başlatmış oldu.

Fas Fatihi olarak tarihe geçen Salih Paşa, Osmanlı sınırını Atlas okyanusuna dayamıştır. Fas Sultanı daha güneye kaçarak, Almanya ve İspanya Kralı Şarlken’den yardım istemiştir.

İspanyolların Fas ile bağlantılarının kesilmesi için Vahran liman kentinin alınması gerekli idi. Divanı Hümayun bu sefer için 40 Kadırga ve 6000 Yeniçeri göndermiştir.

Salih Paşa da 70 Kadırga ile denizden, 40.000 kişilik ordu ile karadan Vahran’ı kuşatmıştır. Kuşatma sırasında Salih Paşa ölünce yerine oğlu Mehmed Paşa aldı. Ama şehir alınamadı. Salih Paşa öldüğünde 68 yaşında idi.

Barbaros Hayrettin, Gazavat-ı Hayrettin Paşa adlı hatıralarında Salih Paşa’dan çok bahseder.