Fatih’e karşı İstanbul’u savunan Osmanlı Şehzadesi

İstanbul’un Fethi hiç şüphesiz sadece Türk değil dünya tarihi açısından önemli bir olaydır. O yüzden merak edilen bir çok detayı vardır.

Fetih 1453 Filminden sonra benimde muhatap olduğum sorulardan biri, Bizans’ın elinde bulunan Fatih’e karşı savaşan bu adam kim? Gerçekten Osmanlı ailesinden mi? Bu nasıl olabilir? Bu ihanet değil mi?

Şehzade Orhan kimdir?

Feridun Dirimtekin ve Hammer’e göre Yıldırım Bayezid’in en büyük oğlu Emir Süleyman’ın torunudur.

Tarihçi Dukas’a göre; Emir Süleyman’ın oğludur.

Tarihçi Kritovulos’a göre, Fatih’in amcalarından diyor. Çelebi Mehmet’in oğlu olması gerekir bu bilgiye ama Çelebi Mehmet’in bilinen Orhan diye bir oğlu yok. 

İ. Hakkı Uzunçarşılı’ya göre kim olduğu kesin değildir ama kesin olan Emir Süleyman’ın  Ankara savaşından sonra Rumeli’ye geçmek için daha çocuk olan kardeşleri Şehzade Kasım ve Fatma Sultan’ı Bizans’a rehin olarak verdiğidir.

Dukas’ta Yıldırım Bayezid’in oğullarından birinin Bizans’ın elinde olduğunu söylüyor. Şehzade Yusuf’un Bizans’ta esir kaldığı, Şehzade Kasım ile Fatma Sultan’ın serbest bırakıldığını belirtiyor. Şehzade Yusuf İstanbul’da ölmüş, vaftiz edilerek, yani bir hristiyan olarak gömülmüş. Emir Süleyman ölünce oğlu Şehzade Orhan Bizans’a sığınmıştır.

Uzunçarşılı’nın verdiği bilgide Şehzade Orhan, Çelebi Mehmet ile taht kavgasına tutuşmuş, yakalanmış, gözlerine mil çekilmiş, Bursa’da ikamet etmek zorunda bırakılmıştır. Bu bilgi Tacüt Tevarih’in Birinci cildinden alınmıştır.  

Memlük kaynaklarında Emir Süleyman’ın oğlu Şehzade Orhan’ın Mısır’a kaçırıldığı yazıyor.

Frederich Giese, “Osmanlı hanedanında en yaşlı Prens meselesi” adlı eserinde İstanbul’daki Şehzade Orhan’ın II. Murat’ın oğlu olduğunu söyler. Ama II. Murat’ın oğlu Orhan daha babasının sağlığında vefat etmiştir, dolayısıyla bu kesin yanlış bir bilgidir.

Görüldüğü üzere kesin bir ortak yargı yok. Ama Osmanlı ailesinden olduğu kesin. Emir Süleyman’ın oğlu veya torunu olma olasılığı yüksek.

II. Murat, Şehzade Orhan’ın Bizans’ta tutulması şartı ile 300 bin akçe vergi ödüyordu. II. Mehmet, İstanbul’u kuşattığında bu gizemli Osmanlı Şehzadesi, Osmanlıya karşı savaşmıştır. Şehir düşünce Osmanlı kıyafetleri giyerek kendini Osmanlı askeri gibi göstererek kaçmayı denemiş, şüpheli hareketlerinden dolayı takip edilince surlardan atlayarak intihar etmiştir. Kellesi Fatih’e gösterilmiştir. (Kritovulos)     

 Franz Babinger’e göre keşiş kılığında kaçarken yakalanmış idam edilmiştir.

Şehzade Orhan'ın kim olduğu konusunda tarihçiler hem fikir değil gördüğümüz kadarı ile. Olayın ihanet kısmına katılabiliriz. Padişah olmak uğruna kardeşlerin öldürüldüğü bir zamanda düşman ile ittifak etmek normal karşılanıyor. Buna benzer Osmanlı Tarihinin en önemli olayı Cem Sultan olayıdır. O olayı da değiniriz kısmet ise başka bir yazıda...