Hukuk Devletine Yakışıyor mu?

Kurbam Bayramı yaklaşıyor. Post kavgasının yeniden su yüzüne çıktığı günleri yaşıyoruz. Çeşitli yayın organlarında, İnternet sitelerinde konu çoktan tartışılmaya başlandı. Kurban derileri kimin olmalı?

Bu sorunun yanıtı, soruyu yanıtlayan kişinin bakış açısı, aidiyeti ve dünya görüşüne göre çok farklı olarak verilebilir.

Oysa bu soruyu yanıtlamadan önce; kendi bakış açımız, aidiyet hissettiğimiz grup görüşü ve dünyaya bakışımızdan çok, yapılması gerekenin bu konuyu düzenleyen bir hukuk kuralı olup olmadığına bakmaktır.

Konuyu düzenleyen bir hukuk kuralı yoksa, yukarıda belirtilen -subjektif de olsa- kriterlerin davranışımızı belirlemesinde hiç bir sakınca bulunmaz.

Kurban derilerini ve zarf dağıtmak yada stand açmak suretiyle fitre-zekat toplamayı düzenleyen bir hukuk kuralı varsa, bu kurala da tüm toplumun uyması gerekir. Aksi; hukuk tanımazlık olur. Anarşiyi ve karmaşayı getirir.

Kurban Derilerini kim toplayacak?

Ülkemizde bu konuda yasal bir düzenleme var mı?

25/06/1983 tarihinde yürürlüğe giren 2860 sayılı YARDIM TOPLAMA KANUNU bu konuyu düzenlemektedir. Bu Yasanın ilgili maddelerine göz atacak olursak;

"Amaç: Madde 1 - Bu Kanunun amacı; yardım toplamaya yetkili kişi ve kuruluşları ve bunların hangi amaçla yardım toplayabileceklerini belirlemek, yardımın toplanmasına, kullanılmasına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.

Yardım toplama şekilleri: Madde 5 - Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak, bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu düzenleyerek,kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri, gezi ve eğlenceler düzenlemek suretiyle yardım toplanabilir. Yardım toplama faaliyetlerinde, yardım toplama şekillerinden bir veya birkaçı kullanılabilir. Yardım toplama işinde kullanılan makbuz ve biletlerde, yardımın hangi amaç için toplandığının belirtilmesi zorunludur.
Gerçek kişiler tarafından girişilecek yardım toplama faaliyetlerinde, bu iş için hazırlanacak özel makbuz veya biletler kullanılır. Makbuz ve biletlerin biçimi, bastırılması, kullanılması ve dağıtılması hususlarına ait esaslar yönetmelikte belirtilir.

Yürütme: Madde 34 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür." Şeklinde bir düzenleme yapıldığını görürüz.

Söz konusu yasanın öngördüğü yönetmelik, İçişleri Bakanlığı tarafından çıkartılmış, değişik tarihlerde üzerinde düzenlemeler yapılmış, en son şekli ise, 27 Aralık 1999 tarihinde 23919 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmış olan;YARDIM TOPLAMA ESAS VE USULLERİ HAKKINDA YÖNETMELİK' tir. Bu yönetmeliğin ilgili maddeleri de;

Amaç Madde 1 - Bu Yönetmeliğin amacı, 2860 sayılı Yardım Toplama Kanunu ile 3294 sayılı Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışmayı Teşvik Kanununa göre toplanacak her türlü yardımlarda uygulanacak esas ve usulleri belirlemektir

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM : Kurban Derisi, Bağırsak Toplama, Fitre ve Zekat Zarfı Dağıtma Biçimi, Giderler, Gelirlerin Paylaştırılmasına Ait Usul ve Esaslar Yetki Madde 15 - Kurban derileri ve bağırsak toplama ile fitre ve zekat zarfı dağıtmak suretiyle yardım toplama yetkisi Türk Hava Kurumuna aittir.

Gelirlerin Paylaştırılmasına Ait Esaslar Madde 22 - Takvim yılı sonunda deri, bağırsak, fitre ve zekat gelirlerinden 20 nci maddede sayılan giderler düşüldükten sonra kalan gelirlerin %50'si gelirin toplandığı yerdeki Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakfının mahallindeki hesaplarına kaydolunur, %40'ı Türk Hava Kurumu, %4'ü Türkiye Kızılay Derneği, %3'ü Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu, %3'ü Türkiye Diyanet Vakfının merkezindeki hesaplarına ödenmek üzere Türk Hava Kurumu Genel Merkezine gönderilir." Şeklinde düzenlenmiştir.

Böyle bir düzenleme varken, yani yasa ve yönetmelik yürürlükteyken aksine davranmak, yasa tanımazlıktır. Fitre ve zekat toplamanın güncel olduğu Ramazan Ayı'nı yaşadık. Kurban bayramı yaklaşıyor. Bu yasa tanımazlık sürecek mi?

Yasanın ve Yönetmeliğin açıkca yetkili kıldığı Türk Hava Kurumu, Yönetmelikte belirtilen sorumluluklarını yerine getirirken "Paydaş Kurumlar" diye nitelendirdiği; Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma Vakıflarının, Türkiye Kızılay Derneğinin, Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumunun ve Türkiye Diyanet Vakfının yönetmelikte belirtilen paylarını ödemesine karşın, kimi paydaş kurumlar fitre-zekat ve kurban derisi toplama etkinlikleri düzenlemekte, bu amaçla kurumsal kampanyalar yapmaktadır. daha da ötesi bu kampanyalar basın organları ile duyurulmakta, kimi alış veriş merkezleri ile ortak projeler yürütülmektedir. Bu durum, örgütlü bir yasa tanımazlık değil midir?

Türk Ceza Yasası ( Kanun No. 5237,Kabul Tarihi: 26.9.2004 )'nın 220. Maddesi örgütlü suçlar için ağır cezalar getirmiştir.

Yasal düzenleme var. Ancak, yasaya rağmen farklı davranış geliştiren pek çok grup, ötesi hem Türk Hava Kurumu'nun sağladığı gelirden pay alan, hem de yasaya rağmen etkinlik düzenleyen paydaş kurum dahi var. Bir hukuk devletine yakışıyor mu?

Türk Hava Kurumu'na fitre- zekat ve kurban derisi bağışı yapan hiç kimse, paydaş kurumlarla paylaşıldığı için bu bağışları yapmıyor. Bir cumhuriyet kurumuna destek amacıyla bu bağışları yapıyor.

Ne yapmalı?

Yönetmelik değiştirilmeli.

Yönetmelikde belirtilen kurumlar bağış etkinliklerini kendi organizasyonları ile yerine getirmeli ve yasal düzenlemeye rağmen yaşanan bu karmaşaya bir son verilmeli.

Kurbam Bayramı yaklaşıyor. Post kavgasının yeniden su yüzüne çıktığı günleri yaşıyoruz...

.

Başvuru: Madde 8 - Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle izin vermeye yetkili makama bildirirler. Gazete ve dergiler için dilekçeler sorumlu yazı işleri müdürlerince verilir.
Yardım toplama, öğrenim kurumları yararına veya kurum içinde yapılacak ise, başvuru dilekçesine kurum sorumlusunun yazılı izninin eklenmesi zorunludur. Başvuru dilekçelerinde bulunması gereken hususlar ve eklenecek belgeler yönetmelikte gösterilir.

Madde 21 - 23 - (Mülga: 29/5/1986 - 3294/10 md.)

Yönetmelik: Madde 30 - Bu Kanunun 5, 8 ve 23 üncü maddelerinde öngörülen hususları ve Kanunun uygulamasına ilişkin esas ve usulleri belirleyen yönetmelik, İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı ay içerisinde hazırlanarak Resmi Gazetede yayımlanır.

Yürürlük: Madde 33 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.