İmge, Anı ve Çağrışım İlişkisi

Gazanfer ERYÜKSEL

 

 I

Anlamın görsel kurgusu olan imge, söylenemeyeni söylenir kılandır. Bu bağlamda doğa ve cümlesi şeylerin nicelik değil, niteliktir artık.

 

İnsan-doğa-şiir üçgeninden bakıldığında doğanın nicelik değil nitelik olduğunu görürüz. Bu durum, organik bir parça-bütün ilişkisidir. İnsan ve şiir, doğaya aittir çünkü ve birlikte vardır. İşte bu bağlamda benzeyenle benzetilenin birbirinin yerine geçmesi olan metafor (mecaz) yaratmada doğa, şairin/şiirin servetidir. Bir adım daha giderek şairin/şiirin ölümsüzlük iksiri olduğunu da söyleyebiliriz. 

 

 II

İmgeler, çağrışımları besleyen ve çoğaltan anlatıcılardır. 

 

 III

Anı fotoğrafları, fotoğraf sanatının terazisinde pek de önemsenmeyen karelerdir. Bu gerçeklikte, poz verilerek kurmaca bir anlatım ile kameranın arkasındaki gözün estetik kaygılarının öne çıkmaması da belirleyici bir etkendir. 

 

Anı fotoğrafları denince ilk akla gelen aile albümleridir. Hele şimdiki gibi dijital teknolojinin olmadığı dönemde aile albümleri o aile mensupları için inanılmaz bir önem ve değer taşırlar. Yeni kuşaklar için bu albümlere “aile belleği” dememiz gerekir. 

 

Bu albümlerin birinci boyutu, aile mensuplarının her karede zaman tünelinde gezinmelerini sağlayan çağrışımlara vesilesi olmalarıdır. 

 

Ama bir boyut daha vardır ki o karelerin ifade ettiği dönemdeki sosyal hayat, giyim tarzı ve insan ilişkileri ölçeğinden baktığımızda sosyokültürel bir galeride gezindiğimizi fark ederiz. Sosyal paylaşım siteleri yaygınlaştığı için yapılan eski fotoğraf paylaşımları, çekildiği dönemle günümüzü karşılaştırma olanağı vermektedir. 

 

“Aslında politik bir varlık olarak her insan, yaşamda bir yer sahibidir” der Çerkes Karadağ…

 

 IV

Işık kaçıncı şıkkıdır zamanın

Renklerin sancısında…

 

 V

Kaç dünya yılıdır ki

Cenin hâli harflerin…

 

 VI

Harf harfe benzer

O, öteki değildir ama… 

 

 VII

Gecenin göstereniydi ışık…

 

 VIII

Düş yazılıp

Aşk oluyormuşuz meğer

Hiç bilmeden…

 

 IX

Evham…

 

Bakırla kalayın 

Halveti olmasın sakın

Onca harf

Lehimlenip vehimler içre

Kaldığımız yazıda…

 

 X

Mani…

 

İçimdeki kor ateş

Hasretim ah hasretim

Kalbim güneşlere eş

Dinmez işte hasretim…