ISO 14001 Çevre Belgesi almak isteyip ön bilgi sahibi olmak isteyenlere çevre için "Kontrol Listesi"

Firmanıza Çevre Yönetim Sistemi Sertifikası / Belgesi mi almak istiyorsunuz? O vakit öncelikle Çevre Mevzuatını edinmeniz gerekiyor. Belli bir süre Çevre Mevzuatı ile haşır neşir olmanız, ve bu konuyu yürütecek bir çalışanınızı bu göreve atamanız gerekiyor.

ISO 14001 Çevre Belgesi zor ama istekleri uyguladıkça o kadar da doyum  veren bir çalışmadır.

Bir dönem fabrikalarda ISO 14001 Çevre Belgesi alınması için çalışmalarda bulunmuş ve belgeleri almıştık. Bu yazı, Çevre Belgesi almak isteyen, bu işe girmek isteyen, başlangıçta derli toplu bir fikir edinmek isteyenler için.

Soruları okumanız dahi faydalı olacak, Çevre Belgesi nedir? sorusu kafanızda daha da netleşecektir.

Ama dediğim gibi bu işe girmek isteyenlerin yapacağı ilk iş çevre mevzuatlarını edinmek olacaktır.

Önerim "Lebib Yalkın" yayınlarının Ç"evre Mevzuatını" satın alarak, resmi gazeteyi sürekli takip ederek bu işlere girebilirsiniz.

Çevre Belgesine Hazırlanmak için Kontrol Listeleri / Checklists :

İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatınız var mı?

Çevresel Etki Değerlendirmesi var mı?

Kuruluş sonrası tevsii / kapasite artırımı yapıldı mı?

Kuruluş sonrası tevsii / kapasite artırımı yapıldı mı?

Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği’ne (TAKY) göre tehlikeli atığınız (arıtma çamurları dâhil) var mı?

Yıllık tehlikeli atık miktarınız nedir?

“Tehlikeli Atık Beyan Formu”nu doldurdunuz mu?

Üç yıllık “Atık Yönetim Planı”nı İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne ilettiniz mi?

Tehlikeli atıklarınızı lisanslı geri kazanım ya da bertaraf tesisi / tesislerinde mi bertaraf ediyorsunuz?

Lisanslı geri kazanım ya da bertaraf tesisi / tesislerine ait lisans / lisansların kopyasını ediniz mi?

Tehlikeli atıklarınız tesis içerisinde 6 aydan fazla depolanıyorsa İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden izniniz var mı?

Tehlikeli Atıklarınızın tesis sınırları içerisinde depolandığı yer kriterlere uygun mu?

Beton saha üzerine yerleştirilmiş sızdırmaz konteynırlarda mı?

Konteynırlar üzerinde tehlikeli atık ibaresi var mı?

Depolanan madde miktarı ve depolama tarihi konteynır üzerinde yazılı mı?

Depo alanı kapalı / yağmur geçirmez mi?

Depo alanında drenaj mevcut mu?

Yangın söndürme sistemi mevcut mu?

Rögarın dış bağlantısı yok ve / veya arıtma tesisine bağlı, kanalizasyon bağlantısı yok

Risk teşkil eden atıklar bir arada depolanmıyor mu?

Atıklar etiketleniyor ve üzerlerine hangi prosesten kaynaklandığı yazılıyor mu?

Tehlikeli atıklarınızı lisanslı araçlarla mı taşıtıyorsunuz?

Tehlikeli atıkların tesis dışına çıkarılması durumunda “Ulusal Atık Taşıma Formu”nu dolduruyor musunuz?

Atık yönetim planı kapsamında önümüzdeki yıllar için atık azatlım hedefleriniz var mı?

Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik kapsamında, atık türü, atığın kod numarası, atık miktarı, atığın kaynağı, gönderilen tesis, taşıma şekli ve tabii tutulduğu işlemlerle ilgili belge ve kayıtları beş yıl süreyle muhafaza ediyor musunuz?

Atık pil ve akümülatörleri ayrı olarak topluyor musunuz?

Biriktirilmiş atık pillerinizi yetkilendirilmiş kuruluşa mı teslim ediyorsunuz?

Araçlarınızın akümülatörleri değiştirilirken eskilerini akümülatörlerin dağıtım ve satışını yapan işletmeler ile araç bakım-onarım yerlerini işletenlerin oluşturduğu geçici depolama yerlerine ücretsiz veriyor musunuz?

TAKY (Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği)’ne uyabilmek için iyileştirmeler yaptınız mı / düşünüyor musunuz? (yaklaşık bir maliyet / öngörü var mı?)

Üretiminizden kaynaklanan atıklarınızın analizini yaptırdınız mı?

Atıklarınızı düzenli depo tesislerinde depoluyor musunuz?

Tesisinizden yıllık olarak çıkan atık yağ miktarı ne kadardır?

Atık yağ analizi yaptırdınız mı?

Tesisinizden kaynaklanan farklı kategorideki atık yağları (I, II ve III) birbirleriyle, PCB ve diğer tehlikeli atıklarla karıştırmadan mı depoluyorsunuz?

Atık yağlarınızı lisans almış taşıyıcılar ile mi tesis dışına çıkartıyorsunuz?

Atık yağlarınızı lisanslı işleme ve bertaraf tesislerine gönderiyor musunuz?

Atık Yağ Beyan Formunu Şubat ayı sonuna kadar il çevre ve orman müdürlüğüne gönderiyor musunuz?

Atık yağlarınızın tesis dışına çıkarılması durumunda “Ulusal Atık Taşıma Formu”nu dolduruyor musunuz?

Atık yağ beyan formunu, analiz belgelerini ve ulusal atık taşıma formlarını beş yıl süreyle muhafaza ediyor musunuz?

Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliğine uyabilmek için iyileştirmeler yaptınız mı /

düşünüyor musunuz? (yaklaşık bir maliyet / öngörü var mı?)

Ürünlerinin ambalajlanması sırasında, ürünün kullanımı sonrası en az atık üretecek ve geri dönüşümü ve geri kazanımı en kolay ve en ekonomik olacak ambalajları kullanmaya yönelik çalışmalarınız var mı?

Yönetmeliğe göre piyasaya süren konumunda mısınız?

Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu internet aracılığıyla her yıl Şubat ayı sonuna kadar dolduruyor musunuz?

Ürünleriniz için hangi tür ambalaj malzemesinden yıllık ne kadar kullanıyorsunuz?

(Cam, Plastik, Metal, Kağıt/Karton)

Geri kazanım hedeflerini sağlamak amacıyla piyasaya sürdüğünüz ürünlerin ambalaj atıklarının kaynağında ayrı toplanması için:

Yetkilendirilmiş kuruluşa üye misiniz?

Lisanslı firma ile sözleşmeniz var mı?

Kaynağında ayrı toplama ve geri kazanım hedeflerine ilişkin yükümlülük yerine getirilmiyor mu?

Geri kazanım hedeflerini sağladınız mı?

Tesisinizde üretim sırasında ambalaj atığı üretiliyor mu, miktarı ne kadardır?

Tesisinizde üretilen ambalaj atıklarını kime teslim ediyorsunuz?

Belediyenin anlaştığı firmaya mı?

Lisanslı firmaya mı?

Evsel nitelikli çöplerle birlikte belediye çöplüğüne mi?

Tesisinizden kaynaklanan ambalaj atıklarının azaltılmasına yönelik bir azaltım planınız var mı?

Ambalaj atıklarınızın azaltımı konusunda yıllık olarak bir iyileşme sağladınız mı?

Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’ne uyum için iyileştirmeler yaptınız mı /düşünüyor musunuz? (yaklaşık bir maliyet / öngörü var mı?)

Tesisinizden kaynaklanan farklı türdeki atıkları (evsel / endüstriyel) kaynağında ayrı topluyor musunuz?

Tesisinizdeki evsel nitelikli geri kazanılamayan atıklar nelerdir?

Büro / ofis atıkları (kağıt, karton hariç)

Yemekhane atıkları (bitkisel atık yağlar hariç)

Bahçe atıkları, tesis çevre süprüntüleri

Bağlama şerit kalıntıları

Diğer

Tesisinizdeki evsel nitelikli geri kazanılabilir atıklar / ambalaj atıkları / hurdalar nelerdir?

Büro / ofislerden kaynaklanan kağıt, karton

Ambalaj atıkları

Hurdalar (alüminyum, bakır, pirinç, sac, plastik)

Ahşap paletler

Naylonlar, plastikler

Diğer

Evsel nitelikli atıklarınızın tümünü belediye çöplüklerine gönderiyor musunuz?

Evsel nitelikli atıklarınızın tümünü geri kazanılabilenler lisanslı firmalara & hurdacılara veriyor musunuz?

Mutfağınız var mı, bitkisel atık yağ oluşuyor mu?

Catering hizmeti alıyorsanız catering firmamızın bitkisel atık yağları biriktirdiği ve lisanslı geri kazanım & bertaraf tesisine gönderdiğine dair belgeniz var mı?

Mutfağımızda bitkisel atık yağlar toplama kaplarında ayrı olarak biriktiriliyor mu?

Mutfağımızda bitkisel atık yağlar  lisanslı taşıyıcılar tarafından alınıyor mu?

Mutfağımızda bitkisel atık yağlar  lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine gönderiliyor mu?

Mutfağımızda bitkisel atık yağların sevkiyatlarında “Ulusal Atık Taşıma Formu” kullanılıyor mu?

Emisyon bacanız var mı?

Yönetmeliğe göre izne tabii tesisler listesinde misiniz?

İzne tabi iseniz (Ek 8 A/B) “Emisyon İzni”niz var mı?

Emisyon izni sonrasında yakıt, yakma sistemi ve proseste yapılan değişiklik ve iyileştirmeleri Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan yetki alan kurum / kuruluşlara hazırlattığınız ek rapor ile emisyon raporu ile birlikte altı ay içinde yetkili mercie (Çevre ve Orman Bakanlığı / İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) sundunuz mu?

Tesisinizin konumu, özellikleri ya da işletimine ilişkin planlanan veya yapılan değişiklikler sonrası izne tabi olup olmadığının değerlendirilmesi için yetkili merciye başvurdunuz mu?

Ek 8 Liste A’da iseniz her iki yılda bir, Ek 8 Liste B’de iseniz her üç yılda emisyon raporlarınızı İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’ne sunuyor musunuz?

Tesisinizde düzenli olarak emisyon ölçümü yapıyor, kayıtlarınız tutuyor musunuz?

ETKHKKY’ne uyum sağlamak için iyileştirmeler yaptınız mı / düşünüyor musunuz? (yaklaşık bir maliyet / öngörü var mı?)

Ozon Tabakasını İncelten Maddelerin Azaltılmasına İlişkin Yönetmelik kapsamındaki kimyasal maddeleri kullanıyor musunuz?

Kullanıyorsanız Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan gerekli izinleri aldınız mı?

Kullandığınız suyu nereden temin ediyorsunuz?

Yıllık su tüketim miktarınız ne kadardır?

Yer altı suyu kullanıyorsanız (kuyu) izniniz var mı?

Atık sularınızın kaynakları nereler?

Proses ve işlemlerden kaynaklanan atıksular

Soğutma sularından kaynaklanan atıksular

Alet, teçhizat, bina vb. temizlik, yıkama suları

Yardımcı işletmelerden kaynaklanan başlıca, buhar santralleri blöf suları, kazan

kondensat suları, su yumuşatma tesisleri yıkama ve rejenerasyon suları vb

Duş, tuvalet, kafeterya vb. kullanım gibi faaliyetler sonucu evsel nitelikli atıksular

Yağmur suları ve saha drenajı

Diğer

Atıksu konusunda hangi yasal standartlara uyuyorsunuz?

Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği

İSKİ Atıksuların Kanalizasyona Deşarj Yönetmeliği

Organize Sanayi Bölgeleri Kanunu

Tesisinizde “önemli kirletici atıksu” oluşuyor mu?

Arıtma Tesisiniz var mı?

“Önemli kirletici atıksu” kaynağınız var ise teknik usullere uygun çalışmasını sağlamak üzere arıtma tesisinden mesul çevre mühendisi, kimya mühendisi veya kimyager çalışıyor mu?

Atıksu kaynaklarında meydana gelen atıksular birden fazla bağlantı hattı ile kanalizasyon şebekesine bağlanıyor mu?

Her bir bağlantı hattınızın “Deşarj Kalite Kontrol Ruhsatı”var mı?

Deşarj limitlerinizi sağlayabiliyor musunuz?

Atıksu arıtma tesisi çıkışında kolayca ulaşılabilen ve numune almaya müsait bir kontrol bacanız var mı?

Atıksu debiniz 50 m3/gün veya daha fazla mı?

Cevabınız evet ise arıtma tesisi çıkış noktanızda numune alma ve debi ölçme cihazınız var mı?

İSKİ’den deşarj yerinde kayıt yapabilen bir debi ölçüm cihazı ile karma numune alma (kompozit) alma cihazı ve/veya takip edilen parametreleri sürekli ölçebilen, kayıt yapabilen ve online veri transferi yapabilen sistemlere uyumlu cihaz/cihazları içeren donanımlar talep edildi mi?

Doğrudan alıcı ortama (atıksuların deşarj edildiği veya dolaylı olarak karıştığı göl, akarsu, kıyı ve deniz suları gibi yakın veya uzak çevre) atıksu deşarjınız var mı?

Su Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği’ne göre münferit veya ortak arıtma tesisinizde bu atıksuları arıtıyor musunuz?

Atıksuyunuzda tehlikeli madde var mı?

Cevabınız evet ise, Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresinde Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği hükümleri kapsamında ilgili idareden “Tehlikeli Madde Deşarj İzin Belgesi” aldınız mı?

Alıcı ortama verdiğiniz atıksular için SKKY eklerinde yer alan (Tablo 5’den Tablo 21’e kadar) deşarj standartlarını sağlıyor musunuz?

Alıcı ortama atıksuların doğrudan deşarjı için İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden izniniz var mı?

Beş yılda bir alıcı ortama deşarj izninizi yeniliyor musunuz?

Atıksu debiniz 500 m3/gün üzerinde mi?

Üzerinde ise atıksu arıtma tesisi çıkış noktanızda numune alma bacası, otomatik numune alma ve debi ölçme cihazı var mı?

Atıksu debiniz 200 m3/gün ile 500 m3/gün arasında mı?

Cevabınız evet ise atıksu arıtma tesisi çıkış noktanızda numune alma bacası ve otomatik numune  alma cihazı var mı?

Mevzuatta verilen atıksu deşarj standartlarına uyulup uyulmadığı hususunu uygun aralıklarla ve düzenli bir biçimde gözlemliyor ve belgeliyor musunuz?

Standartlara uyumun kontrolü açısından bu ölçümleri beş yıl süreyle saklıyor musunuz?

Arıtma tesisi çalışmasına rağmen beklenmeyen etkilerin kaynağı (acil durumlar için) belirlenmiş mi?

Su kirliliği kontrolü konusundaki mevzuata uyum için iyileştirmeler yaptınız mı / düşünüyor musunuz? (yaklaşık bir maliyet / öngörü var mı?)

Tesisinizde herhangi bir faaliyet veya kaza sonucu toprak kirliliği yaşanmış mıdır?

Cevabınız evet ise, toprak temizlenmiş midir?

Temizleme sonrası yönetmelik Ek I-A’dan Çevre ve Orman Bakanlığınca talep edilen parametreler üzerinden yetkilendirilmiş kuruluşlara analiz yaptırılmış ve Bakanlığa raporla belgelenmiş midir?

Yönetmeliğe göre“denetime tabii tesisler veya faaliyetler” kapsamında mısınız?

Yönetmelik kapsamında Ek 1 Çevreye Kirletici Etkisi Yüksek Olan Faaliyet veya Tesisler listesindeyim

En az iki çevre görevlisi çalışmakta

En az üç çevre görevlisinden oluşan Çevre Yönetim Birimi var

Yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmasından çevre yönetimi hizmeti alıyoruz

Yönetmelik kapsamında  yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmasından çevre yönetimi hizmeti alıyoruz

Çevre görevlisi çalışmakta

En az üç çevre görevlisinden oluşan Çevre Yönetim Birimi var

Yetkilendirilmiş çevre danışmanlık firmasından çevre yönetimi hizmeti alıyoruz

Yönetmelik kapsamında tesisinizde yetkili merci tarafından (Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü ile İl Çevre ve Orman Müdürlüğü) “birleşik denetim” yapıldı mı?

Tesisinizde yılda en az bir kere iç tetkik yapıyor musunuz?

Tehlikeli kimyasala maddelerin yönetimi için yayımlanmış olan yönetmeliklerden haberiniz var mı?

Yönetmeliklerin kapsamına giriyor musunuz?

Kapsam içinde iseniz Kimyasalların Envanteri ve Kontrolü Hakkında Yönetmeliğine göre bildirimde bulundunuz mu?

Kapsam içinde iseniz  ürünlerimizi “Tehlikeli Maddelerin ve Müstahzarların Sınıflandırılması, Ambalajlanması ve Etiketlenmesi Hakkında Yönetmeliği”ne göre sınıflandırıyor, ambalajlıyor ve etiketliyor musunuz?

Kapsam içinde iseniz kendi ürünlerimiz için güvenlik bilgi formu hazırlıyormusunuz?

Kapsam içinde iseniz  satın almış olduğumuz kimyasal maddelerin güvenlik bilgi formunu istiyormusunuz?

Satın almış olduğumuz kimyasalların ambalajları ve etiketleri yönetmeliğe uygun mu?

Ürünümüzde “Bazı Tehlikeli Maddelerin, Müstahzarların ve Eşyaların Üretimine, Piyasaya Arzına ve Kullanımına İlişkin Kısıtlamalar Hakkında Yönetmelik”ne göre yasaklanmış ya da kısıtlanmış kimyasal madde kullanıyor musunuz?

REACH hakkında bilginiz var mı?

Kapsam içinde misiniz?

Kapsam içinde iseniz ön kayıt yaptırdınız mı?

Tam kayıt yaptırmayı düşünüyor musunuz?

Tam kayıt yaptırmayı düşünüyor iseniz bir SIEF’e veya konsorsiyuma katıldınız mı?

Tehlikeli Maddeler Zorunlu Sorumluluk Sigortası’na tabii misiniz?

Tabi iseniz yaptırdınız mı?

Tesiste kullanılan enerji türlerini ve yaklaşık kullanım yüzdeleri nelerdir?

Elektrik enerjisi ……………….

Fuel-oil ………………………..

Kömür ………………………...

Doğal gaz ……………………..

LPG …………………………..

Diğer

Yıllık tüketilen enerji miktarınız nedir?

Yıllık toplam enerji tüketiminiz 1000 TEP üzeri ise “enerji yönetici”niz var mı?

Yıllık toplam enerji tüketiminiz 50000 TEP üzeri ise enerji yöneticisi sorumluluğunda “enerji yönetim birimi”niz var mı?

Desteklenen enerji verimliliği uygulama projeleriniz var mı?

Gürültü yönetmeliği kapsamında izne tabii tesislerden misiniz?

Tesisinizden çevreye yayılan gürültü seviyesi yönetmelikte yer alan sınır değerleri aşıyor mu?

İzne tabi tesislerden iseniz akustik raporunuzu Çevre ve Orman Bakanlığı’ndan ön yeterlik/yeterlik belgesine sahip kurum/kuruluşlara yaptırdınız mı?

Gürültü kontrol izin belgeniz var mı?

Bakanlıktan (Ek VII Liste A)

İl Çevre ve Orman Müdürlüğü’nden (Ek VII Liste B)

Yetki devri yapılan belediyeden (Ek VII Liste B)

Yürürlüğe giriş tarihinden önceye ait İş Yeri Açma ve Çalışma Ruhsatımız var mı?

Tesisinizde gönüllü olarak uyguladığınız sistemler var mı?

ISO 14001

OHSAS 18000

Üçlü Sorumluluk

Diğer ……………………………….

Çevrenin korunması konusunda tesisinizde çalışanlara yönelik eğitimler uyguluyor musunuz?

Çevre mevzuatının gereklerini yerine getirmek için işbirliği içinde olduğunuz kurum/kuruluşlar var mı?

Oda…………………………………………………………………

Sektör derneği ……………………………………………………..

Diğer……………………………………………………………….

Tesiste ilaçlama yapılıyor mu?

Soğutma kuleleri, klima sistemleri vb.den kaynaklı Lejyonella hastalığı tesisinizde yaşandı mı? Önlem aldınız mı?

Çevresel Zararların Önlenmesi ve Düzeltilmesi Hakkındaki Çevresel Sorumluluk Direktifini (24 Nisan 2004 Tarihli ve 2004/35/EC Sayılı) duydunuz mu?

Tesisinizden kaynaklanan çevresel zararlarla (su, toprak ve koruma altına alınmış tür ve doğal ortamlar için) orantılı bir bütçe ayırabilecek durumda mısınız?

Bazı Boyalarda, Verniklerde ve Araç Cilalama Ürünleri İçerisindeki Organik Çözücülerin Sebep Olduğu Uçucu Organik Bileşenlerin Emisyonlarının Sınırlandırılmasına İlişkin 21 Nisan 2004 tarih ve 2004/42/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifini (1999/13/EC Sayılı Direktifi ile değişiklik) duydunuz mu?

Solvent kullanıyor musunuz?

Solvent kullanımını ilişkin azaltım veya geri kazanım programınız var mı?

VOC (uçucu organik bileşik) analiziniz var mı?

Entegre Kirliliği Önleme ve Kontrol Direktifini (24 Eylül 1996 Tarih ve 96/61/EC Sayılı) duydunuz mu?

Sektörünüze ait en iyi teknikler (Best Avaible Technic – BAT) hakkında bilginiz var mı?

BAT uyguluyor musunuz?

Firma faaliyetlerine son vermesi halinde çevresel boyutlar açısından uygulanacak bir prosedür mevcut mu?

Revize Edilmiş Topluluk Eko-Etiket Ödülüne İlişkin 17 Temmuz 2000 Tarih ve 1980/2000 Sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Tüzüğünü duydunuz mu?

Bu konuda girişiminiz var mı?

Tehlikeli Maddeler İçeren Büyük Kazaların Sebebiyet Verdiği Zararların Kontrolüne İlişkin Direktifini (SEVESO II - 9 Aralık 1996 Tarih ve 96/82/EC Sayılı) duydunuz mu?

Kimyasal madde girişi / depolaması var mı?

Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan “Büyük Endüstriyel Kazaların Kontrolü Hakkında Yönetmelik Taslağı” hakkında bilginiz var mı?

Cevabınız evet ise bu yönetmelik kapsamına girdiğinizi düşünüyor musunuz? (Ek I Bu Yönetmeliğin uygulandığı Tehlikeli Maddeler Bölüm 1 ve Bölüm 2) Listelerdeki miktarlara ulaşamıyorsanız eklenebilirlik değerlendirmesi yaptınız mı?

Kapsamda iseniz listelerde hangi kolona tabiisiniz?

Kolon 2’de yer alıyorsanız “Büyük Kaza Önleme Politikası” hazırladınız mı?

Kolon 3’de yer alıyorsanız aşağıdakilerden hangisini yaptınız?

Büyük Kaza Önleme Politikası hazırladık.

Güvenlik Raporu hazırladık

Dahili Acil Durum Planı

Harici Acil Durum Planı