Kalite kalite kalite

Yaşam kalitesi..

Kaliteli ürün…

Kalite sistemleri…

Yaşama değer katan bu kavram bize oldukça uzak. Fransızca kökenli olan kalite sözcüğü dilimize girmiş olsa da pek benimseyemediğimiz kavramlardan biridir. Plan, proje, organizasyon gibi kelime olarak kalan kavramlardan.

Türkiye aşığı bir mimar vardı, Tatsuya Yamamoto. Türkiye’de akademisyen olarak bir süre çalıştıktan sonra piyasada çalışmya başlamış ve 1980’lerde bir mütahitten aldığı cevabı örnek verirdi. Bu bizim toplum olarak kalite kavramına yaklaşımımızı da açıklayan bir örnek idi…

Uzun süre çalıştığı bir mimarlık projesini sunduğunda ve fiyatını söylediğinde; ‘bir kağıta mı bu kadar para istiyorsunuz’ cevabını alan Yamamoto Bey şaşkınlığını anlatırdı. ‘Adam bir mimarı projeyi kağıt parçası olarak görüyor.’

Hâlbuki iyi bir projede mimarlık ve mühendislik olarak insanlık tarihinin bilgi birikimi mevcuttur. Bu anlayışımız kaliteden verdiğimiz tavizlere kadar uzanmaktadır.

Her ne kadar son yıllar da daha iyi noktaya gelmiş olsakta, yine de kalite konusunda gerilerde olduğumuz bir gerçektir.

Bu konuda ilk akla gelen Almanlar ve Japonlardır. Her iki milletin ismi bile kalite kavramları ile eşdeğer olmuştur. Ben Japon ekolünden örnekler vereceğim.

Bir Japon atasözü der ki,ucuz mal alacak kadar zengin değilim.

Kaizen felsefesi ile Japon toplumunda sınırsız mükemmeliyetçilik hayatın her aşamasında karşınıza çıkacaktır. Öyleki tarımın, sütçülüğün, hayvancılığın insanlık tarihinde ilk adımlarının Anadolu’da atılmıştır. Bugün bu ürünlerin bazılarının birinci kalitesini, he ne kadar doğadan yana en şanssız topraklara sahip olsalarda Japonya adalarında bulabilmekteyiz. Kaliteye verilen önem ve kalitenin kattığı değerlerin sonucudur. Biz sadece japon kalitesini elektronik veya mekanik ürünlerde olduğunu sanıyoruz. Halbuki kalite bir yaşam biçimidir.

Tepkili bir toplum olmanın sonucu kalite doğar. Aldığınız ürün şeklen değil fonsiyon olarak işlevini yerine getiriyor mu? Kalite her ne kadar biçim ile başlasa da aslında şekilde değil muhteviyattadır.

Kalite çalışmalarına örnek olarak Japonların mango meyvesi üretimini örnek verebiliriz.

Miyazaki şehri 1985 yılında dünyanın en kaliteli mango meyvesini üretmeye karar vermiş. Hedef olarak sayıca en çok mangoyu biz üretelim diyerek değilde, en kalitelisini biz üretilim diye yola çıkmışlar. Tropik bu meyveyi kuzey yarımkürede kalan topraklarda yetiştirmek gerçek bir meydan okuma olmuş onlar için. Amaçlarına ulaştıklarını söyleyebiliriz, renk, tat, koku ve diğer nitelikleri ile dünyanın en iyi mangoları 30 gramın üzerinde ve bugün Tokyo’’da tanesi 100.000yen (yaklaşık 2.400TL) fiyata alıcı buluyor.

Dr.Turhan Doğan

14/12/2011

İstanbul