Karantinada Öncelikler

Bilindiği üzere Abraham Maslow insanın ihtiyaçlarına yönelik hiyerarşi teorisi 5 kategoriden oluşmaktadır. Fizyolojik ( Açlık, susuzluk ve buna benzer temel yaşamsal ihtiyaçlar), Güvenlik (Dış faktörlerden kaynaklı tehlikelerden korunma), Sosyal (Aidiyet, sevgi, kabul görme, sosyal yaşam vb.), Değer Verilme/Saygınlık İhtiyacı (Statü, başarı, itibar, tanınma), Kendini gerçekleştirmedir. (Gelişim, bir işi başarıyla tamamlama, yaratıcılık)  

Piramidin en tepesinde ‘Kendini gerçekleştirme’ basamağı yer alırken, Maslow İhtiyaçlar Hiyerarşisi Piramidi, bir basamaktaki ihtiyaçlarını tam olarak gideremeyen bireyin bir üst basamağa geçemeyeceğini vurgular.

Karantina günlerinde son bir ayda Google’da en çok artan aramalar listesinde; İşsizlik maaşı, ücretli, ücretsiz izin, yoga ve pilates kelimeleri yer alıyor.

Bir diğer değişim ise mutfakta yaşandı. Evden çıkmayan kişilerin sıkça yöneldiği şeylerden biri de evde ekmek yapmak oldu. ‘maya’, ‘un’, ‘ekmek’, ‘ekmek tarifi’ ve ‘evde ekmek’ kelimeleri de arama listesinin ilk sıralarında yer aldı.

Korona virüs pandemisi sonrasında ülkelerin ekonomilerinde, bireylerin yaşam tarzlarında köklü değişiklikler meydana geliyor. Google Trend raporlarında bu değişikliklere ilişkin çeşitli tespitler yapabilmek mümkün.

İnsanların uzun süre evde kalması ihtiyaçlarını ve alışkanlıklarını da etkiledi. Bunların başında internetten alışverişler geliyor. Tek kullanımlık eldiven, maske ve ekmek yapma makineleri zirvede, kuaför ve berberlerin kapalı olması nedeni ile de kadınlar saç boyasına erkekler ise saç kesme ve traş makinelerine yöneliyor.  Kutu oyunları, ev eşyalarında da yoğun artış gözleniyor. İnternetten market alışverişleri de artış gösteren bir davranış olarak ortaya çıktı.

Hayat tercihlerden ibarettir ve insanı belirleyen tercihlerinin toplamıdır. Şunu da unutmamak gerekir ki geçmişteki tercihlerimiz ne ise bizi tanımlayan şey bugünkü tercihimizdir.

Nesnel koşullar nesnel sonuçlar önermesine göre ekonomik durumu iyi olan karantinacılar da Maslow’un ihtiyaç listesinin en tepesine yönelerek internetten yoğun olarak kitap siparişi vermiş. Evde kal çağrısının başladığı ilk hafta, kitap sektöründeki satışlarda bir önceki haftaya göre %30 oranında artış gerçekleşmiş.

Normal koşullarda Maslow’un teorisine eklenecek ve itiraz edecek yeni bir teorimiz yok. Ancak yaşadığımız karantina döneminde kendimizi tükenmiş, yorulmuş ve bitkin hissediyoruz, sonuç olarak belirsiz ve muallâk durum bizi geriyor ve giderek zaman ve mekan içerisinde kaybolduğumuzu düşünüyoruz,  bir çok şey anlamsız ya da ağır geliyor bize, sürecin koşulları altında eziliyor, çare bulmakta zorlanıyoruz. Peki ne yapmalıyız? Evde dahi olsak nasıl bir davranış örüntüsü geliştirmeliyiz?

Zekâ, önceliklerimizin zihinde anlamlı bir şekilde sıralanmasıdır, tanımına göre bu zor süreci kolay atlatabilmemiz için önceliklerimizi gözden mi geçirmeliyiz?

İnsanlar ihtiyaçlarına göre davranıyor tabii.

Ama salgın sürecinde ilk hedef corona virüsüne yakalanmamak olmalı!

Nizamettin BİBER