Kariyer bilinci

'Kariyer' bir insanın hayatı boyunca ‘öğrenen, çalışan ve üreten kişi’ rolüyle sürekli deneyim ve beceri kazanarak yolculuk etmesi anlamına gelmektedir. Ancak bu kavram günlük dilimize "meslekte yükselme" gibi algılamaya sahip.
"Kariyer yapma" kavramı =işinde yükselme şekline dönüştü.

Gerçekte kariyer süreci adım adım devam eden ve yaşam boyu süregiden bir süreç olarak algılanmalıdır. Yaşam boyu attığımız her adım bizi bir yerlere yaklaştırırken bir başka noktadan da uzaklaştırabilmektedir. Bu öylesine önemli ve ciddi bir süreçtir ki, tüm yaşamımızı derinden etkiler. Ancak bugün pek çok gelişmenin yaşandığı ülkemizde kariyer geliştirmenin ciddi ve önemli bir süreç olduğunun farkındalığı henüz yaşanmamaktadır.

Şimdi mesleklerimizi nasıl seçtiğimizi ve nasıl adımlar attığımızı biraz daha yakından ele alalım.

Ortaöğretimin 2. yılında yani 10.sınıfta öğrenileri İlk resmi adımlarını atarak "alan seçimi" yapıyorlar, alan seçimi pek çok öğrenci açısından geri dönülemez bir tercih noktasıdır. Bu yaş, 16-17 yaşına gelmiş bir ortaöğretim öğrencisi genellikle notlarına bakarak ya da öğretmenlerinin etkisiyel, SAY-EA-SÖZ alanlarında birini seçerek ortaöğrenimlerine devam etmektedirler. Ama yaptıkları seçimin aynı zamanda bir mesleğe yöneliş olduğunu da çok da farında olmamaktadırlar. Gerçi 11. sınıfının ilk 1 aylık sürecinde değişiklik yapılmaya olanka tanınıyor olsa da, yapılan seçimler büyük oranda devam etmekte ve öğrenci bir "yol"a
girmiş olmaktadır.

Yani öğrenci daha sonra (11.sınıf sonun da ya da 12.sınıfta) fikir değiştirse de, alanından dolayı geri adım atamamakta ve mesleki tercihini değiştirememektedir.

Örneklendirecek olursak; öğrenci SAY alanı seçmiş ancak 12. sınıfta avukat olmanın onun için en doğru seçim olduğuna karar verdi. Bu öğrenci 12. sınıfta böyle bir yönelim gerçekleştiremeyecektir çünkü, SAY alanından mezun olacak bir öğrenci için hukuk alan dışı bir konumdadır ve puanlama sisitemi nedeniyle bu bölümü kazanabilme şansı yoktur.

10.sınıfta hasbel kader ve çoğunlukla notlara bakarak ya da anne babanın yönlendirmesiyle yapılan bu seçim gelecek için belki de en sınıayıcı adımı oluşturmaktadır.

Daha sonra ÖSS aşaması gelmektedir. BU aşamada ise 10. sınıfta seçilen alana uygun yapılan hazırlık süreci sonrasında elde edilen puana göre yapılan tercihler diğer bir adımı oluşturmaktadır.

Öğrenci kendine uygun bulduğu meslek ya da sekötre göre değil de, puanı nereye yetiyorsa orayı tercih ederek aslında bundan sonraki yaşamını bilinçsizce ipotek altına atmakta, başka bir değişle bir maceraya atılmaktadır.

Öğrenci puanının yettiği bölümü okurken iki farklı gerçek yaşayabilir; ilki şansı varsa okuduğu bölümü sever ve benimseyerek burada kendine önemli iş olanakları, fırsatları yaratarak yaşamına devam eder, ikincisi ise bölümünü sevmez, belki bir üst sınıfa geçince severim belki bitirince severim belki işe başlayınca severim diyerek zamanını geçirir, düşük ihtimal bu dönemlerden birinde sahiden mesleğini benimser ve yoluna devam eder.

Ya da sevmediği bir işi yapmaya başlar, keyifsiz ve mutsuz olarak günlerini geçirir ya ömrünün sonuna kadar devam edebilir ya da değiştirme gücü bulduğu an "hayır bu benim yapmak istediğim iş değil" diyerek durur ve yeni bir açılım sağlamayı dener...

Kısaca özetlemeye çalıştırğımız karar verme basamakları bunlardır.

Ancak gençlerin mesleye bakış açısının "eh puanım bir gelsin de tercihimi ona göre yaparım" ya da "çok para kazanabilceğim bir bölüm de okumak istiyorum" şeklinde yaklaştıkları bu tercih aşaması aslında pek çok açıdan önemli kayıplara neden olmaktadır.

Öncelikle zaman, para ve emek kayıpları ülkemize ciddi maliyetler yaratmaktadır.
Fizik mühendisliği okuyup tekstille uğraşan, iktisat okuyup ganyan bayii açan kişiler hiç birimize uzak değildir. İşte bu ülke ekonomisine dönmeyen bir eğitim harcaması olarak önemli bir kayıptır.

Bu nedenlerle her gencin ve belki depek çok yetişkinin kariyer planlaması ile ilgili ciddi ve bilinçli adımlar atması pek çok açılardan yaralı olacaktır.