Keçi sütü İnek sütüne karşı!

Son zamanların en çok seyirci toplayan müsabakalarından biri ineklerle keçilerin sütleri arasında geçiyor. Bu heyecanlı dövüşe ben de epey para yatırdım o yüzden keçilerin kazanması için elimden geleni ardıma komamaya çalışıyorum bu yazımda…

Keçi sütü inek sütünden %13 daha fazla kalsyum içerir

Keçi sütü inek sütünden %25 daha fazla vitamin B-6 içerir

Keçi sütü inek sütünden %47 daha fazla vitamin A içerir

Keçi sütü inek sütünden %134 daha fazla potasyum içerir

Keçi sütü inek sütünden %27 daha fazla selenyum içerir

Keçi sütü inek sütünden 3 kat daha fazla niasin içerir

Keçi sütünün sindirimi inek sütünden çok daha kolaydır

Keçi sütü inek sütünden çok daha az alerjendir. İnek sütüne alerjisi olan pek çok çocuk keçi sütünü rahatlıkla tolere eder

Keçi sütünün yağ yoğunluğu inek sütününkinden daha fazladır (Bu iyi bir şey)

İnek sütünün aksine keçi sütü aglutinin (bir çeşit antikor) içermez. Netice itibariyle keçi sütündeki yağ globülleri toplanmaz bu da keçi sütünü daha kolay sindirilebilir hale getirir

Keçi sütü inek sütüne kıyasla daha fazla temel yağ asidi içerir

Alerjenik bir protein olan beta lactoglobulin hem keçi hem de inek sütünde hemen hemen eşit miktarda bulunur ama buna rağmen keçi sütü inek sütünden çok daha kolay tolere edilir.

Keçi sütündeki laktoz oranı (%4.1) inek sütüne kıyasla biraz daha düşüktür(%4.7). O yüzden bazı laktoz intoleransı olan insanlar keçi sütünü daha rahat içerler.

Keçi sütündeki protein farklı bir çeşit proteindir ve bu proteinin kalitesi de keçi sütünün daha kolay sindirilebilir olmasının nedenlerinden biridir. İnek sütündeki en büyük problemlerden biri kazein denen bir çeşit protein (A1 Beta Casein) içermesidir.Kazein aslında keçi sütünde de bulunur ama keçi sütünde bulunan kazein (A2 Beta Casein) anne sütündekine çok benzer, o yüzden keçi sütü yapı olarak anne sütüne en yakın süt olarak tanımlanır. A2 Beta Kazein içeren sütler keçi, koyun ve anne sütüdür.

Peki nedir bu başımıza iş açan A1 beta kazein? Yazılanlara göre Avrupa’da  8.000 yıl kadar önce bir büyükbaş hayvan sürüsünün genetik mutasyona uğraması neticesinde oluşmuş A1 beta kazein… O yüzden sadece belli bir grup hayvanda A1 beta kazein bulunurken, diğerlerinde görülmez.

A1 beta Kazeinle A2 Beta Kazein arasındaki fark aslında tek bir amino asittir. A1’deki amino asit histidine iken aynı pozisyonda A2’deki amino asit proline’dir. Aslında küçük bir fark gibi görünüyor bu ama neticede keçi sütünün sağlık açısından avantajlarına yol açıyor. Bu işin mühendisliğine, biyolojisine, kimyasına, fiziğine fazla girmeyip can sıkıntısı yaratmamak açısından edebiyatında kalarak yazmaya çalışıyayım; Şöyle ki problemli histidine,  sindirim sırasında beta casomorphin 7 (BCM7) denen bir başka probleme yol açıyor. BCM7, mühendisliğinin ötesinde sağlıklı yaşamın her alanında bir doktora derecesi hakeden Vin Miller’ın sözleriyle “morfin benzeri etkiler yaratan bir çeşit afyondur.” Bu noktada yatmadan önce rahat uyuyalım diye içtiğimiz sütleri yadedelim mi?  BCM7 aynı zamanda LDL değerlerini altüst eden bir oksidan olarak da bilinir diyor Miller. 

Bilhassa mide ülseri, çölyak gibi sindirime bağlı rahatsızlıkları olan insanların (ve de elbette bebeklerin) inek sütünden uzak durmaları gerekir çünkü BCM7 bu insanların kanına diğerlerinden çok daha kolay karışır. BCM7’nin kana karışması demek otizm ve şizofreni benzeri hastalıkların semtomlarını sergilemeye neden olabilmesi demektir. Bu sonuca ulaşmayı sağlayan çalışmalardan biri fareler üzerinde yapılmış. BCM7 enjekte edilen fareler bir müddet sonra otistik ve şizofrenik insanlara özgü davranışlar sergilemeye başlamışlar. [1]

A1 Beta Kazeini şeker hastalığı, kalp hastalığı, davranış problemleri, MS, Parkinson’s ve otizm[2] gibi hastalıklarla ilişkilendiren sayısız çalışma yapılmıştır. Ayrıca A1 beta kazein ve BCM7 otoimmün bozukluklarıyla direkt olarak ilişkilendirilir.Bu çalışmalarla ilgili ayrıntıları bu yazıyı yazarken alıntı yaptığım Keith Woodford’un [3] kitabında bulabilirsiniz.

A1 Beta Kazeini kalp hastalığıyla ilişkilendiren çalışmalardan biri 2001’de  Dr. Corran McLachlan’ın yayınladığı bir makaledir.[4] Bir diğeri ise 2003’de Dr. Murray Laugesen ve Dr. Bob Elliot’un yaptığı bir çalışmadır.[5] Her ikisi de kalp hastalığı ile A1 Beta Kazein arasındaki yüksek korelasyonu destekler nitelikte.

Tek tek bazı ülkelerdeki kalp krizi oranlarına ve beslenme şekillerine bakınca yine karşımıza A1 Beta Kazein çıkıyor. Mesela İzlanda ve Finlanda kültür olarak benzer ülkeler olmalarına rağmen Finlandiya dünya’nın en yüksek kalp hastalığı oranlarına sahip ülkelerinden biridir ama İzlanda’da kalp hastalığı oranı Finlandiya’nın neredeyse yarısı kadardır. Buna paralel olarak A1 Beta Kazein tüketimleri de yarısı kadardır. Mesela İngiltere’nin Guernsey adasındaki kalp hastalıkları oranı İngiltere’nin geri kalanına kıyasla çok düşüktür. Aynı şekilde Guernsey’deki A1 Beta Kazein tüketimi sınırlıdır. Benzer sonuçlar Afrika’daki bazı kabilelerde de görülmüştür.

Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalar da A1 Beta Kazein aleyhine sonuçlar veriyor. Mesela 2003’de Avustralya’da tavşanlar üzerinde yapılan bir deneye göre A2 Beta Kazein, ateroskleroza (damar sertliği) karşı bir miktar koruma sağlarken A1 Beta Kazein kesinlikle oluşumuna yardım ediyor. [6]

[7] De Noni I, Cattaneo S. "Occurrence of ß-casomorphins 5 and 7 in commercial dairy products and in their digests following in vitro simulated gastro-intestinal digestion." Food Chemistry. 2010. 119(2):560-566.