Kedi, fare ve veba

Dün Denizli Teraspark alışveriş merkezini gezdim. Giriş katında küçük bir hayvanat bahçesi oluşturulmuş. Çeşitli kuşlar, yılan, tavşanlar, kaplumbağalar, timsah, köpekler, kediler ve hemstırlar.

Hepsi ilginç hepsi güzel. Beklide normal şartlarda en son kedi ve hemstırlar dikkatimi çekecekti. Ama bir gün önce okuduğum veba salgını ile ilgili yazı aklıma geldi. Sizinle de paylaşmak istedim.

Kedilerin toplu halde katledildiği bir dönem var. Ortaçağ Avrupa’sında. Sebebi de vebayı onların yaydığı düşüncesi.

Veba; Kara Ölüm. Hastalarda ağrı-ateş-bulantı ile başlayan belirtiler, vücutta yumurta büyüklüğünde şişkinliklerle devam ediyor. Bu şişkinlikler patlıyor, iğrenç bir koku ev görüntü, hasta 5 gün içinde ölüyor.

İlk kez Çin’de ortaya çıkmış. 80 yıl içinde nüfusun üçte biri ölmüş. Ticaret kervanları sayesinde hastalık batıya taşınmış. Ulaştığı her yerde her gün binlerce kişinin ölümüne sebep olmuş. Tarihte ilk biyolojik silahı Moğolların kullandığı biliniyor. Silah; Veba. Hastalıklı cesetleri mancınıklar sayesinde kalelerin içine atıyorlar, sonra şehir 3-5 gün içinde hastalıktan kırılıyor.

Aynı durum 1347’de Cenevizlilerin başına gelmiştir. Karadeniz kıyılarında koloni şehirleri olan Cenevizlilerin şehri kuşatılıyor ve vebalı cesetler surlardan içeri atılıyor. Şehir hastalıktan kırılmış sonra da boşaltılmış. Kurtulabilenler gemilerle İtalya’ya dönmüşler. Ve tabi ki hastalığı da yanlarında Avrupa’ya getirmiş oluyorlardı.

Hastalığın sebebi bilinmiyordu. Salgının durdurmanın yolları arandı. Hastalar karantinaya alındı. Olmadı. Bu durumun Tanrının bir cezası odlunu düşünenler önce günahlarında arınmak için kendilerini kırbaçladılar. Olmayınca suçlu aramaya başladılar. Suçlu olarak cadılar gösterildi. Bir çok masum cadı diye canlı canlı yakıldı. Cadıların kullandığı bir havyan olan kediler de bu durumdan nasibini aldı. Binlerce kedi katledildi. Aslında Avrupalılar kedilere öldürerek beklide salgına karşı bir numaralı silahlarını da yok ediyorlardı. Çünkü veba, bir fare biti ile yayılıyordu.

Ortaçağ Avrupası pisliği ile ünlüdür. Şehirler birer lağım gibiydi. Bu da farelerin çoğalmasına neden oluyordu. Cenevizlileri Avrupa’ya getiren gemide hastalık taşıyan farelerde vardı. Karaya çıkan bu farelerin getirdiği hastalık kısa sürede yayıldı. Salgın bittiğinde Avrupa’nın yarıya yakın nüfusu etkilenmiş, ölmüştü. Kedileri öldürmeleri de farelerin çoğalmasını hızlandırmıştı.

Hemstırlarda bir fare türü. İster istemez üzerlerinde bit pire bir şey var mı diye inceledim. Şirin şeyler ama insan yine de ürperiyor. Bu minnacık şeylerin milyonlarca insan öldürebileceği düşüncesiyle…