Kısırlık ve tüp bebek

İnfertilite, (kısırlık)doğum kontrol yöntemi kullanmaksızın cinsel ilişkiye rağmen gebeliğin oluşamaması olarak adlandırılır. Halk arasında yaklaşık %10 ile 15 civarında infertilite görülmektedir. Kısırlığa neden olan yaygın olarak kadın düşünülür ancak, infertilite erkekten de kaynaklanabilir.

Gebelik Nasıl Oluşur?

Gebeliğin oluşması için birçok etkenin bir arada olması gerekir. infertilite gibi bir sorun yaşamayan çiftlerin aylık gebe kalma olasılığı % 25 civarında olup bu olasılık yılsonunda % 85 civarına kadar ulaşmaktadır. Gebeliğin oluşması için, her ay yumurtalıklardan dışarı atılan kaliteli bir yumurtanın, erkeğin sperm hücresi ile buluşması gerekir. Bu eylem normalde kadının fallop kanalında gerçekleşir
ve bu eyleme fertilizasyon(döllenme)denir. Yumurta ve spermin buluşması için fallop tüplerinin açık ve sorunsuz olması gerekir.

Neden Kısır Olunur?

İnfertilite (kısırlık)her iki cinse bağlı olarak çeşitli nedenlerden kaynaklanmaktadır. Ayrıca bazı durumlarda infertilite(kısırlık)her iki cinsten aynı anda kaynaklanan nedenlerden dolayı ortaya çıkabilir. Spermde yapı bozukluğu, yumurtlama ile alakalı sorunlar, sperm miktarında azlık ve tüplerde iltihap gibi durumlar çiftlerde aynı anda görülebilir. Tüm bu sorunların yanı sıra infertil çiftlerin
yaklaşık % 15’ inde infertiliteyi açıklayacak bir neden bulunamamaktadır. Bu tarz hastalarda detaylı araştırma yapılmasına rağmen gebeliği engelleyecek hiçbir problem bulunamadığı görülmektedir.

Yumurtlama bozukluğu kadında en fazla görülen infertilite sebebi olup, yumurtlama bozukluğu dendiği zaman yumurtlamanın hiç gerçekleşmemesi ya da çok düzensiz ve ender olması anlaşılır. Adet düzensizliği (menstural siklus)yaşayan kadınların çoğunda yumurtlama bozukluğu saptanır. Fakat adeti düzenli olan bir kadın da yumurtlama bozukluğu ile karşı karşıya kalabilir.

Fallop tüplerinin tıkalı olduğu durumlarda sperm ve yumurtanın birleşmesi engellenerek döllenme dolayısıyla gebelik imkansızlaşır. Tüplerde ki bozukluk daha evvel geçirilmiş enfeksiyon, endometriozis ya da cerrahi operasyon sonucu oluşan karın içi yapışıklıkları gibi birçok faktöre bağlı gelişebilir. Gelişmiş ülkelerde tüplerde oluşan tıkanıklığın en önemli nedeni cinsel yollar ile bulaşan
enfeksiyonlardır. Aynı zamanda küçük yaşta alınan verem mikrobu da tüplerde tamir edilemez hasarların oluşmasına yol açabilir.

Endometriozis(rahim içini kaplayan dokunun rahim haricinde başka bir yerde gelişmesi)aynı rahim içini kaplayan doku gibi hormonlara karşı hassas olup mensural siklus(adet dönemi) anında kanar.

Oluşan bu küçük kanamalar zaman içerisinde iltihap, inflamasyon( canlı hücrelerin her çeşit canlı, cansız ve yabancı etkenlere karşı verdiği hücresel, sıvısal ve vasküler yanıt)sorunu oluşturarak yapışıklıklara yol açar. Endometriozis şayet yumurtalıklarda konumlanmış ise kist oluşmasına yol açar. Oluşan kistler endometrioma olarak tanımlanır. İnfertilite ile karşı karşıya kalan kadınların % 25’ inde endometriozise rastlanır.

Servikal alanda (rahim ağzı)yapısal bozukluk, bölgede mukusa bağlı bozukluklar yine infertilite nedenleri arasındadır. Servikal alanda salgısı gerçekleşen mukus spermlerin genital yoldan (üreme organları)taşınmasına yardımcı olur. Progesteron ve östrojen hormonlarının tesiri ile mukusun adet döneminde oranı ve niteliği değişir. Polip tarzı selim tümörler ya da bu alanda gerçekleşmiş cerrahi operasyonlar infertilite nedeni olabilir.

İnfertil çiftlerde, kısırlığın sebebini ortaya koymak adına bazı araştırmalar yapılması gerekir. Bu araştırmalar ilk olarak erkek hastada yapılan spermmiyogram (sperm analizi)dır. Kadında ise vajina ve tüplerin açık olup olmadığını incelenmek amacı ile histerosalpinografi (rahim filmi)çekilir.

İlaveten kadının hormonal düzeyini ve yumurtalıkların fonksiyonunu incelemek için hormon testleri regllinin (menstural siklus )üçüncü günü ile beraber yapılır. Tanı amacı ile laporoskopitekniği kullanılabilir.

İnfertilite 35 yaşını geçkin çiftlerde oluşmuş ise en fazla 6 ay beklenmeli ve vakit kaybetmeden infertilitenin sebebi araştırılmalıdır. Bu grup hastalarda bekleme süresi en fazla 3 – 6 ay kadardır. Çünkü bu yaş grubunda genellikle yumurta sayısı ve kalitesinde düşüş yaşanır. Bu nedenle zaman geçirmeden gerekli araştırmaların yapılması gerekir.

Prof. Dr. Cem Fıçıcıoğlu

http://www.cemficicioglu.com.tr