Kitap: Binbir Gece Masalları

Binbir Gece Masalları ismini duymayan kimse kalmamıştır herhalde. Fakat ne anlama geldiğini bilen sayısının tahminen çok da fazla değildir.

Binbir Gece Masalları Ortaçağ’da ortaya çıkmış, arapça adı “Alf Layla wa-Layla” olan bir masal külliyatıdır. Başka rivayete göre ise; hikâyelerin çekirdeğini eski bir Fars (İran) kitabı olan Hazâr Afsâna (Bin Efsane) oluşturmuştur. 9. yüzyıl dolaylarında hikâyeleri derleyen ve Arapça'ya çevirenin masalcı Ebu Abdullah Muhammed el-Gahşigar olduğu söylenir. Daha çok anonim masalların farklı versiyonlarından oluşur.

Külliyatta 264 masal bulunmaktadır. Ortaçağ döneminde bin rakamı kavram olarak Arap matematik çevrelerince sonsuzluğu sembolize ederdi. Belki de sonsuzluğu ifade etmesi anlamında Binbir Gece terimi kullanılmış olabilir. Denizci Sinbad, Alaaddin’in Lambası, Ali Baba ve Kırk Haramiler nerdeyse tüm yabancı dillere çevrilmiş Binbir Gece Masallarındaki hikayelerden bazılarıdır.

Binbir Gece Masalları, Şehrazad’ın hükümdar kocasına anlattığı hikayelerden oluşur. Çerçeve hikaye şöyledir: Semerkand Sultanı Şah’uz- Zaman kardeşi Şehriyar’ı ziyaret etmek için yol çıkar. Ancak bir müddet sonra bir şey unuttuğunu farkeder ve geriye döner. Saraya vardığında hanımının ihanetine şahit olur ve onu öldürür. Kardeşinin sarayında yengesinin ihanetine de şahit olur ve neticede iki kardeş şehirden kaçarlar. Deniz kenarında gezerken bir ifritin (cin) omuzunda sandıkla denizden çıktığını görürler. Korkularından üzerine çıktıkları ağacın altına gelen ifrit sandıktan bir kadın çıkarır ve uyur. İfritin karısı, iki kardeşi görünce uyandırma tehdidiyle iki kardeşle cinsi münasebette bulunur. Bu olay sonucunda kahramanlarımız, bütün kadınların sadakatsiz olduklarına hükmederler.

Şehriyar sarayına döner ve karısını öldürür. Ö günden sonra her gün bir kızla evlenir, ertesi sabah da kızın kellesini uçurtur. Üç yıl sonra artık evlenecek kız kalmaz. Vezirlerden birinin büyük kızı Şehrazat, kendisini feda etmek pahasına bir plan yapar ve sultanla evlenir. Gerdeğe girmeden evvel kardeşi Dünyazat, ablasından bir masal anlatmasını ister. Şehrazat da sabaha kadar süren masalı en heyecanlı yerinde bırakır. Sultan masalın devamını öğrenmek için idamı erteler. Böylece Şehrazat sultanı onu 1001 gece oyalar. En sonunda karısının zekasına duyduğu hayranlıkla eşini öldürmekten vazgeçer.

Mehmet Emin Agar’ın hazırladığı “Binbir Gece Masalları”, 1927-28 yıllarında Resimli Ay Neşriyatı arasında çıkan nüshadan günümüze uyarlanmış. Kitapta 1001 değil, sadece 30 masala yer verilmiş. Boş zamanlarınızı değerlendirmek için kitap arıyorsanız, kesinlikle tavsiye edilir.

Binbir Gece Masalları, Şehrazat'ın Gecesi, Hazırlayan: Mehmet Emin Agar, Mavi Ağaç Kültür Sanat Yayıncılık, 1.baskı 2007