Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı

KÖY ENSTİTÜLERİ VE ÇAĞDAŞ EĞİTİM VAKFI

KÖY ENSTİTÜLERİNİN 70. KURULUŞ YILI ETKİNLİKLERİ

Süleyman ÖZEROL/Araştırmacı-Gazeteci

Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı’nın Köy Enstitülerinin kuruluşunun 70. yılı kutlama programları çerçevesinde bir dizi etkinlik gerçekleştirdi.

16 Nisan 2010 Cuma: Halk TV'de Ahmet Yıldız'ın yönettiği, "Günümüz Eğitim Sorunları ve Köy Enstitüleri" konulu programa Mahmut Makal, Mustafa Aydoğan ve Erdal Atıcı katıldılar.

17 Nisan 2010 Cumartesi: Çankaya Belediyesi Çağdaş Sanatlar Merkezi'nde Haldun Cezayirlioğlu Kitap Sergisi saat 14.00'de açıldı. * Geleneksel Köy Enstitülüleri Yemeği Vedat Dalokay Salonunda gerçekleştirildi.

19 Nisan 2010 Pazartesi: Zonguldak-Çaycuma Etkinliği... * Ankara Üniversitesi Türk İnkılap Tarihi Müdürlüğü'nde "Köy enstitülüler Anlatıyor" etkinliği gerçekleştirildi. Haldun Cezayirlioğlu Kitap Sergisi sürerken Ali Yalçın Müzik Dinletisi ve "Köy Enstitüleri Eğitiminden Geleceğin eğitimine" konulu açıkoturum Çağdaş Sanatlar Merkezi'nde gerçekleştirildi. Açıkoturumu Erdal Atıcı yönetti; Osman Şahin, Prof. Dr. Zafer Gençaydın, Yrd. doç. Dr. Seçkin Özsoy konuşmacı olarak katıldılar.

Geleneksel Köy Enstitülüleri Yemeği

Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı’nın Geleneksel Köy Enstitülüleri Yemeği, Köy Enstitülerinin Kuruluşunun 70. Yılı etkinlikleri çerçevesinde Vedat Dalokay Salonunda gerçekleştirildi. Bu etkinlik ile ilgili bazı notlarımı kısaca paylaşmak istiyorum.

17 Nisan günü akşamı Vedat Dalokay salonuna eşim ile gittiğimizde Ahmet Mortaş ve Çetin Gül ile aynı maya oturduk. Ahmet Mortaş TRT çalışanı, Çetin Gül sanatçı...

Etkinlik başlamadan önce Mahmut Makal ile görüşmek istedim. Orta yerde bir masada eşi ve birkaç kişi ile birlikte oturuyorlardı. “Aksaray’da ne var ne yok” dedi beni görünce. Ben de iki hafta önce döndüğüm Aksaray’la ilgili birkaç cümle söyledim. Aksaray’ın hala eskileri yaşadığından söz ettim. Kendi köyünden Mine Gez adlı genç bir bayan sanatçıdan söz edince, kuşak farkı, elbette ki tanımadı. Ama “Gez” soyadını biliyorlar Makalar. “Bir Aksaray Efsanesi” Dilek Terzioğlu’ndan söz ettik. Nusret Otyam’ın Aksaray’da kendisini kolladığını belirtti. Ahmet Gürses adlı bir sanatçıdan söz etti. Derlemeleri de varmış. Aksaray Üniversitesinde bir öğretim üyesinin Aksaray Yazarları diye bir kitap çalışması varmış. Selçuk Üniversiteden bir öğretim üyesi de kendisiyle ilgili çalışmalar yapıyormuş.

Makal’ın Eşi Naciye Hanım ile de bir süre konuştuk. Arguvan Türküleri kitabımızdan, Arguvan kültüründen konu açıldı. Aynı Masada oturan Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Başkanı Erdal Atıcı ile de bir süre söyleşimiz oldu.

Salonda bulunan birçok tanıdık ile selamlaşarak, söyleşerek zamanı geçirdik. Derken Yönetim Kurulu Üyesi Gül Coşkun’un sunuculuğuyla program başladı. Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Başkanı Erdal Atıcı’ın yaptığı açılış konuşmasından bazı bölümleri aktarmak istiyorum.

“70. yılında Köy Enstitüleri bayramınızı kutluyorum”

Atıcı, günümüz gözde eğitimcilerinden, aydınlarından geriye doğru giderek Mustafa Necati ve M. Kemal Atatürk’e değin birçoğunu andı. Öğretmen örgütlenmesi konusunda çalışan öğretmenlerin yanında olduklarını belirtti.

“Kastamonu Köy Enstitüleri Sempozyumu’nda 70 bildiri sunuldu, bunun yüzde doksanında vakfımızın yayınlarından alıntı yapılmıştı. Bu beni mutlu etti. Görevimizi yaptığımıza inanıyoruz. “

“Köy Enstitüleri geçmişimiz değil, geleceğimizdir.”

“Almanlar ilkelerimizi uyguluyor…”

Kutlama telgrafları ve iletileri okundu.

Ödüller...

Mahmut Makal: “Köy Enstitüleri Türk buluşudur, bizim buluşumuzdur...

Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı’na emeği geçen Hasan Karacan, Ş. Güner Taha ve Mustafa Özgen’e, "Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Eğitim Emek Ödülü”ne layık görülen Köy Enstitülü yazar Mahmut Makal ile öğretmen Zeliha Kanalıcı’ya ödülleri sunuldu.

Köy Enstitüleri ve Çağdaş Eğitim Vakfı Başkanı Erdal Atıcı daha önce yaptığı yazılı açıklamada, Köy Enstitülü Yazar Mahmut Makal ve öğretmen Zeliha Kanalıcı'ya vakfın kuruluşundan bu yana, bilimsel araştırmalarda ve incelemelerde bulundukları çaba nedeniyle ödüle layık görüldüklerini belirtmişti.

Makal'ın “Bizim Köy” adlı kitabıyla 1966 yılında UNESCO’nun “Dünya Kültürüne Hizmet Ödülü”nü aldığını belirterek, Makal'’n 1967’de UNESCO tarafından “Dünya Gençliğine Örnek İnsan” seçildiği anımsatıldı. Makal yaptığı kısa konuşmada şöyle dedi.

“Köy Enstitüleri Türk buluşudur, bizim buluşumuzdur. Bizim ülkemizde kapatıldı, başka ülkeler uyguluyorlar, örnek alıyorlar.”

"İkinci kurtuluş hal tamamlanamadı, bir gün tamamlanacak. Bu inançla ayaktayız…”

Makal’a ve Zeliha Kanalıcı’ya ödülleri verildi.

Sanatçı Çetin Gül oldukça yoğun bir program uyguladı. Kırk yıl öncesine götürdü bulunanları, geri getirdi, geri götürdü… Gülseren Kılıç’a da bağlamasıyla eşlik etti.

Baba-oğul ikilisi Mürsel ve Ertan Demir, akordeon ve tulum ile çeşitli oyun havaları ezgileri seslendirdiler.

Sanatçı Zeynep Karababa ve Gülseren Kılıç çeşitli halk türkülerini seslendirdiler programlarında. Halaylar, zeybekler, horonlar oynandı Köy Enstitülü ağırbaşlılığı ve katılımı ile. Köy Enstitülerinin kuruluşunun 70. yılı etkinliklerinin bu bölümü böylece sona erdi.

Bir Anı

Salonda bulunanlar çoğunlukla beyaz saçlı insanlardı. Yaş ortalaması da oldukça yüksekti. Gençlik nedense bu tür etkinliklerde yoktu. Birçok konunun yanında bunu da konuştuk Ahmet Mortaş ile.

Kırk yıla yakın bir süredir TRT’de çalışan ve özellikle türkülerimiz ile ilgili programlara imza atan Sayın Ahmet Mortaş’ın bugün yaşadığı bir anısını düzenli bir biçimde yazarak, yazımı noktalamak istiyorum.

Dört yaşl, saçları bembeyazdı…

Mithatpaşa Caddesinde yürüyorlardı.

Yan yana, ellerinde bastonlarıyla…

Yaklaştım, yakalarında Köy enstitüsü rozeti vardı.

Gülümsedim, dördü de gülümsediler.

Bu kareyi fotoğraflamayı ne kadar isterdim.

Ne yazık ki yanımda makinem yoktu…

Olmalıydı ve çekmeliydim bu kareyi…

On yıl önce Akçadağ Anadolu Öğretmen Lisesinde (Köy Enstitüsü ve Öğretmen Okulu) Köy Enstitülerinin 60. Kuruluş Yıldönümü nedeniyle ADD Malatya Şubesi olarak düzenlediğimiz programla ilgili yazıma, “Onlar Sürer, Eker, Biçerlerdi” başlığını koymuştum. Onlar hala bunu gerçekleştirmeyi sürdürüyorlar.

Dünyayı aydınlatanlara ne mutlu…