Lise felsefe eğitimi

Yaşları 40 veya üstünde olanlar hatırlayacaktır. Bir zamanlar üniversitelerde FKB denilen Fizik, Kimya ve Biyoloji dersleri birarada okutulurdu. Üniversiteden böyle bir bölümden mezun olabilirdiniz. Sonra da FKB (Fizik-Kimya-Biyoloji) Öğretmeni oluverirdiniz. Ne büyük adamdınız siz hem fizikçi hem kimyacı hem de biyoloji öğretmeni oluvermişsiniz. Neyse ki artık böyle bir durum yok.

Fakat öğretmenliğe başladığım 1997 yılından beri kafama takılan bir soru var? Neden Sosyoloji mezunları felsefe öğretmeni olurlar? Cevabı basit efendim neden olacak, sosyoloji sosyal bilimdir, toplumu inceler, felsefe de toplumu inceler; o yüzden. Başka bir yanıt zihinlerimize şöylece kazınmıştır: Sosyoloji öğrencileri de felsefe dersi alıyorlar.

Esasında hangi bölümde olursa olsun öğrencilerin felsefe dersi alması gerekir. Çünkü felsefe bütün bilimleri ısıtan altından bir kazan gibidir. Her bilimsel ürün onun içinde iyice pişmelidir. Ama sosyologların diğerlerinden daha fazla bu kazanı kullanma haklarının olduğunu düşünmüyorum. Kaldı ki sosyoloji, konusu ne olursa olsun felsefe ile diğer bilimlerden daha fazla ilişkili değildir. Fizik bilimi ne kadar felsefeyle ilişkiliyse sosyoloji de o kadar ilişkilidir.

Esasında sosyoloji bir bilim olduğu halde felsefe bir bilim değildir. Felsefenin konusu her şey olabilir. Hukuk, Sanat, Siyaset, Bilim, Bilgi ve daha nice genel konu felsefenin konusu olabilir. Felsefe kuşatıcı bilgiyi sunmak ister. Sosyoloji ise sadece toplumla ilgili bilgilerin uzmanı olmak ister. Hal böyleyken sosyoloji mezunları neden ve nasıl felsefe öğretmeni olma haklarını alırlar?

Bir sosyolog sadece bir sosyologtur. Felsefeci de felsefecidir. Bu iki kavram birbirinin yerine geçebilecek özellikler ihtiva etmezler, edemezler. Mantıkta bir kural vardır: A, A'dır. Bu en basit kuraldır ve ne yazık ki bu alanda ihlal edilmektedir.

Felsefecilerin de sosyoloji derslerine girmelerini aynı mantıkla açıklayabiliriz. Pek tabii ki bu da onların hakkı değildir. Doğrusu Felsefe mezununun Felsefe ve Mantık derslerine girmesi, sosyoloji mezunlarının da sosyoloji dersine girmesidir.

Bir sosyolog eğer ayrıca felsefe eğitimi almamışsa felsefe öğretmeni olmamalıdır. Hatta sosyologların arasında felsefeye felsefecilerden daha istidatlı olanlar olabilir. Ancak bu durumu değiştirmemelidir. Bunlar pekala filozof olabilirler. Ancak felsefe öğretmeni olmamalıdırlar. Nitekim edebiyatı çok seven mühendislerimiz, hekimlerimiz hatta fizikçilerimiz ve sosyologlarımız olabilirken bunları edebiyat derslerine sokmuyoruz.

Şimdi yine sormak gerekir sosyoloji mezunları neden felsefe öğretmeni oluyorlar?

Efendim bakın yanlış söylüyorsunuz zaten "felsefe öğretmeni" diye bir şey yok, "felsefe gurubu öğretmeni" diye bir ayrım söz konusu, diyenler de pek ala olacaktır. Haklıdırlar ama rica ederim "felsefe gurubu" denilen uydurma kavram acaba diğer dersler için neden yoktur. Mesela fizik, kimya ve matematik için düşünülmüş bir "matematik gurubu", ya da sanat tarihi, tarih ve arkeoloji mezunlarını da içine alacak biçimde düzenlenmiş bir "tarih gurubu" ne bileyim fransızca, almanca ve ingilizce mezunlarını içine alan bir "dil gurubu" neden yok? Şu halde bir sosyologu felsefe öğretmeni ya da felsefe gurubu öğretmeni yapan şey lütfen fizikçiyi matematikçi, fransızcacıyı da almancacı yapsın. Bunları yapamıyorsa cevap versin?

Sosyoloji mezunları neden felsefe öğretmeni oluyor?