Mardin yöresi el sanatlarından telkari

Taşın ve tarihin anlamını ,destanı işlenmiş taşlarla dile getiren tarihi şehir Mardin..Özellikle Mardin’de ve Midyat’a  özenle hazırlanan ve de dillere destan olan gümüz imzalı Telkari’den  biraz söz etmek istiyorum. Gümüş tel işleme sanatı anlamına gelen “telkari”, ince tel haline getirilen gümüşün bükülmesiyle oluşturulan küçük motiflerin bir araya getirilmesi sonucunda süs veya kullanım eşyası haline getirildiğini belirten Hindiyerli, Gümüşün telkari olarak işleneme bilmesi için 925 ayar değil, ayarının bin olması gerektiğini kaydetti.

Mardin’de 12 yaşında telkari sanatına gönül verdiğini ve 55 yıldan beri gümüş teller ve haddelerle uğraştığını ifade eden Hindiyerli, yaptığı her ziynet ve süs eşyasının kendisini heyecanlandırdığını söyledi.

Bin ayarında ki Gümüşü, Mezopotamya kültürüne ait tılsımlı figürler halinde sanata dönüştürdüklerini kaydeden Hindiyerli "  Mardin ve çevresine özgü, üç bin yıllık bir geçmişe sahip telkari sanatı hayatın her aşamasında kimi zaman kemer, kimi zaman ibrik, kimi zaman da bir şamdan olarak karşımıza çıkıyor. Telkari altın ve gümüş sanatı Selçuklu dönemi, özellikle Artukluların hüküm sürdüğü Mardin, Midyat ilçesi ve yöresinde gelişmiştir. Telkâri tümüyle el işçiliğine dayalı bir sanattır. Telkari gümüş ve altın işleme sanatının temelinde, sanat sevgisi ve sabır yatıyor. Bu sanatı sevmeyen ve sabırlı olmayanlar bu satanı yapamazlar. Ben Bu sanatla Mardin’in tanıtımını dünyada yapıyorum yırt dışında 3 fuarda Mardin’in ve telkari sanatının tanıtımını yaptım. Yaptığım bütün eserlerin bir kenarına 'Mardin' yazısını işliyorum. Çünkü benim için aldığım paradan daha önemlisi, telkariden sonra ikinci sevdam olan Mardin'in ve ülkemin tanıtımıdır. '' diye konuştu.

Telkari Gümüş işlemeciliğinin çeşitli yapım tekniklerinin bulunduğuna dikkat çeken Hindiyerli, tel çekme ile başlayan çalışmanın, model hazırlama, tavlama, kesim, şekil verme ile devam ettiğini son işlemin ise ağartma olduğunu belirtti.

TELKARİ ÇEŞİTLERİ

           Telkari gümüşten hazırlanacak ürünlerin çeşit, model ve yapılarına göre gümüşün şekillendirildiğini belirten Hindiyerli , “Hasır Telkari tekniğiyle çeşitli bilezik ve kolyeler, Kakma Telkari ile silah kabzaları, bıçak sapları, şemsiye sapları, zarf açacakları, yazı takımları, kaşık sapları, tespihler, nalınlar, ağızlıklar, baston sapları, şamdanlar gibi eşyalar süslenir, Kafes Telkari tekniğiyle ise kolyeler, broşlar, bilezikler, kemerler ve yüzükler üretilir, kül tablaları, çakmak kılıfları, sigara ve mücevher kutuları, şamdanlar, tepsiler, şekerlikler, vazolar, ağızlıklar, nargile uçları, çiçekler, sigara tabakaları, fincan, bardak, sürahi vb. eşya kılıfları, abajurlar, çeşitli tabaklar, düğmeler, kol düğmeleri, küpeler, tepelikler, kolyeler, broşlar, bilezikler, kemerler ve yüzükler üretilir” dedi.

  Bir gün yolunuz Mardin’e veya Midyat’a düşerse Telkari gümüş işçiliğini yapan ustalara uğramalarınızı, onlarla tanışıp bir merhaba demenizi tavsiye ederim. Onlar gerçek bir sanatçı ve birer telkari ustası olduğu kadar aynı zamanda konuksever ve cana yakın insanlardır. Onlar size yer gösterirler, sıcak ilgi gösterirler.. Sizlere çay, kahve veya mırra ikram ederler. Onlara güvenebilirsiniz… Her türlü hileden, hurdadan ve yalandan uzak insanlarıdır. Onlarla bir kez olsun tanışmanızı dilerim.

Yaptıkları telkarilerden hazır telkari bilezik ve çeşitli kolyelerden, kaşık sapları, baston sapları ve zarf açacaklarına kadar, hatta çeşitli kemerler ve yüzüklerden vazolara kadar bazı itina ile hazırlanmış hediyeliklerden almadan dönmeyiniz.Buradan sevgili hemşehrilerim ve telkari ustalarına sağlık,başarı ve uzun ömürler diliyorum.