MUHASEBENİN TARİHSEL GELİŞİMİ

MUHASEBENİN TARİHSEL GELİŞİMİ

1458

Beneditte Cortugli Di Raguza

İtalyan

Çift kayıt usulü hakkında ilk eser bu kişi tarafından Napoli'de yazıldı.

1494

Luca Pacioli

İtalyan

Önce zimmete,sonra matluba kayıt düşülmesini tavsiye etmiştir.

1540

Dominico Manzoni

İtalyan

Pacioli ile aynı fikirde olmakla beraber,borçlandırılacak veya alacaklandırılacak şahsın hangisi olması gerektiğinin tayini ona göre en güç meseleyi teşkil etmektedir.

1608

Simon Stevin

Belçikalı

Devlet muhasebesi usullerinin tekdüzen olmaması ve kontrol noksanlığı nedeniyle bütün Avrupa devletleri için çift kayıt usulde bir muhasebe projesi teklif etmiştir.Bu projeye ancak 150 sene sonra kısmı bir tatbik sahası bulunabilmiştir.

1673

De La Porte

Fransız

Tüccarın ve defter tutanların rehberi adlı eserinde hakiki İtalyan usulüne göre nasıl defter tutulması gerektiği hakkında bilgi vermiştir. Yardımcı defter tutulmasını, muhtelif borçlular ve muhtelif alacaklılar hesaplarının kullanılmasını tavsiye etmiştir.

1675

Jacques Savary

Fransız

Mükemmel tacir adlı eserini yayınlamıştır.1680 de Ticaret düsturu eserini yayınladı.

1680

J.B.Colbert

Fransız

Devlet muhasebesinde muzaaf usulün uygulanması işine girişti fakat yarım kaldı. 14.Louis zamanında Umumi kontrolör unvanı altında bütün devlet idaresini ele almıştır.

1712

De La Porte

Fransız

Tüccarın ve defter tutanların ilmi adlı kitabını yayınlamıştır.İyi tüccarların İtalyan muhasebe usulünü kullanması gerektiğini belirterek şöyle der.Borçluyu bulmak için kaide şudur: Benim yedi iktidarıma geçen her şey borçlu'dur ve yedi iktidarımdan çıkan her şey alacaklı'dır.Kendisine gönderilen, teslim edilen veya ödenen kimse borçludur, kendisinden alınan, gönderen veya ödeyen kimse alacaklıdır.der.

1721

R.Bertrand François Barreme

Fransız

Ticari ve mali defterlerin çift kayıt şeklinde tutulmasını öğrenmek için kolay usul adlı eseri yayınlandı. Paris'te bir nevi ticaret mektebi açmış ve orada defter tutmayı öğretmiştir.Muhasebecilikteki kabiliyetinden dolayı Paris muhasebe kurulunda her türlü hesaplar için tek uzman olmuştur. Giren çıkana borçludur ve kendisi ile alışveriş yaptığım adamın, hiçbir şey girmediği zaman borçlu olması ve hiçbir şey çıkmadığı zaman alacaklı olması lazımdır demiştir.ve umumi hesaplar ile patrona has hesapların mucidi olmuştur.

1732

Clark

İngiliz

Alan, aldığından sorumludur ve borçludur; mesul bir şahsa veren ise alacaklıdır demiştir.

1745

Giraudeau

Fransız

Çift kayıt usulünde defter tutma sanatı adlı eserini Lyon'da yayınlamıştır.1949 yılında da kolaylaştırılmış Banka adlı eseri çift kayıt usulünde defter tutma sanatını ihtiva etmektedir. Bankacıların hesaplarını tesis etme adlı eseri 1754 yılında yayınlanmıştır.

1777

J.Necker

Fransız

J.B.Colbertin yarım kalan işini maliye genel müdürü iken tamamlayarak devlet maliyesinde çift kayıt muhasebe uygulamasını başlatmıştır.1784 yılında da Fransa Maliyesinin İdaresi adlı eserini yayınlamıştır.

1786

J.J.Imhoof

Fransız

Çift kayıt yöntemi ile defter tutma sanatı veya bilumum banka ve ticaret muamelelerinin kayda alınması ilmi adlı eseri yayınladı.

1790

Müller

Alman

Alan borçludur ve veren alacaklıdır demiştir.

1795

Edmond Degranges

Fransız

Kolaylaştırılmış Defter Tutma Yöntemi adlı kitap yayınlamıştır.Bu kitap 3 usul ihtiva etmektedir.Birincisi:mizanın oluşturulmasını,ikincisi:çift kayıt usulüne göre kayıtların tek bir defterle tutulmasını,üçüncüsü ise:iştirak halinde banka hesaplarının tutulmasını ihtiva etmektedir.Alan şahsın hesabını veya alan şeyin hesabını zimmetlendirmek, veren şahsın veya şeyin hesabını matluplandırmak lazımdır der.

1798

P.Migneret

Fransız

Genç Tüccarların ve defter tutanların ilmi adlı eserinde ticari muameleler hakkında tam bir bilgi vermiş ve aynı zamanda yeni ölçülerin hesap tarzına dair malumat vermiştir.Kar ve Zarar hesabı ve Umumi masraflar hesabı Migneret'e göre netice umumi hesaplarıdır.Burada alan borçlu,veren alacaklı kaidesinin geçerli olmadığını belirtmiştir.

1803

Nicola d'Anastasio

İtalyan

Her hareketin ikili bir tesiri olduğunu,dolayısıyla de iki defa kaydedilmesi gerektiğini söyler. İnsanın her hareketi,ikili bir hadisenin menşeidir der.İlim Olarak Çift kayıt Yöntemi adlı eserini yayınlamıştır.

1804

Edmond Degranges

Fransız

Tek bir defterle çift kayıt yöntemi ile defter tutmak için yeni usul adlı eserini yayınlamış ve pek yerinde olmayarak Amerikan Usulü adını taşıyan Yevmiye-Defter-i kebir'i icat eden kişi olmuştur.

1825

J.B.Say

Fransız

Bir iktisatçı olarak muhasebeyi,herkesin kendi servetini takip edebilmesi için pratik bir vasıta olarak tanımlayan Say'a göre: Onu belli bir anda bilmek lazımdır.Bunun için,onu teşkil eden bütün varlıkların müşterek bir paraya irca edilmesi gerekmektedir.

1837

Francesgo Villa

Fransız

İdare ve Muhasebe esasları adlı eser yayınladı.eserinde; kar ve zararın kaynağını bulmak için umumi hesaplara müracaat edilmesi gerektiğini,şahıs hesaplı ve umumi hesaplı bir basit muhasebe usulünü anlatarak geçerli olmadığını belirtir.Basit muhasebe usulünde şahıs hesapları ve eşya hesapları bulunuyor,fakat eksik olan bir şey var, o da, kar ve zarar hesabıdır der.Şahıs ve Eşya hesaplarına diğer eşya hesapları içerisine dağılmış olan neticeleri bir araya toplayacak olan 3 hesap ilave etmiştir.Birincisi:Sol sayfada kaynakları,sağ sayfada ise varlıkları ve alacakları toplar. ikincisi:hesap devresine ait olmak üzere sol sayfada giderleri ve sağ sayfada gelirleri toplar. üçüncüsü de: sol tarafta dönem sonundaki varlık ve alacakları,sağ tarafta da kaynakları toplar.

1838

Grippa

İtalyan

Hesapların ilmi adlı eserinde Mal sahibinin durumuna genel bir bakış için,hesapların artışını veya eksilişini gösteren hesaplara yani Kar ve Zarar hesaplarına ihtiyaç vardır der.

1850

Kurzbauer

Avusturyalı

Kar ve Zarar hesabının kullanılmasıyla çift kayıt ortaya çıkmaktadır.Her meblağ, ya iki umumi hesaba, yahut da bir umumi hesap ve bir şahıs veya eşya hesabına kaydedilecektir.Ancak burada, zimmet kaydedilen bir meblağın, serveti niçin çoğaltabileceği veya azaltabileceği konusuna değinilmemiştir.

1861

J.B.de Launay

Fransız

Gayeye ulaşmak için bütün şahıslara ve bütün eşya veya kıymetlere hesap açılması lazımdır;açıkların,zararların vesairin bir kar-zarar veya sermaye hesabı ile temsil edilmesi lazımdır; bütün hesaplar bir araya getirilince,genel bir muvazene meydana gelmelidir. Çift kayıt usulde defter tutmaya bu adın verilmiş olması,her zimmet meblağın bir matlup meblağa tekabul etmesindendir der.

1861

Leon Tillard

Fransız

Muzaaf kaydı bulan kimse, tabiatta hiç bir şeyin zayi olmadığını, ancak şeylerin yer değiştirdiğini anlamış olan iyi bir fizikçi imiş der ve Borçluyu, nezdine bir şey geçen kimsedir diye, alacaklıyı ise bu şey kimden geldi ise odur der. Tillard'a göre, muhasebeyi öğrenmenin tek çaresi, 12 yaşında iken bir muhasebecinin emrine girmek ve anlamaya çalışmaktır.

1873

Foster

İngiliz

Kazançlar artar ve zararlar azalırsa, sermaye,aktif ve pasif aynı nispette artar demiştir.

1875

Oreste Salvanigni

İtalyan

Devlet idaresi kayıtları için,İtalyan sistenleri üzerinde fikirler yürüterek:Her idari hadise dahilinde bir artış ve aynı zamanda bir eksiliş meydana gelmektedir.Her aktif ve pasif hesap dahilinde bir kısım müsbet, bir kısım da menfidir. Bir pasif artışı bir aktif azalışına muadildir ve bir pasif azalışı bir aktif artışına muadildir.

1878

V.Gitti

İtalyan

Gitti'ye göre;basit usulde,aktifden pasifi çikartarak sermaye elde edilir (A-P=S).Basit usulden çift kayıt usulüne geçmek için şu tadilatın yapılması kafidir (A=P+S).Muamelelerden sonra sermaye değişmeksizin aktif ve pasif değişebilir. Sermayeyi değiştrici muameleler de olabilir.Sermayeyi arttırıcı bir netice elde edileceği gibi, bunu azaltıcı bir netice de elde edilebilir. Aktif değerler hesapların zimmetine kaydedilir, bir zarar ortaya çıktığında sermaye hesabını zimmetlendirmek lazımdır.Sermaye hesabı olduğu gibi bırakılmak istenirse, zarar, Kar-Zarar hesabının zimmetine, kar ise, bu hesabın matlubuna kaydolunur.Hem sermaye, hem de Kar-zarar hesabı olduğu gibi bırakılmak isteniyorsa, zararlar veya karlar, Kar-zarar hesabının tali hesaplarına kaydolunur.

1885

Leon Say

Fransız

J.B.Say'ın oğlu,iktisatçı,Fransa maliye bakanlığı da yapmıştır.Manevi ve siyasi İlimler Akademisinin 19 Aralık toplantısındaki konuşmasında:Çift kayıt usulde muhasebe, fevkalade bir keşif olup, menfaatlerimize hayat veren bir hatırlatma usulüdür..Tüccarlar için çift kayıt muhasebe, aritmetikçiler için cebir ne ise odur..demiştir.

1927

Gabriel Faure

Fransız

15.baskıya ulaşan Comptabilite Generale (Genel Muhasebe) kitabında: Açılacak hesapların adedi prensip itibariyle müdahil olan şahıs adedine tabidir diyerek her teşebbüste,lüzumlu maddi vasıtaları veren ve iyi veya kötü neticelerine maruz kalan mal sahibinin, kendilerine teslim edilen muhtelif kıymetlerden mesul olan memurların, muamelede bulunan üçüncü şahısların nazarı itibara alınması gerektiğini belirtmiştir.

1933

Dumarchey

Fransız

Bilançoyu,bir şahsın aktifi,pasifi ve net durumu arasında mevcut olan münasebetin ifadesidir, şeklinde tanımlamıştır.

1943

Edouard Schiess

Fransız

Bilanço dahilinde, likidite sırasına göre bir tasnif yapılması gerektiğini belirterek şöyle der: Hesap,şunları kontrol etme aracıdır.1.Aktif unsurların kontrolü için aktif hesaplar,2.Pasif unsurların kontrolü için, pasif hesaplar. 3.Mali durumu kontrol için de teşebbüs sahibine has hesaplar kullanılmalıdır. demiştir.