Mustafa Kemal ya da Enver

Mustafa Kemal ya da Enver… İkisinden birini seçmek, birini tutup diğerine saldırmak ne kadar doğru? Elbette ki farkları vardı. Ancak ikisi de idealist, ikisi de vatansever. Ülkeleri için ölümü göze olarak savaşmışlar. Bir bayrak yarışı misali Enver’in bıraktığı yerden Mustafa Kemal devam etmiş, mücadeleyi yarım bırakmamışlar. Onların birlikte hakaret etmeleri, kendilerinden çok vatanın selametini düşünmeleri sayesinde bugün bağımsız bir Türkiye var. İkisinin de varlığı, mücadelesi bizim için gurur kaynağıdır. Onlar birbirlerini desteklemişler ama biz onları ayrıştırmaya çalışıyoruz. Vatanın kurtuluşu, geleceği konusunda farkı fikirleri vardı, çözüm yolları farklıydı. Ancak topraklar kaybedilse de pes etmeden mücadele etme düşüncesi ortak yanlarıydı.

 Enver’in bir hatasını görmek, dile getirmek onu sevmemek gözden düşürmek anlamına gelmemelidir. Mustafa Kemal’in kendisi bile Enver'in ölümüne gözyaşı dökerken ve  "yiğit adamdı" derken bizde onun için hakaret içeren cümleler sarf ediliyor. Tarihimizde illa "tek bir dürüst adam vardı gerisi boştu" mu demeliyiz? Oysa Osmanlı askerlerinin bu kadar vatansever ve idealist olması bizim için gurur duyulacak bir meseledir.

Mustafa Kemal, Enver için de önemli bir kimsedir. Enver'in Mustafa Kemal'e kırgınlığı ve üstü kapalı bir mücadelesi vardı. Ama onun ne kadar cesur, akıllı ve vatansever olduğunu da biliyordu. Trablusgarp'ta yaşadıkları gerginlikten sonra Enver Paşa Mustafa Kemal'e yakın durmamıştır ama onu özel bir insan olarak gördüğünü bazı davranışlarından fark edebiliyoruz. Enver Paşa Çanakkale Savaşı sırasında Mustafa Kemal'i ziyaret etmemiş ama yarbaylıktan albaylığa terfi ettirildiğinde tebrik telgrafı göndermiştir ki bir başkumandan vekilinin, Harbiye nazırının, her albaylığa terfi eden yarbayı tebrik etmesi usulden değildir.

Enver’in I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılma ihtimaline karşı Anadolu'ya geçip mücadeleye orada devam etme düşüncesi vardı. Ancak Almanlara yakın durması nedeniyle müttefikler tarafından mimlidir. Yakalandığı takdirde kurşuna dizilecektir. Bu durum İttihat ve Terakki genel kurulunun kararıyla Enver'in yurt dışına gönderilmesine neden olmuştur. Şimdi Anadolu başsızdır. Enver'in gitmesiyle lidersiz kalınması ülke için ağır bir darbeydi. Ancak Mustafa Kemal ülkenin lider sorununa çözüm oldu. Anadolu'ya geçip Enver'in de hayalini kurduğu Anadolu mücadelesini başlattı. Bu gelişme Enver'de üzüntü, memnuniyetsizlik yaratmadı. Aksine memleketindeki mücadeleye destek olmaya çalıştı. Eşi Naciye Sultan'a yazdığı mektupta Mustafa Kemal'e yardım etmelerini istedi. Güçlerin bölünmesini istemediği için Anadolu'ya gelmedi. Gelme planları Anadolu Hareketinin başarısız olma ihtimali üzerinedir. Nitekim Sakarya galibiyeti üzerine Enver'in Anadolu'ya geçme konusu kapanmıştır.

Bugün bizim için önemli olan Enver ya da Mustafa Kemal'in liderliğinden ziyade bağımsız Türkiye'nin varlığıdır. Onlar da öyle düşünmüş olacak ki yaşadıkları dönemde birbirlerinde çelme takmak yerine destek olmuşlardır.