Nesneler ve Özneler

Bilimsel bir araştırma esnasında bilim insanı, nesne olarak ele aldığı noktada ya da alanda bir takım yasalar ile karşılaşır. Zaten bilimin işlevselliği de önce bu yasaları tespit etmek sonra da onlara açıklık getirmektir. Bilim insanının bilim aracılığı ile yaptığı şey işte budur. 

Ancak insani bilimler söz konusu olduğunda işin içine özne ve öznellik gireceği için çözüm her zaman doğa bilimlerinde olduğu gibi gerçekleşmez. Bu sorunun çözümüne 1833 ile 1911 yılları arasında yaşamış olan ve insani bilimlere yeni yöntemler kazandıran Dilthey, çok büyük ölçüde katkıda bulunmuştur. Dilthey'e göre doğa bilimleri açıklamaya yönelik iken, insani bilimler anlamaya daha fazla ağırlık vermek durumundadırlar. 

 

Bu şu demektir: bilimin nesne hakkında yaptığı açıklamayı öğrenmekle, bir öznenin öznelliğini anlayıp kavlamak farklı şeylerdir. Dolayısıyla psikanalizin söylemini kavramak, sıradan bir nesnenin mahiyetini öğrenmekten daha zordur.

İşte bu yüzdendir ki Bergson Einstein'ın ortaya koyduğu izafi zamanı hemen kavramış ama Einstein Bergson'un psikolojik içsel zamanını bir türlü anlayamamış ve bunu açık seçik İtiraf etmiştir.

 

A. Güreşçioğlu