Olmayan sözcükler

Bu, Metis Yayınları’nın 2012 ajandasının başlığı ve tematiği.

3 bölümden oluşuyor:

Bir:Yazarların yeni sözcükleri yarattığı metin alıntıları (daha çok son dönemde eserleri basılan yazarlar sözkonusu).

İki: Divan-ı Lugat-üt-Türk ve Eskimoca gibi sapa sözlük sözcükleri.

Üç: Müge Gürsoy’un ve adları anılan katkıcıların yarattığı sözcükler ama kim hangi sözcüğü tasarlamış bilgisi yok.

http://www.metiskitap.com/catalog/book/5334

2 not:

Bir: Türkçe’nin bin yıl önce bile, epeyi soyut terim içermesi çok çok ilgimi çekti.

Örnek:

Adguk: Kim olduğu belli olmayan sığıntı adam. (‘Bozkır kurdu’ desen olur, ‘yalnız kurt’ desen olur, milyonlarca kilometre karelik Orta Asya steplerinden söz ediyoruz burada.)

İki: Eskimoca’da gerçekten epeyi kar sözcüğü varmış. Bu, benim 40 yıldır dinlediğim bir şehir efsanesi idi, doğruymuş.

+

Kendi hesabıma, Türkçe’ye 1.500 küsur sözcük kazandırmış biriyim. Kitap olarak henüz basılmadı.

Bunların tamamına yakını terim.

Bir bölümü, Enis Batur’un editörlüğünde, ‘Geceyazısı’ dergisinde yayınlandı.

http://www.evrenselkitap.com/detay.asp?u=66703

+

Türkçe’de yazar sözlükleri de var.

Yaşar Kemal sözlüğü var, basılmış.

http://www.idefix.com/kitap/yasar-kemal-sozlugu-ali-puskulluoglu/tanim.asp?sid=LZPVBZ5X6K8KM6UO7OWG&gclid=CJmavdiwpskCFYu4GwodW2oOKg

Fakir Baykurt sözlüğü var, Kemal Ateş hazırlamış ama basılmamış. 600 sözcük içeriyormuş. 300’ü derleme ve tarama sözlüklerinde varmış ama 300’ü Baykurt’unmuş. Baykurt’un 8 ciltlik otobiyografisinde onların bir bölümünü ve konunun bahsini görüyoruz.

Asıl önemlisi, hiç basılmamış ama 18 bin küsur sözcük içeren ve 1960-1975 döneminde, Türk yazarlarının yarattığı sözcükleri içeren bir TDK derlemesi sözkonusu.

+

Shakespeare, bu konuda tarihsel Dünya rekortmeni. 1.700 küsur sözcük tasarlamış ve bugün onların 200 küsuru hala kullanılıyor. (350 küsur yılda % 15 verim yani.)

http://www.shakespeare-online.com/biography/wordsinvented.html

+

Facebook’un (şimdilik) 71 ve psikolojinin (hastalık kabul edilen)  belki 100 seks tercihi sözcükleri var.

http://www.telegraph.co.uk/technology/facebook/10930654/Facebooks-71-gender-options-come-to-UK-users.html

Burada, her ikisinin arakesitinin oldukça düşük olduğunu imlemek gerekli.

Yani, Facebook cinsel psikopatoloji kullanmıyor ve yine Facebook gerçek yaşamdaki epeyi cinsel tercihi kendi sitesine yansıtmıyor.

Tuhaf bir ikilem bizcesi.

+

Tüm bunlar olmayan sözcükler.

Bence, bir yazarın öldükten sonraki yazarlık değeri, o yazarın yaşarken yazdığı dile kattığı sözcüklerle de ölçülür. Ancak, 1930’lardaki resmi TDK akımı gibi değil de, 1960’lar gönüllü akımı gibi.

Şunu hiç unutmayalım:

Bugünkü Türkçe, yoktan var edildi veya bugünkü sözlüklerddeki 50 bin küsur sözcüğün tamamına yakını, son 85 yılda icat edildi. Bunu yazarlar yaptı. En gerici ve o dili katletmek isteyenler bile, onları kullanıyor şu an.

Bu, Dünya’da bilinen tek örnek.

+

Bugün Dünya’da 6 bin civarında dil var. Bunlardan belki ancak 250’si yazıya geçirildi, o da 20. Yüzyıl’da ve zorla.

Bugüne dek, belki 54 bin, yani var olanın 9 katı kadar dilin yok olduğu ve var olan o 6 binin de her yıl 5-10’unnu yok olduğu kabul ediliyor.

Yani, var olan sözcükler var olmayan sözcükler oluyor.

Yani, çok çok az sözcük (%o 1) dışında tüm sözcükler, başta veya sonda var olmayan sözcük olmaya mahkumdur.