Ortadoğu’da neler oluyor?

Ortadoğu ilginç gelişmelere gebe gibi gözüküyor. Tunus, Mısır derken sıra şimdi Ürdün’de; ardından Yemen geldi gelecek… Yüzeysel bakınca halk diktatörlüklerden bıkmış usanmış demokrasi için ayaklanıyor gibi gözüküyor.  

Bizde halkın sokağa her çıkışını ilericilik, devrimcilik olarak gören ve mutlaka desteklenmesi gerektiğini düşünenler çoktan“yaşasın” ile başlayan nutuklar atmaya başladılar…  

Bu kadarını diyemeyenler “iyi şeyler oluyor, olsun” diyorlar…  

Her halkın kendiliğinden hareketinin sonucu iyi şeylerle bitmiyor ve ne yazık ki; her zaman ilerici olmadığı gibi o halkın daha iyi yaşayacağı günlerin habercisi de olmuyor.  

Kuzey Afrika ve Ortadoğu’yu saran bu hareketlenme onlarca yıldır süren baskıların son bulacağı umudu ile destek görüyor. Halkın bu baskıcı rejimlerden kurtulması umudunu yeşertiyor. Bu umutla kimse ne oluyor, arkasında ne var deme cesareti gösteremiyor…  

Zira her soran, sorgulayan yaklaşım mevcut rejimlerin devamından yana gibi görülür veya gösterilebilir.  

Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerinin hepsinde ekonomik sosyal sorunlar sosyal patlamaların sınırını zorlayacak düzeyde. Bu ülkelerin hemen hemen hepsinde baskıcı rejimler uzun süredir iktidardalar.  

Uzun süreli diktatörlüklerin er ya da geç bir halk hareketi ile yıkılması beklenen, anlaşır bir şeydir.  

Ancak bu ayaklanmaların neden şimdi ve neden peş peşe geldiği üzerinde durmak gerekiyor. Bu süreci her yönü ile anlamak ve kavramak için daha derin ve kapsamlı analizler yapmak kaçınılmaz gözüküyor.  

Bu yazının dar sınırları içinde bu analizi yapacak durumda olmadığımızı, ancak; bazı ipuçlarını vermekle yetineceğimizi söyleyelim...  

Mısır’dan başlayalım.  

Hüsnü Said Mübarek’in yerine ABD’nin desteklediği Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu eski Başkanı Muhammed el Baraday bu yıl (2011) yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimlerinde aday olmaya hazırlanıyordu. Bütün hazırlıklara rağmen Baraday’ın seçimleri kazanma şansı çok zayıftı.  

Büyük olasılıkla gelen seçimlerin galibi Mübarek’in oğlu olacaktı.  

Yaşamının büyük bir bölümünü Mısır dışında geçirmiş, daha çok ABD de bulunmuş olan el Baraday neden şimdi birden bire memleket aşığı olarak ülkesine demokrasi getirmek için kolları sıvamış olabilir?  

Bu soruyu bir kenara bırakarak devam etsek bile; sokağa dökülen halkın ve muhaliflerin el Baraday adı etrafında birleşmiş olması ilginç değil mi?  

Aynı şey Tunus içinde geçerli; sürgündeki muhalefet lider Raşid Gannuşi sıklıkla Türkiye’ye gelen ve R. Tayyip Erdoğan ile görüşen biri… Londra’dan Tunus’a dönmesi öncesinde yaptığı açıklamada Türkiye ve AKP’yi örnek aldığını açıklaması ne anlama geliyor?  

Varlığı sürekli inkâr edilen; Büyük Ortadoğu projesi içinde bu gelişmelerin bir yeri var mı?  

Ortadoğu’nun eskimiş diktatörlükleri yıkılırken yerini alacak rejimlerin ne olacağı, halkın sokağa inmiş, ayaklanmış olması nedeniyle gözden kaçırılmamalıdır.  

İran İslam Devrimi ve ABD’nin Irak işgali yolu ile Saddam diktatörlüğünün yıkılması sonrasında yaşanan gelişmeler ve gelinen nokta bu konuda aceleci olunmamasını göstermesi açısından hala öğreticidir…  

 

Hasan Kaya