Ortalama Türk insanının ekonomi bilgisi

Ortalama Türk insanının ekonomi bilgi seviyesi çok yüksek. Zaten yüksekti ve her sene, her ay, her gün yükselmeye devam ediyor. Bunu neye borçluyuz? Sanırım son 50 yıldır (tahminen söylüyorum) yüksek seviyelerde seyreden enflasyona. 

Bir miktar parası olan her vatandaşımız, paramla Dolar mı alsam, Euro mu alsam, altın mı alsam, devlet tahvili mi alsam, bankada repoya mı koysam, arsa mı alsam yoksa biraz da borca girip bir daire mi alsam diye hep düşünür, ona buna danışır, gelen fikirleri, önerileri karşılaştırır, değerlendirir ve bir karar verir. Sonra da verdiği kararların isabetli olup olmadığını sürekli takip eder, öyle yapmamış olsaydım da böyle yapmış olsaydım daha karlı olur muydum veya iyiki böyle yapmışım diye bilgisini sürekli ajur halde tutar. 

Şimdi bilgisayar ve internet çıktı. Şirketlerde, bankalarda çalışan hatta çalışmayan hemen herkesin önüne hergün inanılmaz değerde ekonomik bilgiler geliyor. Mesela önümüzde ki hafta hangi gün hangi saatte EURO Bölgesi cari işlemler dengesi rakamları açıklanacağı, hangi gün hangi saatte İspanya’da tahvil ihraç edileceği, hangi gün hangi saatte İngilterede perakende satışlar çekirdek veri rakamlarının açıklanacağı, hangi gün hangi saatte FED üyesi Evans’ın konuşma yapacağı, hangi gün hangi saatte Philadelphia FED Temmuz imalat endeksinin yayınlanacağı vs vs vs yayınlanıyor. 

Ekonomiyle ucundan kenarından ilgilenlere bu bilgilerin gelmesini temin etmek gayetle mümkün, zaten bir defa üye oldunuz mu ondan sonra siz istemeseniz de bu bilgiler her gün bilgisayarınıza otomatikman geliyor. Bir müddet sonra siz de alışıyorsunuz. 

Yukarıda yazdıklarım sonucunda ortalama Türk insanı hem Türk ekonomisini, hem dünya ekonomisini ve hem de dünya ekonomisinin Türk ekonomisi üzerindeki mevcut ve müstakbel olası etkilerini takip eder, yorumlar hale geldi. Sanıyorum bu açılardan ortalama Türk insanının ekonomik olaylara vukufu ortalama Avrupa insanının veya ortalama ABD insanının ekonomi bilgisi ve ekonomiye vukuf derecesinin çok üzerine çıktı. 

Kanaatim odur ki ortalama Türk insanına cahil diyenler, o gözle bakanlar, küçümseyenler çok yanılıyorlar. Türk insanının karşılaştıkları yeni durumlara kolayca ve hızla intibak etmek, kendine mahsus pratik çözümler bulmak, üretmek gibi bir özelliği var. Kuralların içine sıkışıp kalmak yerine kurallara bağlı kalmadan düşünmeye başlamak ve sıfırdan çözüm üretmeye çalışmak gibi bir tarzı var. 

Mesela Rusya ve Orta Asya’ya yaptığım seyahatlerde yüksek tahsili olmayan ve yabancı lisan bilmeyen pek çok işadamı gördüm, tanışmaya gayret ettim ve tanıştım. Bunların ortak özelliği, öncelikle kendilerine lazım olan yabancı lisanı, kendi işlerini görecek derecede hemen öğrenmişler, konuşmaya başlamışlar. İş yapmak istedikleri ülkenin akıl almaz bürokrasisiyle başedebilmenin yollarını bulmuşlar, bürokratik zorluklar karşısında gayet cesur, iyimser ve mücadeleci davranıyorlar ve çoğu da işlerinde muvaffak olmuşlar. 

Rusya gibi yahut Orta Asya gibi kominist idareden yeni çıkmış, yarı demokratik, gerek ticaret hukuku ve vergi hukuki gerekse genel olarak son derece ağır bürokratik kurallar ve ağır cezaların olduğu ve çoğu kez ve çoğu yerde devlet bürokrasisinin yanında bir de mafiyavari teşkilatlarla uğraşmak ve başetmek zorunda olduğunuz yabancı ortamlarda sıfırdan iş kurmak, o işi karlı bir şekilde devam ettirmek ve büyütmek hiç de kolay olmasa gerek. 

Bütün bunlar bana Türkiyenin önümüzde ki yirmi otuz yıl içinde dünya ticaretinde ve dünya ekonomisinde şu anda olduğuna nazaran çok daha önemli bir yere sahip olacağı inancını veriyor. Yeterki biz müteşebbis iş adamlarımıza güvenelim, onların önündeki bürokratik engelleri kaldıralım, onlara moral ve gayret verecek kolaylıklar getirebilelim.