Sivas Kongresi ve Tıbbıyeli Hikmet

Bugünlerde 99.yılını kutladığımız Sivas Kongresi (4- 11 Eylül 1919) düşman işgali altındaki vatanımızın bağımsızlığa kavuşmasında ve Cumhuriyete gidişinde önemli bir adım oldu. Türkiye’nin düşman çizmeleri altında bulunduğu o günlerde kongrede “ Hiçbir ülkenin manda veya himayesinin kabul edilmeyeceği, Türkiye’nin herhangi bir parçası işgal edilirse birlikte direnileceği ve savunulacağı, azınlıklara imtiyaz verilmeyeceği” gibi kararlar alındı.
İç ve dış her türlü zorluğa rağmen Atatürk’ün bu kongreyi düzenlemesi ve gerçekleştirmesi onun Kurtuluş Savaşı’mızın lideri olarak benimsenmesine yol açtı. Benim bu yazıda Sivas Kongresi ile birlikte anlatmak istediğim ise Tıbbiyeli Hikmet’tir.

Tıbbiyeli Hikmet kimdir?

İngilizler Mondros Mütarekesi’nden sonra İstanbul’u işgal ettiler. Aralık 1918’de Haydarpaşa’daki Mekteb-i Tıbbiye binasını karargâh olarak kullandılar. O günlerde Dr. Talat Bey, öğrencilere Mustafa Kemal Paşa’nın Erzurum’dan sonra Sivas’ta da bir kongre düzenleyeceğini, kongreye katılmak için aralarından iki temsilci seçmelerini söyledi.
Toplantı yapmak yasaklandığı için öğrenciler okulun hamamında bir araya geldiler. Üçüncü sınıf öğrencisi Yusuf Naci ve Hikmet’i delege olarak seçtiler. Yol masrafları için ancak 950 kuruş toplayabildiler. Bunu ancak 1000 kuruşa tamamladılar. Bu para iki kişinin seyahat masraflarını karşılamayacağı için Yusuf Naci hakkından feragat etti. Hikmet diğer İstanbul delegeleri ile Sivas’a gitti.

Tıbbiyeli Hikmet Sivas’ta ne yaptı?

Sivas kongresine katılanların büyük çoğunluğu o günlerde Türk vatanının bağımsızlığına kavuşacağına inanmıyordu. Bazı delegeler Türkiye’nin birkaç devlet elinde parçalanmasını değil, bir devletin manda ve himayesinde kalmasını ehven-i şer, yâni kötünün iyisi olarak görüyordu. Mustafa Kemal Paşa bu görüşe karşı çıktı ve delegelerle görüşmek için bir toplantı düzenledi. Kalabalığın arasında Tıbbiyeli Hikmet de vardı. İstanbul’dan gelen delegeler ısrarla manda taraftarı idi. Arkalardan Hikmet sesini yükseltti ve şöyle dedi: “ Paşam delegesi olduğum tıbbiyeliler beni buraya bağımsızlık davamızı başarıya ulaştırmak yolundaki çalışmaya katılmak üzere gönderdi. Mandayı kabul edemem. Eğer kabul edecek olanlar varsa ve bunlar kim olursa olsun, karşı çıkarız ve şiddetle reddederiz. Siz de manda fikrini kabul ederseniz, sizi de reddederiz.”
Bu kararlı duruş Mustafa Kemal Paşa’yı son derece memnun etti. Belki ona kuvvet verdi ve dedi ki:
“ Evlât müsterih ol. Sizin gibi gençlerle iftihar ediyorum. Biz azınlıkta kalsak dahi mandayı kabul etmeyeceğiz. Parolamız tektir ve değişmez: Ya istiklâl, Ya ölüm.”
Sivas kongresinde Tıbbiyeli Hikmet gibi delegelerin ve Atatürk’ün sarsılmaz imanı ile manda ve himaye kabul edilmemiş, “ya bağımsızlık, ya ölüm” denilerek düşmanların üzerine yürünmüş ve zafere ulaşılmıştır.
Tıbbiyeli Hikmet, ünlü sunucumuz Orhan Boran’ın babasıdır. 1901 yılında Balıkesir’in Savaştepe bucağında posta telgraf memuru Hakkı Bey’in oğlu olarak doğdu. Tıbbiye binası İngiliz işgalinde iken 14 Mart 1919’da arkadaşlarıyla beraber okulun silahlı düşman askerleri ile korunan iki kulesi arasına büyük bir Türk bayrağı asmıştır. Her yıl ülkemizde 14 Mart’ta kutlanan Tıp Bayramı işte bu bayrak asma olayıdır. Hikmet, Kurtuluş Savaşı’na katıldı, vatan için yararlıklar gösterdi ve 1922’de eğitimini tamamlayıp askeri doktor oldu. Bir asker hastanesinde başhekim, albay olarak 1945 yılında vefat etti.

Türkiye Atatürk gibi dâhî bir lider ve onun etrafında kenetlenen Tıbbiyeli Hikmet gibi kahraman evlatları sayesinde vatanını düşmanlardan kurtarmış ve bağımsızlığına kavuşmuştur. Onları rahmet ve minnetle anıyoruz.