Sünnet hakkında her şey - 3

Sünnet sonrasında oluşabilecek sorunlar nelerdir ve ne yapılmalıdır?

Sünnet sonrasında erken ya da geç dönemlerde bazı sorunlar oluşabilir.

• Erken dönemde görülebilecek sorunlar

Bu dönemde görülebilecek başlıca iki sorun kanama ve enfeksiyondur.

Cerrahi bir işlem olan sünnet, penis derisi ve yüzeyinin damarsal yapıdan zengin olmasından ötürü, aynı zamanda kanama konusunda özen gösterilmesi gereken bir girişimdir. Sünnet sırasında damar uçlarından oluşan kanamalar düşük dereceye ayarlanmış koter ile durdururlur. Sünnet sonrasında ilk 24 saat içinde kesi yerinden az da olsa kanama olabilir. Bunların çok büyük bir çoğunluğu kendiliğinden durur. Eğer kanama durmuyorsa öncelikle baskılı pansuman uygulanmalıdır. Buna rağmen kanama sürüyorsa, o zaman kanayan yer bulunup koter ya da dikiş ile durdurulmalıdır. Böylesi durumlarda, altta yatabilecek olası bir kan hastalığı açısından gerekli incelemelerin yapılması doğru olur.

Enfeksiyon, sterilite ve sünnet sonrası bakıma özen gösterilmemesi sonucu ortaya çıkar. Genellikle 48-72. saatten sonra bulgu vermeye başlar. Penis dokusu ödemlenir ve kızarır. Dokunmakla ağrı olur. Ender olarak yara yerinden pü (yangı/iltihap sıvısı) gelebilir. Tedavide ağızdan antibiyotik uygulanması gerekir. Antibiyotikli pomadların genellikle yararı olmaz. Sünnet öncesinde ve işlem sırasında steriliteye titizlikle uyulması da enfeksiyon olasılığını en aza indirecektir.

İğne ile uygulanan bölgesel anestezi sırasında deri altında oluşan kanamalar bir iki hafta süren küçük morarmalara neden olabilir. Sünnet sonrasında oluşan ödeme bağlı olarak penis şişebilir. Bu durum genellikle bir hafta içerisinde kaybolur. Ödem nedeniyle penis gerginleşeceğinden çocuk ağrı duyabilir. Ilık suya oturma banyosu ödemin azalmasına yardımcı olur.

İlk günlerde sünnet kesisinin olduğu yerden berrak renkli sızıntı şeklinde bir sıvı gelebilir. Bu, dokuların iyileşmesi sırasında ortaya çıkan lenf sıvısıdır. Birkaç gün içerisinde kendiliğinden durur. Eğer temizlenmeyecek olursa kurur ve “kabuklanma” olarak tanımlanan duruma yol açar. Yumuşatıcı pomad uygulanması ve sık temizleme ile kuruması engellenir.  

Sünnetin deneyimli bir hekim tarafından donanımlı bir merkezde ve mutlaka cerrahi ilkelere uyularak yapılması, bu sorunlarla karşılaşılmaması için en önemli etkendir.

• Geç dönemde görülebilecek sorunlar

Kilolu ya da pubis bölgesinde (penisin hemen üzeri) yağ dokusu fazla olan çocuklarda, sünnet sonrasında penis içeri gömülmüş gibi görünebilir. Bu durum kimi zaman yara iyileşmesinde sorun yaratır. Sünnet kesisi iyileşirken penisin uç kısmında daralıp buraya yapışabilir. Bunu önlemek için, bu tip penislerde sünnetten sonra günde bir kaç kez yanlardan bastırarak penis gövdesinin dışa doğru çıkmasını sağlamak gerekir. Eğer bu işlem yapılmazsa, büzüşerek iyileşen kesi bir süre sonra penisin uç kısmına da yapışarak darlık ve anormal bir görünüme yol açar. Erken dönemde darlık elle açılabilir. Eğer darlık ve yapışıklık oluşmuşsa, bunun açılması için yeni bir cerrahi girişim gerekir.

Kimi zaman sünnet derisi dıştan bakıldığında uzun olarak görülebilir. Bunun nedeni yukarıda da belirtildiği gibi, çocuğun penis çevresindeki yağ dokusunun fazla olmasıdır. Yanlardan bastırıldığında ya da çocuk idrar yaparken penis sertleştiğinde (ereksiyon hali), deri fazlalığı olarak görülen potluğun da kaybolduğu saptanır. Gömük penis, peniste eğrilik ya da penil deri anormallikleri gibi durumlarda çıkarılacak derinin çok iyi ayarlanması gerekir. Aksi halde ileride ciddi şekil bozuklukları ve ereksiyon sorunları ortaya çıkabilir.

Sünnet sonrasında deri altında dışarıdan görülebilen ve elle dokunulduğunda yuvarlak, hareketli ve ağrısız mercimek tanesi büyüklüğünde şişlik görülebilir. Bu, ya pıhtılaşırken kalsifiye olan kanamaya ya da kullanılan dikişe bağlı olarak gelişmiş bir reaksiyondur. Granülom olarak tanımlanan bu yapı, genellikle kendiliğinden kaybolmaz ve çıkarılması gerekir.

Ender olarak kesi yeri açılabilir. Açıklık genellikle kendiliğinden kapanır. Kimi zaman, dikiş konulan yerlerde minik delikler kalabilir ve bunların içi derinin salgısıyla dolarak dışarıdan bakıldığında siyah noktacıklar olarak görülür. Bunlar, içi boşaltılarak temizlenir.

Hiçbir hekimin karşılaşmak istemediği en ciddi sorun ise, penis derisinde ortaya çıkabilecek doku kaybıdır (nekroz). Herhangi bir nedenle, besleyici damarının zedelenmesi (içine ilaç enjeksiyonu yapılması, kesilme ya da koterin çok yüksek derecede kullanılması... gibi), derinin beslenmesini bozar ve günler içerisinde penisin uç kısmı glanstan başlayarak etkilenen tüm deri ve diğer dokular nekroza gider. Çok erken dönemde uygulanacak özel tedaviler ile olayın durdurulabilmesi olasılığı olabilir. Tedavisi uzun dönemlidir.

Mavi bebek sendromu (methemoglobinemi) nedir?

Yenidoğan döneminde yapılan sünnetlerde, kimi zaman uygulanan bölgesel anestezik ilaca bağlı olarak ortaya çıkan bir durumdur. Olması gerekenden daha fazla dozda uygulanacak olursa, kana geçen ilaç yeterince parçalanıp vücuttan atılamayabilir (metabolize olamaz). Bunun nedeni, yenidoğan bebeklerde hem karaciğerin henüz tam olarak gelişmemiş olması ve hem de anne karnındaki dönemde kanda bulunan bir maddenin (methemoglobin) henüz olağan düzeylere inmemiş olmasıdır. Sünnetten sonraki saatlerde kanda oksijen düzeyinin düşmesine bağlı olarak bebeğin parmak uçları ve dudakları morarır. Genellikle birkaç saat içerisinde kendiliğinden düzelir. Bu süre içerisinde ağız ve burun yoluya oksijen desteği yararlı olabilir. Derin methemoglobinemide ise damar yoluyla ilaç tedavisi uygulanmalıdır.  

Eksik sünnet ne demektir?

Sık kullanılan bir terim olan "eksik sünnet", her ne kadar sünnet sırasında yetersiz deri çıkarılması anlamına gelse de, genellikle yanlış bir algıdan kaynaklanır. Olağan bir sünnet sonrasında, penisin uç kısmı olan glans dışarıdan rahatlıkla görülebilmelidir. "Eksik sünnet"te ise, uç kısım hala deri ile kapalıdır. Bu durum yanlışıkla gömük penis olarak değerlendirlebilir. Gerçek bir "eksik sünnet"te, çıkarılan deri olması gerekenden daha azdır. Bu çocuklarda, penis yanlarından bastırılsa de, penis gövdesi ve glans ortaya çıkarılamaz. Kalan deri glansı tümüyle kapatabilir ya da glansın yarısı görülebilir. Yapılması gereken yeniden sünnettir.

Sağlıklı günler dileklerimle.

Prof. Dr. İrfan Serdar ARDA

Çocuk Cerrahisi Uzmanı

driserdararda@gmail.com

http://driserdararda.com

https://www.facebook.com/ArdaCocukCerrahisiSayfasi

https://twitter.com/drserdararda

https://tr.linkedin.com/in/isarda