Takdir Etmenin Başarıya Etkisi

                                                                                                         Prof. Dr. Tuncay AKÇADAĞ

Öğrencilerini Takdir Eden Öğretmenler Öğrencilerin İstendik Davranışları Göstermesinde %30 Artışa Yol Açıyor.

Eğitim Psikolojisi Dergisinde yayınlanan yeni bir araştırma, çocuğunuzun ilkokul öğretmeni ceza yerine takdiri ne kadar çok kullanırsa, çocuğunuz okuldaki derslerine ve sınıftaki derslere daha fazla odaklandığını belirtmektedir. Brigham Young Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışma ve Özel Eğitim bölüm başkanı Prof. Dr. Paul Caldarella, İlköğretim öğretmenlerinin ceza içeren davranışlar yerine öğrencilere yönelik takdirleri arttıkça, öğrencilerin başarılarının ve olumlu davranışlarının da artmakta olduğunu ifade etmektedir. Araştırma aynı zamanda öğretmenlerin ceza ve takdir arasındaki oranlarının etkisini de ortaya çıkarmaktadır. Buna göre bir öğretmen ceza ve takdir kullanımı arasındaki oranın çocukların olumlu davranışları göstermedeki oranla ilintili olduğunu göstermektedir. “Ne kadar çok takdir ve destek, o kadar çok istendik davranış” demek yanlış olmaz.

Takdir Etme Anahtardır

Daha önceki araştırmalar, takdiri çocukların davranışlarını pekiştirmek ve bu davranışların devamını sağlamada en basit bir strateji olarak betimlerken, bu çalışmayla takdir etmenin ek olarak akademik başarıya da yol açtığı ortaya çıkarıldı. Diğer yandan aynı araştırma öğretmenin olumsuz davranışları ve aşağılama içeren davranışlarının öğrencilerde sorun davranışları artırdığını ve kurallara itaatsizliğe yol açtığını da göstermiş oldu.

Önceleri yapılan sınıf içi araştırmalarında takdirin kullanımı ve bunun etkisi ile ilgili tatmin edici bulgular ortaya çıkarılmamıştır.  Bu çalışmaya yansıyan diğer bir sonuç da öğretmenlerin takdir etmeyi çocukların yaşları arttıkça daha az kullanma eğiliminde olduğu yönündedir. Bir öğretmenin asla cezaya başvurmadığı, öğrenciyi kınayan ifadeler kullanmadığını söylemek gerçekçi değildir; çok iyi öğretmenlerin bile öğrencilerin yıkıcı ve çileden çıkarıcı davranışları durdurmaları beklenmektedir.  Yine de çalışmalar nitelikli öğretmenlerin bunları en az kullanan ve sorun davranışları doğru yönetmesini bilen öğretmenler olduğunu belirtmektedir. Aslında, eğitimciler genellikle 3: 1 veya 4: 1 takdir-kınama oranının en iyisi olduğunu öne sürmektedir. Bu, her kınama için bir öğretmenin üç veya dört olumlu destek sağlaması gerektiği anlamına gelir. Ancak bu oranın gerçekten etkili olup olmadığı konusunda çok az araştırma yapılmıştır.

Ne Kadar Takdir?

Bunu test etmek için Caldarella'nın ekibi Missouri, Tennessee ve Utah eyaletlerindeki 19 ilkokulda 151 sınıfta öğretmenlerin takdir ve kınamalarını saymak için üç yıl harcadı. Ekip, 5-12 yaşları arasında toplam 2.536 öğrenciyle anaokulundan altıncı sınıfa kadar öğretmen etkileşimlerini gözlemledi. Bu sınıfların yarısında öğretmenlerden normalde yaptıkları gibi davranmaları istendi. Diğer yarısında öğretmenlerden CW-FIT adlı davranışsal bir müdahale programı (2005'ten beri öğretmenlere öğrenci davranışlarını ele almak için alternatif yöntemler sunan bir program olan "Sınıf Çapında İşlevle İlgili Müdahale Ekipleri" anlamına gelmektedir) izlemeleri gerekiyordu. CW-FIT'te öğretmenler ilk önce çocuklara sosyal becerileri tekrarlama, tartışma ve rol oynama yoluyla öğretmektedir. Daha sonra öğretmenler, öğrenci takımlarını oluşturmakta ve öğrencileri bu iyi sosyal davranışları gösterdiklerinde takdir etmektedir. Takım önceden belirlenmiş bir hedefe ulaştığında takımı ödüllendirir. Daha önce Caldarella ekibi tarafından yapılan iki büyük CW-FIT çalışmasında, bu programlardaki çocukların işleriyle daha meşgul olduklarını göstermiştir. Aynı zamanda sorun davranışlarda oldukça az görülmüştür.

Ne Kadar Çok Takdir O Kadar İyi

Caldarella'nın yeni çalışmasında takdir etmeyi doğru davranıştan sonra gösterilen sözlü bir onay olarak tanımlamaktadır. Ceza veya kınamayı ise, sözlü onaylamama (tehdit veya azarlama dahil) ile olumsuz davranışın durdurulması gereken bir talimat olarak belirlemektedir. Öğrencilerin görevlerini yapmada kınama durumlarının eğirişi kırılganlık gösterirken takdir durumlarında doğrusal bir artış söz konusu olmaktadır. Takdir arttıkça, öğrenci işbirliğinde ve görevlere dikkatte daha fazla iyileşme yaşamıştır. Öğretmenlerden en çok takdirde bulunanlar% 30'a kadar daha olumlu öğrenci davranışları görmüşlerdir. Caldarella, öğretmenlerin kınadıkları kadar takdir kullanmalarında bile, öğrencilerin olumlu davranışlarında % 60'a ulaşan bir iyileşme olduğunu belirtmektedir. Ancak öğretmenlerin takdiri daha fazla kullanmaları gerektiğini ifade etmektedir. Caldarella, ayrıca ebeveynlerin, çocukları için takdir sunan öğretmenleri aramaya ve işbirliğine daha yatkın olduklarını da belirtmektedir. Çocukların iyi özelliklerinin velilerle paylaşılması, velilerin de takdir üzerine düşünmeleri gerektiğini önerilmektedir. Ceza ile takdir ve cesaretlendirme ne kadar yer değişirse olumlu davranışların ve başarının artması o denli çoğalacaktır.