Tayyiban yönetimi

İnsanoğlunun bugüne kadar bulduğu en iyi yönetim biçiminin demokrasi olduğu söylenir. Gelecekte demokrasiden daha iyi, daha katılımcı, daha ileri bir yönetim biçimi de ortaya çıkabilir belki. Ama şimdilik en iyi yönetim biçiminin demokrasi olduğunu kabul etmek gerekiyor.

Günümüz dünyasına şöyle bir baktığımızda bu yargıyı kanıtlayacak birçok örneği görmek mümkün.

İnsan haklarına ve özgürlüğe değer veren, bilim ve teknikte ileri düzeyi yakalamış, zengin bir siyasal kültürü olan, insanını insan gibi yaşatan ülkelerin yönetim biçiminin demokrasi olmasına hiç şaşırmıyoruz.

Peki, diğer ülkeler, diğer yönetim biçimleri?...

Bugün dünyada 167 bağımsız ülke var.

Elin oğlu (Economist Intelligence Unit) oturmuş, bu ülkelerin yönetim biçimlerini ayrıntılı bir biçimde incelemiş ve bunları dört grupta toplamış:

Tam demokrasiler Kusurlu demokrasiler Melez (hibrit) yönetimler Otoriter yönetimler

Tam demokrasiler grubunda Norveç, İsveç, Danimarka, Finlandiya başta olmak üzere İsviçre, Hollanda, Kanada, Almanya, İngiltere, ABD, İspanya, Japonya gibi ülkeler var.

Kusurlu demokrasiler grubunda ise İtalya, Fransa, Yunanistan, İsrail, Hindistan, Brezilya, Polonya, Arjantin, Romanya, Ukrayna ve hatta Malezya, Endonezya, Bulgaristan, Gana, Mali, Papua Yeni Gine gibi ülkeler sıralanıyor.

Melez yönetimler (yani kusurlu demokrasi ile otoriter yönetim kırması) sıralamasında ise Bolivya, Bangladeş, Lübnan, Ekvador, Honduras, Zambia, Tanzanya, Uganda, Kamboçya, Kenya, Rusya, Pakistan, Burundi, Haiti, Irak… vb ülkeler yer alıyor.

Otoriter yönetimler ise daha çok Ortadoğu, Yakındoğu ve Afrika’yı kapsıyor. Bu grupta genellikle Müslüman ülkeler var. Kuveyt, Fas, Bahreyn, Katar, Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Afganistan, Sudan, Mısır, Umman, Suriye, Yemen, Libya, Angola, Gambia, Kamerun, Togo, Çin, Kuzey Kore vb.

Bizim ülkemiz hangi grupta yer alıyor dersiniz?

Tam demokrasi?...

Kusurlu demokrasi?...

Ne yazık ki Türkiye ilk iki grup içinde yer almıyor.

Yani yönetim biçimimiz kusurlu demokrasi bile sayılmıyor.

167 ülke içinde 89. sırada yer alan Türkiye’nin yer aldığı grup “Melez Yönetimler” grubu…

Hem de 10 tam puan üzerinden yapılan değerlendirmede Singapur, Bolivya, Lübnan, Ekvador, Honduras gibi ülkelerin altında, ancak 5.73 puanla…

Bakar mısınız duruma?

Bizi yönetenler bunca yıldır demokrasi ile yönetiliyoruz diye bizi resmen kandırmışlar!

Son sekiz yılda melez yönetimden otoriter yönetime doğru bir yöneliş olduğu da ortaya çıkıyor listede. Çünkü 2008’deki sıralamadan iki basamak daha aşağıya düşmüşüz.

Tayyip Erdoğan, 12 Eylül referandumu için evet oyu isterken ne diyordu?

“Evet deyin, ileri demokrasiye geçelim...”

Yüzde 58 evet dedi.

Geldiğimiz nokta me-ee... me-ee... melez yönetim…

Tayyip Erdoğan usulü ileri demokrasi böyle oluyormuş demek ki!…

Ama eloğlu bizim yönetim biçimine “kusurlu / eksikli demokrasi” demeyi bile çok görüyor işte.

Biz Lübnan ve Bangladeş’in bile altında, Malezya ile Afganistan arasında bir yerde duruyoruz.

Bizim yönetim biçimimiz de olsa olsa Tayyiban yönetimi olur ancak.

Bu tablo, yüzde 58’e kapak olsun!