Türk üniversitelerinin 2005 yılı uluslararası yayın performansı

YÖK’ün yapmış olduğu değerlendirmeye göre 2004-2005 eğitim öğretim yılında Türk Üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının uluslararası indekslere giren SCI (Science Citation Index- Fen Bilimleri), SSCI (Social Sciences Citation Index- Sosyal Bilimler) ve AHCI (Arts and Humanities Citation Index- Güzel Sanatlar ve İnsani Bilimler) dergilerde toplam 17391 yayın yaparak Uluslar arası sıralamada bir önceki yıla, yani-2003-2004 eğitim öğretim dönemine göre bir basamak yukarı yükselerek 19. sıraya gelmiştir. Bu da Türk Üniversitelerinde görev yapan öğretim elemanlarının, tüm güçlüklere rağmen yayın yaptığının göstergesidir. Öğretim elemanlarımız uluslar arası indekse giren dergilerde yapmış oldukları yayın sayılarını her yıl yaklaşık %20 artırmaktadırlar (2003 yılında 12057, 2004 yılında 14387 ve 2005 yılında 17391). Bu nedenle öğretim elemanlarımızı kutlamak gerekir. Zira öğretim elemanlarımızın bir çoğu bir tarafta ağır ders yükü altında bulunurken diğer tarafta da araştırma ve yayın yapmaya çalışmakta ve bunu başarmaktadırlar.

Bilindiği gibi 21. yüzyıl Bilgi Toplumu dönemidir. Bilgi toplumunun oluşması için araştırma ile bilginin üretilmesi, eğitim yolu ile bilginin aktarılması, basın yayın yoluyla üretilen bilginin yayılması ve bu bilginin yenilik (inovasyon) ile üretime dönüştürülmesidir. Yukarıdaki verilerde de görüldüğü gibi üniversitelerimizde her yıl artan bir şekilde bilgi üretilmekte ve üretilen bu bilgi uluslar arası dergiler vasıtası ile yayınlanmaktadır. Ancak burada karşımıza çıkan en önemli soru, acaba yayımlanan bu bilgiden ne kadar yararlanılmaktadır veya yenilik yolu ile bu ilginin ne kadarı üretime dönüşmektedir ve bu yayınlar ne kadar atıf almaktadır? (bilimsel bir yayının başkaları tarafından okunması ve kendi çalışmalarında referans olarak verilmesi). Bir yayın ne kadar başkaları tarafından referans olarak gösterilirse o yayının önemi o kadar artmaktadır.

Yükseköğretim Kurulu (YÖK) tarafından 2006 yılında hazırlanan ve 3 Temmuz tarihinde Sayın Cumhurbaşkanına sunulan “Türkiye’nin Yükseköğretim Stratejisi Taslak raporu” nun Ek 20 deki grafiklere göre 1981 yılından 2005 yılına kadar toplam dış yayınlarda sürekli bir artış gözlenmekte, bu artış 2001 yılından itibaren önemli bir ivme kazanmaktadır. Buna karşılık toplam dış yayınlara yapılan toplam atıf sayılarında 1981 yılından 2001 yılına kadar her yıl önemli bir artış, 2001-2005 yılları arasında ise çok yüksek bir düşüş görülmektedir. 2001 yılında toplam atıf sayısı 30000 iken 2005 yılında bu sayı o (sıfır)’a doğru yaklaşmıştır. Bu olumsuzluk durumu her üç index serisinde de gözlenmektedir. 2001 yılında yayın sayısı 6000’den az olduğu halde atıf sayısı 30000, yani yayın başına atıf sayısı 5 iken, 2004 yılında yayın sayısı 14387 toplam atıf ise 10000 civarında 2005 de ise atıf sayısı 1000 civarındadır. Açıklanan bu tablo nedeniyle yayınlar konusunun yeniden düşünülmesi gerektiği kanaatindeyim.