Mlliyet Milliyet Blog Milliyet Blog
 
Facebook Connect
Blog Kategorileri
 

03 Aralık '13

 
Kategori
Kitap
 

World War Z: The book

World War Z: The book
 

Arşiv


Bu bir kitap. The kitap. The book.

Bildiğim kadarıyla türünün ilk örneği.

Bir belgesel-kurmaca, kurmaca-belgesel, dok-drama, dra-dokümenter...

Son ikisi, ‘Wagner’ televizyon dizisi nezdinde, BBC tarafından, televizyonun 50. yılında, 1985-1986 gibi somutlaştırılmıştı.

Bu, bir çapraz medya malzemesi.

En iyi çizgiromanı olur.

Filmi olur.

Oldu da ama berbat oldu: Dünyayı kurturan yakışıklının öyküsü oldu.

Yine de, tek bir öykünün ziyadesiyle aksiyonlaştırılması olarak bakılırsa, Brad Pitt’in yediği herze, daha bir yenilir yutulur gibi olur.

İlk olmanın hatalarıyla, roman belki 5 / 10 bile alamaz ama 1 / 10 bile yeterdi, çünkü kopya değil.

Ancak, özellikle giriş olmak üzere, en az 1 bölümü, bence hayalet bir yazar tarafından yazılmış.

ABD’de geçen bölümleri 5 / 10’un altına epeyi düşüyor ama yine de daha gerçekçi. Diğer ülkelerde geçenlerin gerçekliğinin iknası, tabii ki ben dahil, ortalama okurun, örneğin Çin hakkında ayrıntılı bilgi sahibi olmaması nedeniyle mümkün olmuş. Bunu da, yine örneğin Çin bölümü için Çince deyimler kullanılarak bu atmosfer yaratarak becermişler ve hayalet yazar fikri de oradan destekleniyor zaten.

Yapsaydım, kitabın çizgiromanını yapardım, filmini veya romanını  değil.

Ancak, bildiğim kadarıyla bunu çizgiye dökebilecek çizer Dünya’da yok: ‘Logicomix’ anafikri üzerinden, anime praksisinin işletilmesi gerek gibi bir durum sözkonusu. (Tabii, belki böyle biri vardır, onu bilemem.)

Kitapta ‘sense of humour’ var.

Daha da ötesinde mizah var.

Zombi-komedi değil de, zombi-ironi.

Yani, sonuçta zombilerin de beyni patlatılınca kaput, insanların da beyni patlatılınca kaput: Bu da acaip bir mizah sonuçta.

Espri şu ki kitabın yazarı, komedi filmleri oyuncusu / yönetmeni Mel Brooks’un gerçek oğlu. Bir de böyle bir ironi mevcut.

Karşılaştır-karşıtlaştır:

‘Walking Dead’ çizgiromanı ve dizi filmi ile karşılaştırılınca, kitabın değeri çok kolay anlaşılıyor.

O da, sıradan insanların olağanüstü koşullarda bile duruma ayamayıp, sıradan saçmalıkları hala eylemesini ifade ediyor ama bu tümüyle farklı bir biçimde bunu yapmakta: Orman ve ağaç bakış açılarını birarada koruyor.

Burada, kitabın kendini dayadığı içerik-biçim praksisi önemli:

Olay, BM raporu biçiminde yazılmış.

Bu da bizi doğrudan sosyolojik araştırma x roman karşıtlığı literatürüne götürür doğrudan.

Sosyolojik araştırmalar şimdiye dek, sosyolojik araştırma olarak, kendilerinin romandan üstünlüğünü önesürüyordu (ve tersi de) ama bir sosyolojik araşırma formatındaki bir romanın bizi doğrudan sosyolojik araştırmanın romandan üstünlüğüne götürmesi, mizahın da ötesinde bir durum.

Ha, bir de o bildik baş belası akademisyen dil ile feci bir alay var tabii. Bu da, hesapça durumu açımlayan bir sahte giriş / önsöz ile sağlanmış.

Bir salgın için gerçek koşullarda, romanda ileri sürülenin tam tersine, abartarak uğraşma durumu yaşanmış. Yakın zamanlarda küçümsenen bir salgın yok gibi. Çünkü 1918 grip salgını, tüm epidemiyologlara feci ders olmuşa benzer. Şu an, benzeri bir global salgından 350 milyon ölü, yani % 5 global zayiat bekliyorlar ki, büyük veba salgınından 650 yıl sonra bu oran, hala feci yüksek bir beklenti eşiği teşkil etmekte.

Asıl sorumuz ise şu:

Neden zombi konusu, böylesine bir global bir çapraz medya konusu oldu?

Ya da neden, bu konuda böylesine öpözgün örnekler verildi?

Sanırım, buradaki anafikir, ‘Unthinkable’daki ile aynı:

‘There is always another epidemiology.’

Ya da bitmeyen savaş sözkonusu...

Düşünün ki bir Türk bile, daha 1970’te bile, trafik kazalarını salgınbilim konusu sayıyordu. Bu doğru / geçerli yaklaşım kabul görseydi, trafik kazalarında 300 bin ölümüz olmazdı.

Bir de şu gerçek var:

Popüler kültürde tasarlanan herşey, er veya geç gerçek olarak yaşanır: Bir tür Kafkaesk çıplak derililik sözkonusu bu konuda.

Roman, bildik kıyamet söylemini kullanarak, bunu salgın hastalık üzerinden yapıyor. Bir tür önceden hissediyor gibi.

(Kitabın tam ortasında yazı ve düşünme molası.)

Tek tek öyküler konuyu episodik anlatımlı kılmış.

Öykü ağırlıkları ABD ağırlıklı olmuş.

Ortalama bir Yanki’nin dünya ülkeleri hakkındaki önyargıları az veya çok ve doğrudan veya saklı olarak bu yazarda da mevcut.

Öyküler söyleşi tipinde yazıldığı için arada bir kişi kipinde kalmış.

Öyküler az da olsa kimi güzelyazın olmuş. Kendi okurluğum açısından bu olumsuz ama ortalama okurlar için olumlu bir durum. O nedenle, bunun bilerek yapıldığı kanısındayım.

‘Happy end’ bu kitaba uymamış ve yakışmamış, hem de hiç.

İstatiksel bilgiler az. Dolayısıyla nesnellik de az.

Onda bire inen global nüfus ve tahmini 10 yıl ara verilen dünya ekonomisinin nasıl geriye döndüğü oldukça tartışmalı bir belirsizlik. Sonuçta, gerekli enerjiyi kim ve nasıl üretti, en basitinden?

Askeri strateji eleştirisi, ne yazık ki biraz havada kalmış.

Kıssadan hisseler:

Toplu imha savaşı, hala en etkili savaş yöntemi konumunda.

Bireysel açıdansa, kendine yeterli bir inziva, en uygun savunma yöntemi konumunda.

Kurmaca salgını dışında bunu yapmaya en yakın aday adayları; biyolojik, elektronik, kimyasal ve nükleer silahlar.

Romanın ve daha birçok diğer romanın çevresinde dolandığı kıyamet konusu, gerçek yaşamda giderek daha yakın bir olasılık durumuna yükseliyor. Bunun için de, asıl gereken on bin intihar bombacısı ama bu da sonuca ulaşması, pratik açıdan muhakkak aksayacak bir proje olurdu.

Bilimkurgu bir kez daha gelecekbilim eyliyor.

Tam da bu çizgide, romanın insanseverliği berbat kaçıyor. Anropomorfik hümanizm, bilimkurgu romanlarda çoktan değillenmiş durumda.

Yani:

Şu ya da bu biçimde insan türüne, insan sonrası tür olma yolu açıldığında, insanların % 99,99’u (yani limit tamamı) yine o küçük insan / dandik burjuva kültürlerine geri dönerler, döndüler de zaten. Roman da öyle bitiyor zaten.

Bu da, romanın bize negasyon yoluyla verdiği kıssadan hisse: Asla insan yok veya insan imkansızdır.

Sonuç:

Roman başarabileceğini başarmaya çabalamamış, yalnızca başında iyi bir depar atmış ama maratonda depar çok çok nadir işe yarar (örneğin ABD’li kadın bir maratoncunun son yüz metrede attığı depar ve bununla maratonu kazanması gibi) ve o da sonunda.

 

 
Toplam blog
: 2216
: 514
Kayıt tarihi
: 16.08.06
 
 

Serbest yazarım. 1960 doğumluyum. BÜ İşletme mezunuyum. ..