Yedi kalite aracı: 1. araç - Balık Kılçığı Analizi

Balık Kılçığı Nedir?

1940'lı yıllarında başında Japon bilim adamı ve akademisyen Kouru Ishikawa tarafından uygulanmaya başlanmıştır. Ishikawa Amerikaya gidene kadar Japonya'da oldukça yaygınlaştırmış, Amerika'da Deming ve Juran ile tanıştıktan sonra Amerika'dada hızla yayılmaya başlamıştır. 

Bir problemi çözmek için bir takım kurulur. Bu takıma proje takımı yada beyin fırtınası takımı da denir. Takım, problemin kök nedenine ulaşmak için sürecin girdileri ile çıktıları arasında bir ilişki bulmaya çalışır.

Nasıl Bir Fayda Sağlar?

Girdiler ile çıktılar arasında uzman bir takımın fikirleri alınarak ilişki kurulmaya çalışılır. 

Uzman ekibi tek bir noktaya odaklayarak sonuçların daha kısa zamanda çıkmasını sağlar.

Birbirine uyumlu yada uyumsuz fikirleri aynı anda irdeleyerek masadan tek bir karar ile kalkmayı başarır. Artık farklı fikirleri olan kişiler bile ekibin aldığı kararı uygulayacaktır.

Ekipte, konu hakkında bilgi sahibi olan kişiler olmalıdır. Ancak buna rağmen bazı bilgilerin eksiklikleri, çalışma esnasında tamamlanmış olur.

İşletmede ortaya çıkan her türlü problemde kullanılabilir. Sadece üretim için geliştirilmemiştir. Pazarlama ve hizmet alanında da rahatça fayda sağlar.

Kullanımı

Temel gösterim olarak bir balığın iskeletini andıran balık kılçığı analizinin yapılışı şu şekilde olur; 

1. Öncelikle altı kemikli balık iskeleti yukarıdaki şekilde çizilir. Her bir kemik potansiyel girdiyi ifade eder.

Süreçlerin temel olarak 6 girdiden oluştuğu düşünülür. Malzeme, Metot, Makine, Operatör, Ortam koşulları ve ölçüm sistemi.

2.Çıktı üzerinde hangi girdinin ilişkisi olduğunu gösteren bu diyagramda, her bir girdi için yine neden sorusu sorularak 5 neden analizi yapılır.

Örneğin sorunumuz, ürettiğimiz havluların istenilen yumuşaklıkta olmaması olsun. Havluların yumuşaklığı bir şekilde sayısal hale getirilsin ve bu değerin altında kalmak istenilen yumuşaklığın altında kalmak olarak düşünülsün.

Bu durumda çıktı olarak belirlenecek kalite kritiği "Havlunun Yumuşaklık Değeri" olacaktır. Şimdi bununla ilişkilendirilebilecek girdileri belirleyelim.

Örneğin; havlunun yumuşaklığını etkiyecek olan etkenlerden birine "malzeme" girdisi adı altında "Aprenin markası" yazılabilir.

3. Ancak "Aprenin markası" yazılarak bırakılmaması gereklidir. Yapılacak "Aprenin markası"nın neden yumuşaklığı etkilediğini sormaya devam etmektir.

"Aprenin markası neden yumuşaklığına etki eder?" cevap "çünkü A marka apre B marka apreye göre daha fazla yumuşatıcı içerir". Bu durumda "Neden A marka apre yerine B marka apre kullanıyoruz?" sorusu sorulmalıdır. Bu şekilde NEDEN soruları sorularak en genel geçer cevaba kadar ulaşılır.

Artık kök neden belirlenmiş ve aksiyon almak için bir beyin fırtınası toplantısı yapılabilir.

Bir sonraki yazıda diğer bir kalite aracından bahsedeceğim. Hoşçakalın.