Yıllık ne kadar ilaç kullanıyoruz?

Türk halkı olarak ilaç düşkünü bir toplum muyuz?

Veya şöyle soralım, ilacı bilimsel olarak mı kullanıyoruz, yoksa kulaktan dolma bilgilerle mi alıyoruz?

Türkiye’nin ilk ciddi ilaç raporu her Türk’ün 15 günde bir 1 kutu ilaç kullandığını ortaya koydu. Ülkemizde yılda yaklaşık 2 milyar kutu ilaç tüketiyor. İlaca yılda ödediğimiz para ise 16 milyar 300 milyon lirayı buluyor. Üstelik bunun yüzde 54’ünü ithal ilaca harcıyoruz.

Sağlık Bakanlığı Türkiye’nin ilk ilaç raporunu hazırladı. Buna göre Türkiye’de yılda yaklaşık 2 milyar kutu ilaç tüketiliyor. Bu da nüfusumuzun 76.6 milyon kişi olduğu düşünülerse bebek, genç, yaşlı demeden kişi başına yılda yaklaşık 26 kutu ilaç tükettiğimiz anlamına geliyor.

Yani her Türk iki haftada bir kutu ilaç tüketiyor. İlaca ödediğimiz bedel ise 2013 yılı sonu itibariyle 16.3 milyar TL’ye ulaşmış durumda. Üstelik yıllık bazda ilaç tüketimimiz hem kutu bazında hem de maliyet bazında yüksek bir hızla artıyor.

Kutu bazında ilaç tüketimimiz son beş yılda yüzde 21.8 artarken, ilaca ödediğimiz bedel ise yüzde 20.8 artmış.

Ağustos 2014’te hazırlanan raporu, Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu Sağlık Teknolojileri Değerlendirme biriminin, Türkiye’de 2008 ile 2013 yılları arasında ilaç piyasasındaki gelişmeleri incelemek için hazırlamış.

Rapor özellikle kamu kaynaklı düzenlemeler eşliğinde değerlendirilmesi ve ilaç politikaları hakkında daha nesnel kriterlere dayalı bir değerlendirme yöntemi oluşturması nedeniyle önem taşıyor. 

Rapora göre, tükettiğimiz ilacın çok önemli bir bölümü ise ithal. Türkiye’de 2008’de ithal ilaca ödediğimiz bedel yüzde 49’unu oluştururken bu oran 2013’de yüzde 54’e ulaşmış.

Yani yerli ilaç kullanımı son beş yılda 5 puan azalarak yüzde 46’ya gerilemiş. İthal ilaca 2008’de ödediğimiz bedel 1.7 milyar lira olmuştu. 2013’te bu 2.5 milyar liraya yükselmiş. Yerli ilaca harcadığımız para ise aynı sürede 1.1 milyar liradan 850 milyon liraya gerilemiş.

TÜİK verilerine göre 2000’de eczacılık ürünleri ihracatı 101 milyon dolar, ithalatı 1 milyar 35 milyon dolar iken 2011’de ihracat 567 milyon dolara ve ithalat 4 milyar 697 milyon dolara yükselmiş.

İthalat ihracat farkı ise 2000’de 934 milyon dolar iken 2011’de fark 4 milyar 131 milyon dolara fırlamış.

İthalatın ihracatı karşılama oranı; 2000 ile 2009 yılları arasında yüzde 10 düzeyinde iken 2013’te yüzde 18’e ulaşmış.

Bu rakamların ışığında şunu söylemek hiç abartı olmaz! Çoğu ilaçlardan oluşan eczacılık ürünlerinde dışa bağımlılığımız ortaya çıktı.

OECD verilerine göre Türkiye’de toplam sağlık harcamasının Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya (GSYH) oranı 2008 yılı için yüzde 6.1. 2011 yılı için ise ABD yüzde 17.7 ile en fazla sağlık harcaması yapan ülke iken Türkiye’de sağlık harcamaları 2011 yılı için yüzde 9.3 olan OECD ortalamasının ve yüzde 9 olan Avrupa Birliği(AB) ortalamasının altında gerçekleşti.

Akılcı ilaç kullanımı eylem planında antibiyotiklerin öncelikli grup olduğu belirtilen raporda Reçete Bilgi Sistemi’nden yararlanılarak birinci basamakta, 2011’de düzenlenmiş reçeteler değerlendirildiğinde, toplam 439 milyon kutu ilacın reçeteye yazıldığı ve bunun yüzde 12.7’sinin yani 56 milyon kutusunun antibiyotiklerden oluştuğu tespit edildi. Düzenlenmiş reçetelerin maliyet analizleri yapıldığında ise genel maliyetin yüzde 14.1’ini antibiyotikler oluşturuyor.

Rapora göre, incelenen ilk 100 ilaçta, orijinal ilaç hâkimiyeti bulunuyor. Orijinal ilaçların yüzde 58.9’unun jenerikleri (eşdeğer) piyasada mevcut. İncelenen 100 ilacın 40’ını imal, 60’ını ise ithal ilaçların oluşturduğu düşünüldüğünde, Türkiye’de ilaç Ar-Ge ve üretim politikalarının hızla gözden geçirilmesine ihtiyaç olduğu belirtiliyor.

Raporda, “Ülkemizde izlenen ilaç fiyatlandırma ve ödeme politikaları yoluyla yapılan müdahaleler daha çok imal ilaçlar üzerinde olumsuz bir etki yaratmıştır. Çok uluslu firmaların ruhsat sahibi olduğu ithal ilaçlar ise genellikle müdahalelerden ya hiç etkilenmemiş veya anlık olarak etkilenmiştir. Bu durum cari açık üzerindeki baskıyı artırmaktadır” deniliyor.

Gördüğünüz gibi sağlıkta yaptığımız devrim(!)ilaç kullanımıyla kendisini gösteriyor! Topluma kamu spotları ile verilmesi gereken bilincin ne kadar yetersiz olduğu, yukarıdaki rakamlarda kendini gösteriyor.