Yutma bozukluğu kimlerde görülür? Nasıl tedavi edilir?

Dil ve Konuşma Patoloğu Gayem Köprücü yutma bozukluğunun nedenlerini ve tedavi yöntemlerini anlatıyor.

Yutma bozukluğu/disfaji yutma işleminin değişik basamaklarında gerçekleşebilir:

·         Oral faz – çiğnemede ve yiyecek-içecekleri ağızdan yutağa doğru hareket ettirmede güçlük

·         Farengeal faz – yutmayı başlatmada, yiyecek-içecekleri yemek borusuna göndermekte, yiyecek ve içeceklerin yanlış önde giderek nefes borusuna kaçmalarını önlemek için nefes borusunu kapatmada güçlük

·         Özefageal faz – yemek borusu ve midedeki kasılma-gevşeme hareketlerinin gerçekleşmesinde ve yiyecek-içecekleri yemek borusundan aşağıya göndermekte güçlük

  Yetişkinlerde yutma bozukluğu görülmesinin sebepleri nelerdir?

Sinir sisteminin hasarı:

·         İnme, beyin hasarı, omurilik hasarı

·         Parkinson, Multipl Skleroz

·         Amilotropik Lateral Skleroz (ALS/Lou Gehrig Hastalığı)

·         Musküler distrofi, serebral palsy

·         Alzheimer

Baş-Boyun bölgesini ilgilendiren problemler:

·         Aız içi, gırtlak ve özefagus kanserleri

·         Baş-boyun bölgesini ilgilendiren hasarlar veya cerrahi

·         Ağız hijyeninde problemler, çürük, eksik diş ve uygun olmayan protezler

Bunların yanı sıra diğer pek çok hastalık, durum ya da cerrahi girişim yutma bozukluklarının ortaya çıkmasına yol açabilir.

Yutma bozuklukları kişileri nasıl etkiler?

·         Beslenme yetersizliği ve dehidrasyon

·         Pnömoni ve kronik akciğer hastalığı gelişmesine sebep verecek şekilde aspirasyon (yiyecek-içeceklerin nefes borusundan içeri kaçması) riski

·         Yeme-içmeden daha az keyif alınması

·         Yeme-içmenin dahil olduğu sosyal durumlarda utanma, sıklıma ve bu ortamlardan uzaklaşma

Disfaji’ ye neler işaret eder, semptomları nelerdir?

·         Yeme-içme sırasında ya da sonrasında öksürmek

·         Yeme-içme sırasında ya da sonrasında sesin ıslak, hışırtılıolması

·         Çiğneme ve yutma için normalden daha uzun çaba ve zaman harcanması

·         Yiyecek-içeceklerin ağızdan dışarıya akması, dökülmesi ya da ağız içinde birikmesi

·         Yemek sonrasında pnömoni gelişmesi ya da göğüste sıkışıklık olması

·         Yeterli besin alamamak sebebi ile kilo kaybı ya da dehidrasyon gelişmesi

Nasıl yardım alabilirim?

Diploma sahibi bir dil ve konuşma patoloğu gerekli durumlarda yutma sağlığınızı değerlendirebilir ve tedavi sağlayabilir. Yutma bozukluğunuzun muhtemel medikal sebeplerini doktorunuz ile görüşün. Dil ve konuşma patologları, hekimler ve diğer sağlık uzmanları ile birlikte çalışarak yutma bozukluklarının teşhis ve tedavisini yapmak üzere uzman ve yetkili kişilerdir.

Dil ve Konuşma Patoloğu yutma bozukluğunun teşhisi için ne yapar?

·         Şikayetlerinizi ve tıbbi hikayenizi dinleyerek dikkatle inceler

·         Dudaklar, dil, çene ve damak gibi yutma işleminde görev yapan organların kas kuvvetini ve hareket kabiliyetini değerlendirir

·         Ağız içi ve boğazı ilgilendiren yutma problemlerini değerlendirmek için testler yapar

Tedavi nasıl yapılır?

Yutma bozukluğunun sebebi, belirtileri ve tipine göre tedavi seçenekleri de ciddi şekilde değişiklik gösterir. Dil ve konuşma patoloğu şu önerilerde bulunabilir:

·         Yutma işlemini kolaylaştırmaya yönelik egzersizler, pozisyonlama ve stratejiler

·         Yutması daha kolay ve güvenli olacak yiyecek-içecek kıvamları

Aile bireyleri ve yakınları yutma bozukluğu olan kişiye nasıl yardımcı olabilirler?

·         Poblemi ve tedavi seçeneklerini doğru anlamak üzere yapıcı sorular sormak

·         Tedavi programının uygulanabilmesi için yardımcı olmak:

Egzersizlerin yapılmasına yardım etmek

Önerilen yiyecek-içecek kıvamlarının hazırlanmasına yardımcı olmak, öneriler yönünde hareket edilmesini sağlamak

·         Ne kadar yiyecek-içeceğin tüketildiğini takip etmek