27 Mayıs bayramdı bir zamanlar

Malumdur ki; her milletin olduğu gibi bizim de millî bayramlarımız vardır. 

Nedir bunlar, bir sayalım: 

23 Nisan Ulusal Egemenlik ve Çocuk Bayramı 

19 Mayıs Atatürk'ü Anma, Gençlik ve Spor Bayramı 

30 Ağustos Zafer Bayramı 

29 Ekim Cumhuriyet Bayramı 

Ancak; tarihimizde, 30 sene süreyle kutlanan bir milli bayramımız daha vardı ki, yaşı 35’in altında olanlar bilmez: 1963’ten 1982 Anayasası’nın kabulüne kadar kutlanan 27 Mayıs Hürriyet ve Anayasa Bayramı. 

Peki; Atatürk döneminde olmayan bu bayramın 1963 yılında ihdas edilmesinin sebebi neydi? 

Halkın seçtiği ve görev başına getirdiği bir iktidarın, demokrasi kültüründen nasipsiz darbeci unsurların egemen olduğu silahlı kuvvetler tarafından alaşağı edilmesi.. 

Buydu işte sebep. 

Halkın görev verdiklerini görevden almak, daha da ötesi darağaçlarında sallandırmak. 

Yani; o günün “demokrasi bayramı” ilan edilmesine sebep demokrasinin katledilmesiydi. 

İlkokul yıllarımızda biz tabii bu acı ironinin farkında değildik, yaşımız itibariyle farkına varamazdık. Ama yine de garip bir şekilde, hissettiğimiz bazı şeyler de yok değildi. Mesela; 27 Mayıs Bayramı, on gün kadar önce kutlanan 19 Mayıs Bayramı’na göre çok sönük, çok ölgün geçerdi. Ve diğer bayramlara halkın da katılmasına karşılık, 27 Mayıs’ı sadece devlet erkanı ve resmi kurumlar kutlardı. Sanki halkın, adı konulmamış, üzeri korku ve endişe bulutlarıyla örtülü gizli bir muhalefeti vardı 27 Mayıs’a karşı. Herkesin bildiği, onayladığı, ama açıkça izhar edemediği gizli bir protesto hali vardı. 

Bilirsiniz ki; -o gün aynı zamanda resmi tatil de olduğundan- milli bayramlar büyük şehirlerden köylere kadar halkımız için güzel bir fırsattır. O günler neşe günleridir. Çocuklar neşe içinde güzel giysilerini giyerler ve ebeveynleri ile birlikte bayram kutlanacak meydanlara akın ederler. Kutlamalar sonrası piknik mekanlarını doldururlar ve dolu dolu bir gün geçirirler. Ancak 27 Mayıs’ta hiç de öyle olmazdı. 27 Mayıs’ta resmi kurumlar ve devlet erkanı bayram kutlaması yapar, ama halk hiç ortalıkta görünmezdi. Neşelenmek, bayram yapmak bir yana, kendi kabuğuna çekilir, iç dünyasında hüzne boğulurdu. Mesela, her 27 Mayıs’ta, beyaz tülbentinin ucuyla sık sık gözlerini kurulayan anneciğimin, bizlere fark ettirmemeye çalışarak gizli gizli ağladığını, dar ağacında sallandırılan bu milletin yiğit evlatlarının ruhuna içli dualar ettiğini bilirim. Sormaya cesaret edemezdik, ama sorduğumuzda da büyüklerimiz bize açıkça olup bitenleri anlatamazlardı. Okulda veya başka yerlerde ağzımızdan bir şeyler kaçırma ihtimalinden korkarlardı. Biz ise zorunlulukları yerine getirme adına okul bahçelerinde şiirler okur, hazırlanan müsamerelere katılırdık. Ama yine de, diğer bayramlara coşku ile katıldığımız halde 27 Mayıs’ta bayram havasına bir türlü giremezdik.. Büyüklerimizin hüznü, gizli muhalefeti sanki bizi de içten içe sarardı. “Cenaze evinde gülmemek gerektiği” gibi tuhaf bir his kaplardı içimizi. Devlet erkanı ise büyük coşkuyla kutlarlardı 27 Mayıs’ı. Demeçler, törenler, çelenk koymalar, kabuller, resepsiyonlar, büyük görkemli balolar.. Her şey dört dörtlüktü. Sadece halk yoktu. 

Bu halksız, bu köksüz, bu tuhaf millî bayramı -ne garip tecellidir ki- başka bir askeri darbe yönetimi yürürlükten kaldırdı. Çünkü artık onlar da farkına varmıştı bu tuhaflığın. Onlar da farkına varmıştı halksız bayram olamayacağının. Bir başka darbe yönetimi eliyle de olsa, hak yerini buldu da, halk istemeden katılmak zorunda kaldığı o içi boş ritüellerden kurtuldu. 

Bu vesileyle; 27 Mayıs darbesinin sonucu olarak darağaçlarında şehid edilen bu milletin has evladı demokrasi şehitlerimiz Adnan MENDERES, Hasan POLATKAN ve Fatin Rüştü ZORLU’yu rahmet ve minnetle yâd ediyorum. 

Kabirleri nûr, mekânları cennet olur inşallah.