Atlı *Fayton arabalar*

Sevgili (MB) Milliyet Blog ve Antidepresan T.A.Ş Arkadaşlarım...!

Bu yazımda da sizlere gene nostaljik (Osmanlı döneminden-Cumhuriyet-1965) dönemindeki eski atlı FAYTON ARABALARDAN bahsetmek istiyorum...

Çocukluğumuzda, Adana'nın sıcak yaz günlerinde, caddeleri faytonlu arabaların at pisliği ve sidik kokusundan geçilmezdi, adeta (1955-1965).Ancak o gününde şehir içi ulaşım imkanları atlı faytonlu arabalarıydı.Üç büyük, iki küçük çocuğun binebileceği 5-yolcu kapasiteli, fayton arabanın üstü açılır kapanır körüklü model, iki önde, iki arkada olmak üzere toplam 4-tekerli, ön bölümde araba sürücüsünün oturduğu bölüm ve iki at çekerli fayton arabalarının bazıları, Adana tabiri ile kız gibi süslenirdi.

Sonra zamanla Adana dışına gittikçe, gittiğimiz ve gördüğümüz (kardeşimle birlikte) şehirlerde de aynı atlı faytonlu arabaları görüncede pek şaşırmıyorduk doğrusu.Şayet takribi bir kronolojik tabloya benzer bir listeleme yapacak olursam, bu arabalı faytonları gördüğüm şehirler, sırası ile;
*ADANA*CEYHAN*MERSİN*TARSUS*İSKENDERUN*ANTALYA*İZMİR*İSTANBUL-BÜYÜKADA* gibi yurtiçi, ROMA, NAPOLİ-(İtalya) ve NEW ORLEANS, PHILADELPHIA-(ABD-Amerika) gibi de yurt dışında bulunan atlı fayton arabalı şehirlerdi.Ancak tabii bunlar benim gördüğüm şehirler ve ilçelerdi.Bunun yanında belkide Anadolu'muzun kimbilir hangi köşelerinde, hangi şehir ve kasabalarında daha nice nice bu atlı fayton arabalardan vardı veya halende var...

Araba, Türk kültürü içinde çeşitli gelişmeler göstermiştir. Araba, kağnı, fayton isimleri zaman içerisinde 'atlı araba' için kullanılmıştır. ...Güneşin atlı arabası denilen Fayton. Saraylardan adalara kadar faytonlar, geçmişten bugünlerimize bir anı (hatıra) olarak kalmıştır.... Eyer, at takımları, araba koşumları gibi deri ve meşin malzemeler üreten bu meslek dallarında bir çok zanatkar, esnaf ve tüccar vardı...Anadolu'da sünnet olacak her çocuğun fayton araba ile dolaştırılması bir gelenek görenekti, böyle çiçeklerle süslenmiş atlı fayton, o zaman landon da denirdi, landon arabayla bulunduğu şehir, kasabada mutlaka bir gezdirilip, sonra sünnet düğünü veya töreni yapılırdı ...

Osmanlılar zamanında arabalara genellikl kupa adı verilirdi. Son zamanlarda talika, kinto, kâtip odası, lando denilen çeşitli tipte arabalar yapıldı. Bütün bunlarla sadece insan taşınırdı. Otomobilden sonra fayton yavaş yavaş bırakıldı, büyük şehirlerde tamamen ortadan kalktı, Anadolu kasabalarında ise sayısı azaldı. son yıllarda tekrar canlanan fayton kültürü bir çok şehirde çoğaldı bu yüzdende manisa akhisarda fayton fabrikası kuruldu bu fabrika dünyanın bütün ülkelerine fayton gönderiyor.

Lando ile kupaların oturma yerleri tamamen kapalıdır. Tek veya çift atla çekilen faytonların körükleri yarı yarıya ve öne doğru kapanacak şekildedir, sürücü için ön kısımda yüksek bir yer vardır. İstanbul adalarında motorlu taşıt kullanma yasağı olduğu için faytonlar bu adaların özelliğini teşkil eder.

Bu konuda daha geniş bilgiye sahip olmak isteyen arakadaşlarıma, resimleri ile geniş bilgiyi, aşağıda vereceğim web linkinden kolaylıkla izleyip, fikir ve bilgi edinebilirler..

http://necipkoni.tr.gg/Atl%26%23305%3B-FAYTON-araba.htm


Sizlere bol bol sevgiler ve saygılar sunarım, efendim...

NECİP KÖNİ - İSTANBUL / TR

*RESİM* http://www.elyapimlari.com/hm_Resim/3139.jpg