25. kare ve bilinçaltı mesajlar

Televizyon sizin için ne ifade eder? Aptal kutusu mu? Kaçırılmaması gereken diziler mi? Belgeseller? Eğitici programlar? Siyaset?

İnsan beyni “bilinçli” olarak saniyede yirmidört kare algılayabiliyor peki ya bir saniyeye yirmibeş kare sığdırılırsa? Bazı bilim adamlarına göre bir saniye içinde gösterilen yirmibeş kare’den sonuncusu beyin tarafından bilinçli olarak algılanmıyor fakat bilinçaltı dediğimiz bölümde yer ediniyor. Bu tez ne kadar doğru bilemiyorum ve sanırım başlı başına bir araştırma konusu olabilecek kadar da geniş.

Son zamanlarda Rusya’da alevlenen bir tartışmanın ortasında yine yirmibeşinci kare sorunu çıkıyor karşımıza. Duke Universite’sinden Ellen Mickiewicz adlı bir Profesör seçim zamanı yayınlanan reklam filmlerinde halkı etkileyecek bir “yirmibeşinci kare” bulunduğunu belirtiyor. Yine bu teorinin doğruluğu tartışılır durumda çünkü onu destekleyecek genel veriler yok denecek kadar az.

Kimileri Yirmibeşinci Kare’nin psikolojik bir yöntem olan sübliminal mesajlar içerdiğini düşünüyor. Nedir bu sevimsiz sübliminal mesajın anlamı? İnsanları etkilemek ve fakat bunu genellikle bilinç sınırlarını aşacak şekilde başarmayı planlayan mesaj biçimidir. En sık görüldüğü yer reklam dünyasıdır(ve tabi ki politik reklamlar/propagandalar). Mesela 1990 yılında bir kola firmasının kampanyasında iki ürünü üst üste koyulunnca ortaya “sex” yazısı çıkıyor veya bir sigara firmasının ambleminde Belçika’nın ünlü “işeyen çocuk” figürü görülüyor. Önceden de söylediğim gibi bunların çoğu doğruluğu kanıtlanmamış ve kanıtlanması zor görünen çeşitli teoriler.

Madem insanların beyninde yer edebiliyor, neden Yirmibeşinci Kareyi bilim dünyasında kullanmıyoruz diyenler olabilir...Yirmibeşinci Kare’nin amacı beynimize bir ürün, kişi, fikir, herhangi birşey hakkında ipucu bırakmak. Bu ipucunu takip ederek zaten istediğimiz ürüne ulaşıyoruz. Reklamların asıl amacı zaten bu değil mi?

Özellikle televizyonalarda Yirmibeşinci Kare’nin kullanılmamasına özen gösteriliyor ama insan sormadan edemiyor: birileri bizi etkilemeye mi çalışıyor yoksa çoktan etkilendik mi?