Şimdi "döngel" zamanı...

Şimdi bazıları da bu döngel de nedir? Döngel,  lafını da bu adam nereden çıkardı, diyecekler.. Ama bilenler bilecekler , gülümseyecekler ,  hem de çok sevecekler… 

 

Döngel ya da diğer adıyla muşmula, töngel, beşbıyık, ezgil … gülgillerin bir altfamilyası olan bir ağaç ve bu ağacın meyvelerdir. Belki de Türkiye’de daha çok “Muşmula” adıyla bilinir ama çok çeşitli çevrelerde , çok çeşitli adlarla anılır ve bazıları tarafından derinden sevgiyle aranır ve yenilir.

 

“Döngel”,  Kasım- Aralık  ayları arasında yetişir. Meyveleri biraz ayvayı , biraz armutu andırır. Onlardan çok daha küçük, erik büyüklüğündedir. Ama tadı onlardan çok farklıdır. Yeni yetişmiş biçimde yenmez. Acı ve kekre olur. Toplandıktan sonra epey bir süre evde bekletilmeli, yumuşak kahverengi bir hale gelince yenmelidir.

 

Türkiye’de özellikle Marmara bölgesinde, Döngel’in hastaları vardır… Bir oturuşta kilolarca döngelin hakkından gelen tiryakileri vardır.

 

Bazıları da “Döngel”i hiç tanımaz. Hele genç kuşak, bir çok yararlı meyve gibi , onun ne adını bilir… Ne yemişlerdir, nede görmüşlerdir…! Göstersen;  “bu nedir?” diye sorarlar..!

 

Kırklareli halkı üzümden ve hardal tohumundan, “Hardaliye” içkisi elde ederler. Hoş, içmesi güzel bir içkidir. Atatürk de bu içkiden içmiş, hoşuna gitmiş ve Kırklareli halkından bunu milli bir içki yaratmaları için heveslendirmiştir.

 

Bazı yerlerde hardaliye’nin içine döngel de katarak daha farklı tadlar elde ederler.

 

Aslında “Döngel” “Kara Döngel” , “Ak Döngel” diye ikiye ayrılır. “Kara döngel” yenmez, fakat güzel turşusu yapılabilir.  “Akdöngel” ise yemeliktir. Fakat hiçbir zaman taze yenmez, acıdır hatta zehirli özellikler taşıdığı söylenir. Oysa bir hafta kadar evde bekledikten sonra tadı nefis bir meyve olur , çıkar.

 

“Çiçek tablasıyla sarılmış etli meyveleri, eriksi yapıdadır. Yabani olanları daha küçük olur. İçinde sertleşmiş tohumları bulunur. Olgunlaştığında koyu kahverengiye dönen meyve kabuğu ve koyu kahve meyve eti vardır. İlk koparıldığında buruk bir tadı vardır. Bir süre beklenildiğinde yumuşar ve lezzetlenir. Karadeniz ve Marmara bölgelerinde yayılış gösterir.

Tam olgunlaşmadan yenmesi mümkün olmayan bu meyvenin olgunluk aşamasından sonra suda bekletilerek uzun süre dayanıklı kalması ve ballanarak yenmesi mümkündür..”(vikipedi)

 

Bugün eşimle Bandırma’nın Pazartesi Pazar’ına çıktık. Allaha şükür Pazar’da her şey var, ucuz ve gayetle  bol… Herkesin istediği nitelikde mal, yiyecek bulması mümkün.. Hele çeşit çeşit Manyas, Bandırma peynirleri, Çerkes peynirleri… Bu bakımdan da Türkiye’ye özgü tadlar bu bölgede lebalep…

 

Eşim bu döngeli çok sever.. Ben daha çok Türkiye’nin Doğu bölgelerinde büyüdüğüm için bu Döngel’i bilmezdim, tanımazdım. Ama Bandırma’ya geldikten sonra ben de tattım ve çok sevdim. Ve mevsimi gelince… (Genellikle ayva çıktığı zaman çıkar) ; bir yandan kilolarca ayva tüketiyorum vede döngel… Tanıdıktan sonra çok sevdim bu meyveyi…

 

Ama ayva’yı da, döngel’i de belli satıcılardan alıyoruz. Çünkü tadları çok değişik olabiliyor. Kekre ayvaları yiyemiyorum; mutlaka tatlı Eşme ayvası arıyorum..

 

Gerçi bütün satıcılar “Eşme Ayvası” diye satıyorlar da , gerçek eşme ayvası olmuyor. Ağız tadımı tatmin etmiyor. Bir yaştan sonra da insan çok seçici oluyor. Ben de öyle…

 

Evet, Pazarlarınıza çıkıp dolaşın… Döngel’i arayın.. parmağınızla biraz bastırın, yumuşaksa alın.. Evde birkaç gün daha bekletin.. Rengi kahverengine dönünce, ağzınıza atın çiğneyin, çekirdekleri ve kabuğu kendiliğinden çıkacaktır. Tadını çıkarın… Bu aydan sonra bulamazsınız.

 

Şimdi döngel zamanı… Bir daha bir yıl daha beklemek gerekir. Bu narin meyve kolay kolay saklanmaz da.. Belki bazıları turşusunu kurabilir; o da güzel olabilir. Ama her şey mevsiminde güzel. Mevsiminde arayıp, bulmak gerekir…

 

Şimdi döngel mevsimi… Unutmayın. Bir daha kolay kolay gelmez. Gelse bile çok kolay geçer.

 

Tıpkı güzel ömrümüz gibi… Gitti gider…