AÇEV

AÇEV'deyim. Kısa adı AÇEV. Anne Çocuk Eğitimi Vakfı. Anlatılanları, yapılanları dinledikçe yeni bir dünyanın içinde buluyorum kendimi. Anneler eğitiliyor, babalar eğitiliyor, çocuklar eğitiliyor. Biz eğitimcilerin, devlet kurumlarının bir kenarda bıraktığı, hatta hiç eğilmediği bir alanda bir büyük çaba sürdürülüyor ülkemizde AÇEV'le.

AÇEV'de sohbetimiz başkan yardımcısı, Ayla Göksel Göçer'le başlıyor. Ayla Hanım'dan AÇEV'in kuruluş öyküsünü dinliyorum. 1982 yılında bir grup akademisyenin İstanbul'da gelir düzeyi düşük ailelerde uyguladıkları araştırmalardan yola çıkılmış, 1991 yılında proje yaygınlaşmaya başlamış, 1993 yılında da Anne Çocuk Eğitim Vakfı, AÇEV kurulmuş. Kuruluşundan bugüne AÇEV, yetmiş bir ilde anne ve çocuklara erken çocukluk destek eğitimi sunuyor. Bu destek eğitiminin içinde neler var. Annelere okuma yazma öğretiliyor. Cinsel sağlık,korunma ve kontrollü üreme bilgileri veriliyor. Annelik eğitimi veriliyor. Her anne, çocuk gelişimi konusunda eğitilerek, çocuğun 0-6 yaş döneminde en iyi biçimde beslenmesi, bakımı ve yetiştirilmesi amaçlanıyor. Baba destek programı ile babalara kontrollü üreme, korunma ve anneye katkı alanlarında gelişmeleri sağlanıyor.

Sohbetimiz, Nevin İlhan Koçak'la sürüyor. Nevin Hanım'ı dinlerken dalıp gidiyorum. Caddemizin bitiminde bir gecekondunun giriş katında oturan Güllüleri düşünüyorum. Güllü yedi yaşında. Okula bu yıl başladı. Geçen yıl, okula gidemediği için günlerce ağladı. Yaşı tutmuyordu. Söz verdim seneye yazdıracağım seni dedim. Güllüler sekiz kardeş. Tek odalı bir zemin katta oturuyorlar. Zehra, Hayriye, Songül, Şeker, Coşkun ilköğretimde okuyor. Bunlar Güllü'nün büyükleri bir de ikiz küçükler var. Baba bir tuğla fabrikasında işçi. Anne evkadını. Keşke Açev'i tanımış olsalardı, keşke Açev onlara da ulaşmış olsaydı diye düşünmekten kendimi alamıyorum. Ama hangi birisine ulaşsın AÇEV. Ülkemizde sıfır altı yaş arası çocuk, tam yedi milyonmuş. Anne ve babaları da katarsak on milyonluk bir ülke. Açev bu ülkenin neredeyse tek sorumlusu. Yapılanları dinledikçe Açev'in başarıyla sürdürdüğü çalışmalarla ülkemizin bu kenarda kalmış sorununu çözmek için gece gündüz çırpındığı görüyorum. AÇEV bu , başarılı çalışmalarıyla ÜNESCO'ca ödüllendirilmiş, yurtiçindeki örnek çalışmaları Asya ve Avrupa ülkelerinde de örnek olarak alınarak uygulamaya konulmuş.

Nevin Hanım, sohbetimizin bitiminde AÇEV'in çalışmalarını içeren bir de yazı sunuyor. AÇEV'i daha iyi tanımımız için yazıyı aynen aktarıyorum.

AVRUPA KOMİSYONU PROJELERİ

AÇEV, programlarını yaygınlaştırmak, etkinliğini ve ulaşacağı birey sayısını artırmak amacıyla, yurt içinden ve dışından kaynak aldığı çeşitli projeler oluşturmakta ve uygulamaktadır.

Bu amaçla, 2004 yılı içinde Avrupa Komisyonu tarafından Üreme Sağlığı ve Toplumsal Cinsiyet Programı kapsamında yapılan çağrı sonucunda AÇEV'in hazırlayıp sunduğu 3 proje kabul görmüştür. Bu projelerin uygulamaları Vakıf bünyesinde oluşturulan yeni kadroların koordinasyonunda 2005 yılı itibariyle başlanmıştır.

1- Kaynakları Kısıtlı Ailelerin Güçlendirilmesi: Cinsel Sağlık/Üreme Sağlığı ve Anne Baba Eğitimi Modeli

13 yıldır anne, baba ve çocuk eğitimi alanında çalışan AÇEV, Avrupa Komisyonu'nun Türkiye'deki Cinsel Sağlık ve Üreme Sağlığı konusundaki çalışmalarına destek vermek amacıyla yürürlüğe koyduğu hibe programından faydalanarak, Adana, İstanbul ve Bursa illerinde hayata geçirilmek üzere, "Kaynakları Kısıtlı Ailelerin Cinsel Sağlık / Üreme Sağlığı ve Anne Baba Eğitimi" projesini geliştirmiştir. İki yıl boyunca proje çerçevesinde Anne Destek Programı ve Baba Destek Programı'na üreme sağlığı ve cinsel sağlık ile ilgili konular da eklenerek İstanbul'un yanı sıra diğer proje illeri olan Adana ve Bursa'da 8.000'in üzerinde anne ve babaya ulaşılmış ayrıca her bir katılımcının öğrendiklerini en az bir akranına aktarmasıyla yaklaşık 10.000 kişiye daha ulaşılmış olunacaktır.

İstanbul, Adana ve Bursa'da öğretmenler arasından seçilen eğiticilere AÇEV tarafından 2 haftalık "eğitici eğitimleri" düzenlenecektir. Eğitimi tamamlayan eğitimciler elverişsiz koşullardaki anne ve babalara 13 haftalık eğitim vermektediler. Katılımcılar bu toplantılarda etkili anne-babalık, çocuk yetiştirme, aile içi iletişim ve aile içinde demokratik karar verme yöntemleri konularında bilgilendirilmektedirler. Yapılan çalışmalarla doğum öncesi ve sonrası bakım hizmetleri konusunda kadın ve erkekleri bilinçlendirmek, aile planlaması yöntemlerinin hem kullanılma hem de bu konuların aile içinde konuşulma oranını artırmak, cinsel yolla bulaşan hastalıkların nasıl önlenebileceğine ilişikin bilgiler vermek ve güvenli uygulamaları teşvik etmek, meme ve rahim kanseri konusunda bilinç yükseltmek, erkeklerin cinsel sağlık konusundaki sorumluluklarını geliştirmek amaçlanmaktadır.

2- Cinsel Sağlık-Üreme Sağlığı ve Haklarımız için Okuma Yazma Projesi

Yetişkin okur yazarlığı konusunda Türkiye'de 10 yıldır eğitim faaliyetleri yürüten AÇEV, edindiği bilgi birikimi ve tecrübe ile Avrupa Komisyonu Türkiye Temsilciliği'nin işbirliğinde, Türkiye'de Üreme Sağlığı Programı kapsamında Adana, Erzurum ve Van illerinde "Cinsel Sağlık-Üreme Sağlığı ve Haklarımız için Okuma Yazma" projesini uygulamaya başlamıştır.

2 yıl süren bu projenin genel amacı; Türkiye'de sosyo-ekonomik olanakları kısıtlı gruplardan biri olan okuma yazma bilmeyen kadınların cinsel sağlık/üreme sağlığı durumlarının iyileştirilmesidir.

Bu proje kapsamında, nüfus yoğunluğunun yaşandığı ve iç göçün yüksek olduğu illerde okuma yazma bilmeyen genç kız ve kadınların okuma yazma becerisini kazanmalarının yanı sıra cinsel sağlık/üreme sağlığı, aile sağlığı, cinsiyet eşitsizlikleri ve kadın hakları konularında bilinçlenmeleri amaçlanmaktadır. Bu bilgilerle donanmış kadınların gerek kendi sağlıkları gerekse ailelerinin sağlığı konusunda daha bilinçli karar vermeleri ve hizmetlere ulaşabilmeleri beklenmektedir. Bu şekilde proje sonunda 4.410 kadının okuma yazma öğrenmesi ve cinsel sağlık/üreme sağlığı konularında bilinçlenmesi sağlanacaktır.

Ayrıca, bu kurslar ve proje faaliyetleri sonunda kurslara katılan kadınların aile ve yakın çevrelerindeki en azından 21.120 kişiye daha ulaşılarak bu konularda bölge halkının dikkati çekilecek ve konuya duyarlılığı artırılmış olacaktır.

3- "Kalkınma İşbirliklerine Toplumsal Cinsiyet Konusunun Entegre Edilmesi" ve

Kadınlar İçin İşlevsel ve Siyasi Okuryazarlık

Avrupa Komisyonu tarafından kabul edilen, KADER ve ERG'nin de ortak olduğu proje, eğitimdeki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerinin azaltılması amacıyla Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden Diyarbakır, Mardin, Şanlıurfa illeri ile doğu illerinden en fazla göç alan ve en kalabalık nüfuslu metropol olan İstanbul ilinde uygulanacaktır.

Projenin hedef kitlesi, okuryazar olmayan (özellikle 15-24 yaşlarındaki) kadınlar, temel eğitim çağında kız çocukları olan anne-babalar, yerel yetkililer, gazeteciler, sivil toplum kuruluşları, ulusal düzeydeki politika üreticileri ve medya kuruluşlarıdır.

Türkiye'nin dört ilinde ilkokuldaki toplumsal cinsiyet eşitsizliklerini azaltmaya yönelik bir toplum-merkezli modelin yaratılabilmesi için anne-baba eğitimi seminerlerinin gerçekleşirilmesi, 7.000 kadına "Kadınlar İçin İşlevsel ve Siyasi Okuryazarlık" Programı'nın uygulanması, kız çocuklarının eğitiminin önemi konusunda bilinç yaratmaya yönelik bilgilendirme toplantıları düzenlenmesi ve toplum temsilcileriyle diyalog toplantılarının yapılması planlanan çalışmalar arasındadır.

İşlevsel okuryazarlık ve kadın destek programına ek olarak okuryazarlık becerilerini yeni edinmiş kadınlar için bir ‘siyasi okuryazarlık' bölümü geliştirilerek uygulamaya konulacaktır. Bu iki bölümlü okuryazarlık ve kadın destek eğitimine katılan genç kadınlar, bilinç yükseltme faaliyetleri ve toplum girişimleri aracılığıyla aile içinde karar alma mekanizmalarına, okul-aile birliklerine, yerel sivil toplum örgütlerine, yerel yönetimlere ve seçimlere daha fazla katılmaları için teşvik edilecektir.(1)

"YEDİ ÇOK GEÇ" Bu üç sözcük benim için de çok fazla bir şey düşündürmüyordu. Ama AÇEV'i tanıyıp, ülkemin ve insanlığın yaşadığı durumu düşündükçe bu üç sözcüğün arkasındaki gizli dünyayı ve geleceğin kurgusunu görmeye başladım. Eğitimin her aşamasında çalıştım. İlkokul öğretmenliği, ortaokul öğretmenliği, lise öğretmenliği, yüksekokul öğretmenliği yaptım. Her aşamaya yönelik eğitim kitapları yazdım.

Şimdi yeni bir eğitim alanında yeni bir dünyayı keşfetmenin keyfini yaşıyorum.

Hasan Barışcan
hbariscan@milliyet.com.tr

(1) www.acev.org