Apollonia nam-ı diğer Gölyazı

 

Gölyazı, Bursa-İzmir karayolunda Uluabat gölü (Apollont gölü) kıyısında küçük bir yarımada da kurulmuştur. Tarihi Roma dönemine kadar gider. Roma döneminden kalanları evlerin temel taşlarında görmek mümkündür. Tarihi ve coğrafi orijinal özellikler taşır. Apollon Krallığı'nın merkezi olarak bilinir. Köyün başlıca geçim kaynağı günümüzde balıkçılık ve zeytincilik'tir. Ayrıca her sene düzenleden Leylek Şenliği vardır.

 

Döneminde bir süre Adramytteion (Edremit) 'na, bir süre de Kizikos (Edincik) 'a bağlı kalmıştır. İmparator Hadrianus (M.S. 117-138) 'un Bitinya gezisi sırasında kente uğradığı, kentin kapısındaki adına konulmuş onur yazısından anlaşılmaktadır.

Bizans Dönemi'nde Apollania ad Rhyndacum, önce Bitinya Piskoposluğu'na bağlı kalmış, daha sonra Nicomedia ve kısa bir süre de Kios piskoposluklarına bağlanmıştır.

Osmanlılar 1302 yılında Baleum (Koyunhisar) Savaşı'ndan sonra, bu kaleye sığınan Kite Tekturu'nu kovalayarak ilk kez Apollania önlerine gelmişler; ancak bu kuşatma sırasında kaçak tekturun teslim edilmesi dolayısıyla anlaşmaya vararak geri çekilmişler, yalnızca Alyos adasını ele geçirmekle yetinmişlerdir. Bu adanın ele geçirilmesiyle, esasen Apollania ad Rhyndacum'un gölün çıkış kapısındaki berkitilmiş Lopadion kalesiyle ilişiği kesilmiş bulunuyordu.

 

Antik kentle ilgili arkeolojik bilgiler şöyle sıralanabilir:

 

Kalıntılar, karayolunun 3.7 kilometre güneyinden itibaren başlamaktadır. Antik yollar, halk arasında "Delik Taş" adıyla tanınan yerde yüzeyde görülmektedir. Birbirine paralel olarak uzanan iki yoldan batıdaki 1.7 metre genişliğindedir. Çok kullanılmış olduğu, tekerlek ve atların geçmiş olduğu yerlerdeki izlerden anlaşılmaktadır. Yolların uzantıları Nekrapol içlerine doğrudur.

 

Doğal kayalardan kesilmiş lahit tekneleri ve kapakların yaygın olarak görüldüğü Nekrapol Alanı'nda, antik yolların kenarında, 8.5 x 8.5 metre boyutlarında boyutlarında yüksek anıt mezarları bulunmakta idi. Aynı tip mezarlara göl kıyısında da rastlanmaktadır.

 

Dış kaleye halk arasında "Taş Kapı" denilmektedir. Yarımadanın en dar yerini denetim altında bulundurnak için yapılmıştır. Surda 8.5 x 8.5 metre boyutlarında kare prizma bir burç yükselmektedir. Bu burcun yapımında, kentteki açıkhava tiyatrosunun taşları kullanılmıştır. Surun duvar kalınlığı bazı yerlerde 5 metreyi bulmaktadır. ( Wikipedia' dan alıntı )

Bu kadar tarih bilgisinden sonra günümüzün Gölyazı’ sından bilgiler vermek isterim. Bursa dışından gelecek ziyaretçiler için belde içerisinde pansiyonlar bulunduğunu ve cumartesi, Pazar günlerinin bölgeyi gezmek için yeterli olabileceğini söyleyebilirim. Eğer sadece buraya bağlı kalmak istemezseniz paket tur organize edip Trilye, Cumalıkızık ve Apollonia’ yı hatta İznik’ i iki gün içerisinde görebileceğinizi ve asla pişman olmayacağınızı size taahhüt ediyorum. Bursa’ da yaşayanlar içinse zaten şehrin stresinden bir an olsun kurtulmak isteyenlerin değişmez adreslerinden birisidir Apollonia.

 

Göle karşı oturup güneşin doğuşunu ve batışını izlemek eşsiz bir dinginlik ve ferahlık verir insana. Uzun uzun hayallere dalarsınız ve ne kadar derdiniz, tasanız varsa sanki orada hepsinden sıyrılıp hafiflersiniz. Dünyevi dertlerin önemsiz olduğunu envai çeşit kuş öğretir insana. Sanki onlarla kanatlanıp uzun yolculuklar yaparsınız hayaller diyarına. Bir de sevdiğiniz varsa yanınızda tüm Apollonia selam durur aşkınıza. Eski Rum Evleri’ ne bakarken düşünmeden edilmez orada yaşanan aşklar, sevgiler, sohbetler. Kimbilir göl kıyısının kuytu köşelerinde kaç aşık sevişmiştir, kaç aşk evlilikle ya da ayrılıkla sonuçlanmıştır bilinmez.

 

Apollonia’ nın kuşları ada üzerinde keşif uçuşu yaparlar sanki adayı kötülerden korurmuşçasına ve bilirler ki adanın insanları onlara asla zarar vermez. Mesela bir leyleğe en yakın duracağınız yer belki de Apollonia’ dır. Apollonia Balıkçısı’ nda turna balığı yiyip, kahve içtikten sonra Nurten Abla’ nın “ bu sefer bizden olsun, yine bekleriz” demesidir, Anadolu insanının eşsiz sıcaklığı. Söylesenize dünyanın kaç yerinde bulunabilir ki tanımadığınız birisinin bu kadar içten samimiyeti. Belki de bu insanları, bu dinginliği gördükten sonra isyan edersiniz içinde bulunduğunuz şehrin size yaptıklarına. Beyhude geçen yıllara inat atmak istersiniz kendinizi bu mağrur adanın koynuna.

 

Apollonia ( Gölyazı ) mutlaka görülmesi gereken yerlerin başında gelir çünkü, anlayabilene, hayata, dosluklara ve aşka dair mesajlar verir, mağrur…

 

Birkan Altunyollar