Atatürk Aydın'da...

Sanat ve kültür dünyamızda Aydın’ın ayrı bir yeri vardır. Aydınlarımız, yazarlarımız ve de şairlerimiz durmadan AYDIN ili için kitap yayınlıyorlar. Bu yazarlarımızı gönülden teşvik eden, destekleyen kuruluşlar da vardır.

ATATÜRK ve AYDIN, Adnan Menderes Üniversitesi’nde Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü’nde öğretim görevlisi olarak çalışan Yrd.Doç.Dr.Günver Güneş’in yeni bir eseri olarak Aydın’da Aydın Tuna Ofset Matbaacılık tesisleri arasında tertemiz bir baskı ile yayınlandı. Bu eser Aydın Ticaret Odası’nın Atatürk’ün Doğumunun 125. yılı münasebetiyle armağan olarak gün ışığına çıkarılmıştır. Öncelikle hem Yrd.Doç.Dr. Günver Güneş ve hem de Aydın Ticaret Odası mensuplarını yürekten kutluyorum. Böyle bir eseri Aydın Kültürüne kazandırdıkları için.

Yrd.Doç. Dr.Günver Güneş, 1965 yılında Aydın ili Bozdoğan’da doğmuştur. Orta öğrenimini İzmir’de tamamlamış, Lisans Eğitimini Ege Üniversitesi Edebiyat Fakültesi tarih Bölümü’nde tamamlamıştır. (1983 -1987). Araştırmayı, yazmayı seven bir yazın ve kültür adamıdır. Ortaöğretim Kurumlarında öğretmenlik yapmış ve halen Aydın’da Adnan Menderes Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi’nde tarih Bölümünde okutman olarak yaşamını sürdürüyor. T.C.Tarihi, Milli Mücadele tarihi, Spor Tarihi gibi konularda araştırma ve bilimsel makaleleri yayınlanmıştır.

ATATÜRK ve AYDIN kitabı geniş bir araştırma ve inceleme sonucu ortaya çıktığını görüyoruz. Bunu kitabın sonunda Dizin ve zengin Kaynakça’dan anlıyoruz.

Kitap büyük boy ( 17 X 24) ölçülerinde basılmış ve tertemiz bir baskı, düzenli , albenisi olan bir kapak düzeni ile hazırlanmış olup, 170 sayfadan ibarettir. Tümü ile Ulu Önder Atatürk’ün Aydın’a, Kuşadası, Söke, Nazilli ve bu yörelerde yaptığı gezi ve incelemeleri sırasında tarihi belgeler ışığında hazırlamıştır. Özsellikle kitapta Yerel ve Ulusal basından gazete başlık ve manşetlerine, kaynak olarak fazlasıyla yer verilmiştir. Atatürk’ün, Aydın ve İlçelerine beraberinde Milletvekilleri, Belediye Başkanları ve mülki idare amirleriyle yaptığı gezi ve incelemelerinde objektiflere yansılan fotoğrafların seçiminde dikkat ve özen göstermiştir.Toplam olarak 150 fotoğrafa yer verilmiştir.Bu bağlamda fazlasıyla özen gösterdiğini görmek olasıdır.

Kitabın Önsöz bölümünde Yrd.Doç.Dr.Günver Güneş, özetle şunları vurguluyor :”<ı>Araştırma dört başlık altında toplamayı planladım.Birinci bölümünde Atatürk Döneminde (1923-1938) Aydın’da yaşanan sosyal, kültürel, siyasal ve ekonomik gelişmelerin bir özetini oluşturmaktadır. İkinci bölümde ise Atatürk’ün çeşitli amaçlarla gerçekleştirdiği Aydın Seyahatlerini anlatmaktadır.Bu bölümde 1981’de yayınlanan Atatürk Aydın’da isimli kitapta yer alan Atatürk’ü Aydın’da görenlerle yapılan görüşmeler ve görüşme yapılan kişilerden alınan bilgilere yer verilmiştir.Üçüncü bölümde ve son bölümde Atatürk adına Aydın’da düzenlenen anma toplantıları, mitingler, , törenlerle ilgili bilgiler verilmektedir. Hemen hemen her bölüm için görsel malzemeyi yoğun olarak kullanmaya çalıştım. Ne Yazık ki 1924- 1930- ve 1931 seyahatlerine ilişkin çok fazla fotoğraf ve belgeye ulaşma şansını bulamadım” diyor.Yrd.Doç.Dr.Günver Güneş.

Ama tüm bunlara rağmen derli, toplu bol fotoğraf ve belgelere dayalı ATATÜRK ve AYDIN kitabını bir belgesel eser olarak hazırladığını görüyoruz. Ayrıca o dönemlerde Aydın’da yayımlanan yerel basına da oldukça yer verilmiş, gazetelerden alınan haber manşetleri, gazete küpürleriyle kitaba inandırıcı, sağlıklı bir boyut kazandırmıştır. Bu çalışma ve araştırma elbette kolay olmamıştır. Ter dökerek, emek vererek, özen göstererek hazırlanmıştır. Önümü ilikleyerek sayın Güneş’in bu çalışmasını alkışlıyor ve de gönülden tebrik ediyorum. Aydın Ticaret Odasını d<ı>a böyle bir yapıta destek ve omuz verdikleri için kutluyorum. Belediyeler, kurumlar, kuruluşlar böylesine yararlı, erdemli eser verenleri çağdaş kültürel, sosyal ve toplumsal bir yaklaşımla yazarlarını desteklemelidir, onları onurlandırmalıdır. Bu çalışma elbette takdire şayandır…

Kitapta yer alan bazı konu başlıkları şöyledir:Aydın’ın İmarı ve Aydın Belediyesi, Aydın’da kültürel yaşam, Aydın’da Cumhuriyetin ilk yıllarında Spor Faaliyetleri, Aydın’da Ekonomik yaşam( Ticaret, tarım, Sanayi ve Matbaacılık), Mustafa Kemal Atatürk’ün Aydın’a Seyahatleri, Mustafa Kemal Söke’de( 9 Şubat 1924), Mustafa Kemal Nazilli’de, ( 5 Mart 1930 ), Atatürk’ün Aydın’a ve Nazilli’ye son seyahatleri, ( Hilmi Tükel, İrfan Salyam ( Aydın Belediyesi Fen İşleri Eski Müdürü), Hilmi Fırat ( 1937 Ege Manevraları’nda Atatürk’le Beraber Olduğu günler) ve Cemal Özbaş’ın anlattıkları.Atatürk’ün Ölümünün ardından onun için Aydın’da yazılanlar ve yapılanlar, Atatürk’ün Ölümünün birinci yılında Aydın’da Düzenlenen İhtifal Programı, Aydın Halkevinde Düzenlenen Gazi günü Kutlamaları, Türk Devrimi ve Aydın kenti gibi konulara genişçe yer vermiştir. Beni en çok sevindiren Atatürk’ün Söke’ye ilk gelişi ile ilgili belgelere dayalı bilgilerdir. Bilindi gibi öğretmen yazar arkadaşım Yaşar Çağbayır ile birlikte Yeni Söke Gazetesi’nde bu konuyu birlikte araştırmış ve Atatürk’ün Söke’ye ilk geliş tarihi (4 Şubat 1924)değil, 9 Şubat 1924 olduğunu elimize ulaşan belgelerle kanıtlamıştık. Bu belgeler benim<ı> Sökeli Şairler ve Yazarlar- Güldeste adlı (Ankara-1998)

ATATÜRK SÖKE’DE

Yrd.Doç.Dr.Günver Güneş, ”Atatürk ve Aydın” kitabında da bizlere göndermelerde bulunarak , çalışmalarımıza uygun olarak Atatürk’ün Söke’ye ilk geliş tarihi konusunda özetle şunları yazıyor : <ı>Mustafa Kemal Paşa önce Kuşadası’na geçmiş, burada gerekli temas ve incelemelerde bulunduktan sonra, Mahmut Esat (Bozkurt) Bey tarafından kendisi şerefine verilen ziyafete katılmışlardır. Mustafa Kemal Paşa 8 Şubat 1924 günü özel trenle İzmir’den Kuşadası’na doğru hareket etmiştir. Trende heyettekiler arasında Mahmut Esat ( Bozkurt ) Bey’de bulunuyordu.Kuşadası Kaymakamı Ekrem Bey ve Cemal ( Özbaş) bulunduğu kalabalık bir heyet tarafından Selçuk İstasyonunda karşılandılar.Hüseyin Avni( Özbaş ) ve Cemal ( Özbaş ) ise gerekli hazırlıkları yapmak üzere Söke’ ye geldiler.Mustafa Kemal Paşa yanındaki heyetle birlikte Kuşadası’na geçmiş, burada gerekli temas ve incelemelerde bulunduktan sonra 9 şubat 1924 günü saat 14.00 sıralarında Söke’ye hareket etmişlerdir.Beraberinde eşi Latife Hanım, Kâzım (Karabekir)Paşa, Mahmut Esat ( Bozkurt), Muhittin (Targan), Beyler de bulunuyordu. Kendisini Aydın’dan karşılamaya gelenler arasında ise Aydın Valisi adına Defterdar Fahri Bey, Tahrirat Müdürü Tacettin, Halk adına Belediye Reisi Fuat Şahin ( Eralçin) , Meclisi Umumi Azasından Selahaddin, İstinaf Mahkemesi Reisi Reis Beyler yer alıyorlardı. Kafile Mustafa Kemal Paşa’ya “ Hoş Geldiniz” demek için Söke’ye doğru yola çıkmışlardır.

<ı>Bir grup Sökeli Mustafa Kemal Paşa’yı Gıranta mevkii’nde karşıladılar.Burada Cambazaki Lakabiyle tanınan Sökeli Uzun Abidin (Cambazoğlu ) , Gazi Hazretlerine kurban olayım !.” diyerek , kendini Atatürk’ün otomobilinin önüne attı.Hareket burada toplanan kabalık tarafından takdirle karşılandı. Gıranta’dan bayrak sallanarak Gazi’nin Söke’ye gelmekte olduğu Sökelilere işaret edildi. .. Mustafa Kemal Paşa maiyeti ile birlikte saat 15.00’de Söke’ye girdi.Abelaki Semtinde çok büyük bir kalabalık tarafından coşkun sevgi gösterileriyle karşılandı.Mustafa Kemal Paşa burada indi. Kendisini karşılayanlarla bir görüşme yaptı. Jaletepe İlkokulu önüne gelince burada hazırlanan tören takının altında fotoğraf çektirildi. Ardından doğruca Hükûmet Binası’na gidildi.”.(1).

Yrd.Doç.Dr.Günver Güneş, bunları yazarken bizim daha önce yaptığımız inceleme ve araştırmaları da kaynak olarak gösteriyor. Kitabının 31. sayfasında dip notunda aynen şunları ilâve ediyor:<ı> Atatürk’ün Söke’ye ilk geliş tarihi 4 Şubat tarihi esas alınmıştı. Söke bu tarihsel yanlıştan ancak Yaşar Çağbayır ve Abdülkadir Güler’in gayretleri sonucu kurtulmuştur. Kaynak: Yaşar Çağbayır / Yeni Söke Gazetesi, ( 13 Kasım 1995 ). Abdülkadir Güler / Sökeli Şairler ve Yazarlar – Güldeste Ankara 1998 s. 14- 23. Atatürk’ün Söke’ye ilk geliş tarihi böylece apaçık ortadadır. ( 9 Şubat 1924 ).1996’dan bu yana Atatürk’ün Söke’ye geliş törenleri bu tarihe göre kutlanmaktadır.Zamanın İlçe Kaymakamı Şener Can’ın imzası ile 12.2.1996 tarih ve BO 54 VL K4 096801 / yazı iş, 22.(işl .18)- 107 sayılı yazı ile dağıtım İlçenin Kamu kurum ve kuruluşlarına, bilgi için, Söke Garnizon Komutanlığı’na gönderilmiştir.

Sözün özü Yrd.Doç.Dr. Günver Güneş’in hazırladığı “ATATÜRK ve AYDIN “ adlı yapıtı Mustafa Kemal Paşa’nın Aydın ve ilçelerine yapmış olduğu seyahatleriyle ilgili anlaşılır ve güvenilir belgelerin ışığı altında hazırlanmıştır. Kitabının son kısmına aldığı kaynaklar ve dizini bunu gösteriyor. Hem Aydın Ticaret Odası mensuplarını ve hem de Günver Güneş‘i burada gönülden tebrik ediyorum. Aydın kültürüne takdire değer bir hizmette bulunmuşlardır. Bu özverili hizmet alkışlanmalıdır.Bu güzelim yapıtı herkese ve özellikle orta dereceli okullarda görevli öğretmen ve öğrencilerimizin okumalarını sağlık veriyorum. Kitap Aydın Ticaret Odası’ndan temin edinebilir.

<ı>

1) Atatürk ve Aydın- Yrd.Doç.Dr. Günver Güneş

Aydın Ticaret Odası Kültür yayınları NO:1 Aralık 2006. Aydın.