Atatürk'ün aydınlar ile ilgili sözleri

“Bizim milletin, bilhassa aydınlarımızın çok dikkatle, çok ehemmiyetle nazarı itibara alacağı bir sebep vardır. Ve bence bu sebep şimdiye kadar ilerleyemeyişimizin, en son sırada kalışımızın –unutmayalım- memleketimizin baştanbaşa bir harabe oluşunun asıl sebebidir.

Çöküşümüzün bu ana sebebini şu nokta teşkil ediyor: İslam âlemi iki ayrı topluluktan meydana gelir. Biri çoğunluğu teşkil eden halk, diğeri azınlığı teşkil eden aydınlar. Bozuk zihniyetli milletlerde büyük çoğunluk başka hedefe, aydın denen sınıf başka zihniyete maliktir. Bu iki sınıf arasında tam bir zıtlık, tam bir muhalefet vardır. Aydınlar, asıl kitleyi kendi hedefine yöneltmek ister; halk kitlesi ve avam ise bu aydın sınıfa tabi olmak istemez. O da başka bir yön tayinine çalışır.

Aydın sınıf telkinle, doğru yolu göstermekle çoğunluk kitlesini kendi amacına göre iknaya muvaffak olamayınca, başka vasıtalara başvurur. Halka zorbalık etmeye ve kibirlenmeye başlar; halkı keyfe göre yönetim altında bulundurmaya kalkar. Artık burada asıl çözümü gereken noktaya geldik. Halkı ne birinci usul ile ne de zorbalık ve keyfi yönetim ile kendi hedefimize sürüklemeye muvaffak olamadığımızı görürüz; neden? Burada muvaffak olmak için aydın sınıfla halkın zihniyet ve hedefi arasında doğal bir uygunluk olması lazımdır. Yani aydın sınıfın halka telkin edeceği ülküler, halkın ruh ve vicdanından alınmış olmalı. Hâlbuki bizde böylemi olmuştur? O aydınların telkinleri milletimizin ruhunun derinliğinden alınmış ülküler midir? Şüphesiz hayır.

(20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.) “Aydınlarımız içinde çok iyi düşünenler vardır. Fakat genellikle şu hatamız vardır ki, inceleme ve araştırmalarımıza zemin olarak çok kere kendi memleketimizi, kendi tarihimizi, kendi ananelerimizi, kendi hususiyetlerimizi ve ihtiyaçlarımızı almalıyız. Aydınlarımız belki bütün cihanı, bütün diğer milletleri tanır, ama kendimizi bilmeyiz.” (20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.)

“Aydınlarımız, milletimi en mesut millet yapayım der. Başka milletler nasıl olmuşsa onu da aynen öyle yapalım der. Lakin düşünmeliyiz ki, böyle bir görüş hiç bir devirde muvaffak olmuş değildir. Bir millet için saadet olan bir şey diğer millet için felaket olabilir. Aynı sebep ve şartlar birini mesut ettiği halde diğerlerini bedbaht edebilir. Onun için millete gideceği yolu gösterirken dünyanın her türlü ilminden, keşiflerinden, gelişmelerinden istifade edelim, ama unutmayalım ki, asıl temeli kendi içimizden çıkarmak mecburiyetindeyiz.” (20.03.1923, Konya Gençleriyle Konuşma.) Cumhuriyetimizin kurucusu Mustafa Kemal Atatürk yıllar önce bugünkü aydın geçinenleri ne güzel tanımlamış değil mi? Cumhuriyetimizin 87’nci yılında yüce milletimin Cumhuriyet bayramını kutluyorum.