Batılıların 300 yıldır yükselişinin, bizim de yerinde saymamızın tek sırrı: Lectio et scripto* (6)

Başlıkta Japonca verilen sırrı, Batı dışında ilk çözen, kavrayan Japonlar olmuş; bu sırrı öğrendikleri için, Teknoloji ve Katma Değer üretiminde onları geçmişlerdir.

İşte batının gelişmesindeki sır ve bu sırrın tüm hikâyesi.

…

Başlamadan küçük bir not:

Eleştiri, özellikle de özeleştiri gelişmenin vazgeçilmezidir.

Muhalefet anlayışı da öyle…

Ancak, okuma ve yazmayı sevmediğimiz gibi, (bir kurulu düzene) yapılan eleştiri, muhalefeti de sevmiyor, bunu yapanlara elimizdeki imkânlar ölçüsünde ders veriyor, verdiğimizi zannediyoruz.

Bundan da anladığımız, biz batının gelişmesindeki sırrı kavrayamamış olmamızdır.

“Danışmanlık”: Bir bedel karşılığı, kişi, aile, şirket, toplum ve bir devlete; eksiklerini, kusurlarını ve bundan kurtulmanın yolunu öğretmektir.

Sanırsam, meramımızı anlatmış olmalıyız.

…

Yazı pratikleri

Roger Chartier

Batı toplumlarının yazı kültürüne geçişi Philippe Aries tarafından modern çağın başlıca evrimlerinden biri olarak ele alınmıştır.

Okuma yazmadaki ilerleme-okuma ve yazmanın büyük bir çoğunluk tarafından öğrenilmesi- basılı ya da el yazması, üretilmiş yahut ortaya çıkartılmış metinlerin daha yoğun bir şekilde dolaşıma girmesi, okuyucu ile kitabı arasında baş başa ve gizli bir ilişkiyi getiren sessiz okumanın yaygınlaşması gibi olgular, Aries’e göre kolektif hayatın ve özel alanın kültürel jestleri arasındaki sınırı yepyeni bir biçimde çizen belirleyici dönüşümlerdir.

Bu yazı da söz konusu teze uygun bir şekilde, XVI. Ve XVIII. Yüzyıllar arasında, yazmayla ilişkinin yeni kipliklerinin, topluluğun kontrolünden kurtulan birey açısından hem barınak hem de sığınak anlamına gelen bir mahremiyet alanını nasıl kurduğunu göstermek amacında.

Öte yandan, bu evrimin bütün eski pratikleri yok etmediğini, basılı harfi tercih eden herkes tarafından da paylaşılmadığını göstermeyi istedik.

Tek başına ya da başkası için yüksek sesle okuma, çok kişiyle okuma, iş için ya da topluluk içinde keyif için okumalar, sessiz ve mahremiyet içinde okuma devrimiyle yok olmayan uygulamalardır.

Demek ki bu alanda da, farklı uygulamaların birbirine karıştığını kabul etmek ve ilk modernitenin özelleşme sürecinin karakteristiğini teşkil eden yeni kültürel davranış ve hareket modellerinin bu çeşitlilik çerçevesinde uygulamaya konduğunu gözden kaçırmamak gerekir. (1)

...

Fransız araştırmacıların Batı toplumunun evrimi (Farklılaşması) ile ilgili anlattıkları:

-Batı toplumlarının yazı kültürüne geçişi;

-Okuma yazmadaki ilerleme-okuma ve yazmanın büyük bir çoğunluk tarafından öğrenilmesi-

-Basılı ya da el yazması, üretilmiş yahut ortaya çıkartılmış metinlerin daha yoğun bir şekilde dolaşıma girmesi;

-Okuyucu ile kitabı arasında baş başa ve gizli bir ilişkiyi getiren sessiz okumanın yaygınlaşması gibi olgular…”

Anlaşılmayan bir şey kalmış mıdır?

Sır:

-Yazılı kültüre geçiş,

-Okuma-Yazma’nın toplumda kabul görmesi,

-Okumanın yaygınlaşması.

Kuyuya inmeden!

Bunu günümüzdeki gerçeğimizle değerlendirirsek;

-Bir İngiliz, Alman, Fransız, İsveçli, Norveçli, Hollandalı ve Japon yılda yaklaşık yirmibeş kitap okurken:

-Bir Türk, Türkiyeli, Anadolulu hatta uzak-yakın doğulu, yedi yılda bir kitap okumaktadır. O kitaplarında yüzde altmışbeş oranı ile, “Aşk Romanı” olmasıdır.

-Özeti; Okumuyor, üretmiyor, üretenleri taklit ediyor, hazırı borçla tüketiyoruz!

-Daha açık ifadesi ile (Alınanlar alınabilir) üretenlerine Uşaklık ediyoruz.

 Devam edecek…

-İşte batının okuma serüveninin uzun yolculuğu

www.canmehmet.com

* Başlıktaki sırrın Japoncası, sistem tarafından kabul görmediği için Latince olarak kaydedilmiştir.

Kaynak;

(1) Özel hayatın tarihi 3, Rönesans’tan Aydınlanmaya, HAZIRLAYANLAR: PHILIPPE ARIES – GEORGES DUBY