Bilimsel Bilginin Ortaya Çıkışı ve Pozitivizm

Kuram araştırma ile sistemli ve tutarlı bir bütün oluşturan bilimsel temelli kurallar bütünüdür. Kuramdan bahsedebilmek için öncelikle bilgiye sahip olmak gereklidir.

Bilginin doğasını, kaynağını, alanını sistematik olarak araştıran bilim dalına epistemoloji denir. Epistemoloji bilgi teorisinin kaynağına bakar, şeyleri anlamlandırmamızı sağlar. Bilginin ne olduğuna bizim bilgiyi elde edip edemeyeceğimize bakar; bilginin nasıl elde edileceğini inceler. Şüphecilik içerir.

Bilimsel Bilginin Ortaya Çıkış Sürecindeki Aşamaları:

Bilginin ne olduğu?

Bilginin elde edilip edilemeyeceği

Elde edilen bilginin sorgulanması

Bilginin nasıl elde edildiği

Bilginin güvenirliğinin sorgulanması

Bilimsel bilginin ortaya çıkışı

Bu maddelerin sonucunda kuramlara ulaşılır. Kuram en geniş anlamıyla olgulara bakma yolu olarak tanımlanabilir.

Sosyal bilimlerde kuram bulgulara ve bulgulara bağlı gelen sonuçlara denir. Bu sonuçlar ile yasalara ulaşılır. Bilimin bu amacı insanın kontrol etme, düzenleme, ileriyi tahmin etme ve tedbir alma istemlerinden kaynaklanır.

1-Tanımlama 2- Açıklama 3- Anlama 4- Önceden Tahmin 5- Kontrol

Günümüzde üretilen haberler var olan kuramlara göre yaratılıyor. Haberleri iktidar, güç, ideoloji ekseninde açıklamak mümkün.

Epistemoloji kendi içinde ikiye ayrılır:

Burjuva Epistemolojisi: Bilginin mutlak ve değişmez karakteri olduğunu savunurlar.

Marksist Epistemoloji: Bilginin değişkenliğini ve akılcılığı savunur.

1600 ile 1800’lü yıllarda epistemoloji yerini pozitivizme bırakıyor. Fen bilimlerinin egemenliği ve baskısı ile her bilginin pozitivist olarak açıklanması gerekiyor.

Ampirizm: Dış dünyanın deney ve gözlemle kavranılması.

POZİTİVİZME GELEN ELEŞTİRİLER

1- Gerçekçiler: Toplumu deneyle açıklayamayız.

2- Yorumsamacılar: Toplumsal mekanizmada bilimden önemli kıstaslar vardır. Toplum bilimle açıklanamaz.

3- Eleştirel Teori: Özgür bir anlayışın ancak yorumla gelişeceğini söylerler.

Ahmet Buğra TOKMAKOĞLU

Abtokmakoglu@gmail.com