Bir eğitim mucizesi

EĞİTİMLE İLGİLİ ROMANLAR (20)

BİR EĞİTİM MUCİZESİ

Yazarı: A. S. Neill

Romanın Edebi Özeti:

Bir Eğitim Mucizesi, çağdaş bir okul olan Summerhill’in öyküsüdür. Summerhill 1921 yılında kurulur. Summerhill bir deneme okulu olarak işe başlar. A. S. Neill ve eşi tarafından açılan okulun amacı çocuğu okula uydurmak değil, okulu çocuğa uydurmaktır. Çocuklar özgür bırakılır, ne isterlerse onu yaparlar. Okulda çocuklar kendi kendini yönetir. Summerhill’in en büyük şartı; bir çocuğun içtenlikli doğduğunu ortaya koymaktadır. Çocukların mutluluğu, kendine güven duymaları için uğraşan bir okuldur. Summerhill, artık deneme okulu olduğunu kabul etmiyor, çünkü öyle değildir. Yaptıklarını gösteren bir okuldur. Eserde, özgürlüğün gerçekten işe yaradığını bize göstermektedir.

Romanın Eğitimin Öğeleri açısından İncelenmesi:

I. ÖĞRENCİ

Okuldaki öğrenciler 5-16 yaş arasındadır. 3 gruba ayrılırlar. 5-7 yaş arasındakiler, 8-10 yaş ve 11-16 yaş arasındakiler. Çocuklar özgür bırakılır. Derse girip girmeme konusunda serbesttir. Okuldan kaçan, evini özleyen öğrenci yoktur. Okul ilk açıldığı sıralarda yalnızca üst ve orta tabaka çocukları okula alınırdı. Okuldaki tüm öğrenciler yatılıdır. Okul özgürlükle yönetildiği için çocuklar doğal, açık ve bilinçlidir. Okulda otorite olmadığı için çocuklar, Neill’in onayını almak peşinde değildirler. Summerhill’e çocuklar ilk geldiğinde yalan söyler, çünkü gerçeği söylemekten korkar. Korku kaybolursa yalan söylemeye gerek kalmaz. Summerhill’e gelen çocuklar kişiliği bastırılmış, kendine güveni olmayan çocuklardır. Summerhill’de çocuklar daha sağlıklıdır. Sebebi mutlu olmalarıdır. Summerhill, çocukların sağlığını özgürlüğe, iyi beslenmeye, temiz havaya borçludur.

Summerhill’de kızlar ve erkekler 15 yaşından sonra görünüşlerine dikkat eder. Özgür çocuklar kalıplaşmış çocukların sık sık yaptıkları gibi oyuncaklarını bozmaz. Çocuklar doğal olarak gürültülüdür. Özgür çocuklar hiçbir zaman terbiyesiz değildir. Sınıfsız bir toplum olduğu için önemli olan insanın kişiliğidir. Çocuklar için mizah ve eğlence dostluk ve arkadaşlık demektir. Summerhill başarısının çoğunu mizah duygusuna borçludur. Çocuklarda cinsel baskıyı önlemek gerekir. Summerhill çocuklarının mutluluğunun temel niteliklerinden biri; çocuğun kendisinden korkunun, nefretin ve cinsel yasaklamaların kaldırılmasıdır. Kendi kendini düzenleyen çocuk, anne-babası tarafından onaylanmayı beklemez. Sevgi açlığı çeken çocuk, nefret eden bir kişi olur.

II. ÖĞRETMEN

Summerhill A. S. Neill tarafından yönetilen bir okuldur. Eşi ve personel çocukların öğretmenidir. Öğretim kadrosu bütün konuları öğretebilecek niteliktedir. Özgürlüğü savunan bir öğretim kadrosudur. Çocuğu serbest bırakır. Derse girmekte özgürdür. Çocuk ne isterse onu öğretir. Çocuklara sonsuz sorumluluklar verir. Ama kaldırabileceği nitelikte sorumluluklardır. Bu şekilde davranarak çocuğun güvenini geliştirir. Çocuğun kişiliğine inanır, çocuklara eşit olarak davranır. Çocuklara, yaşamak istediklerini doyasıya yaşamaları için fırsat verir. Neill’e göre bir öğretmenin işi basittir. Çocuğun ilgisinin neye yöneldiğini bilip, onu yaşamasına yardım etmek yeterlidir. Baskı ve sessizlik ilgiyi gitgide insanı içine gömer. Neill ve eşi çocukların yemeklerinin verilmesini denetler. Neill, dininin olmadığını söyler fakat öğrencilere dine karşı tek kelime söylememiştir. Öğretmenler sonsuz sabırlı olmalıdır, öğrencilerine korku salmamalıdır. Neill’e göre öğretmen ve öğrenci eşit olmalıdır. Öğrenciler, kendisine ismiyle hitap ettiği zaman bu durumdan rahatsızlık duymaz. Öğrencilerine karşı gerçeği söylemekten yanadır.

III. EĞİTİM PROGRAMI

Summerhill’de program sadece öğretmenler içindir. Sınav yoktur. Ödüller, sınavlar, notlar yetkin kişisel gelişmeye ket vurur. Summerhill’de özel dersler vardır. Özel dersler, işe bahar temizliğiyle başlayarak eğitimin ilerleyişini yeniden hızlandırır. Dans, müzik, spor, oyun dersleri vardır. Spor zorunludur, oyun serbesttir. Yaşa göre değil yeteneğe göre örgütlenmiş bir sistem vardır. Çocuklar genelde yalanlarla, bilgisizce yasaklamalarla eğitilir. Bu yanlıştır. Summerhill’de ne kadar acı olursa olsun gerçekler vardır, yasaklama, baskı yoktur. Summerhill’de otorite yoktur. Eğitim için, ilk temel toplumsal onaylanmadır. Çocuk olduğu gibi kabul edilmelidir. Çocuğun içinden korku bütünüyle atılmalıdır. Her anne-baba, her eğitimci ciddi bir biçimde içindeki sevgiyi bulmaya çalışmalıdır. Anne-baba çocuklarına yalan söylemeye kalkmamalıdır. Aileler sağduyulu olmalıdır. Summehill otoritesiz, kimseye boyun eğmeden yönetilir. Ödül verme ve ceza verme kaldırılmalıdır. Her ikisinin de çocuk üzerinde kötü psikolojik etkisi vardır. Summerhill’de çocuğa bencilliğini yaşama özgürlüğü verilir. Bencillik yavaş yavaş özgeciliğe dönüşür. Summerhill, çocukların giysilerine karışmaz, onlar dilediklerini giyer. Gürültüye baskı yapılmaz. Gürültüye baskı yapılması etkili değildir. Eğer çocuğun sorunlarına gerçekçi olarak, anne-baba tarafından bir yasaklama konulmadan cevap verilirse cinsel öğreti, doğal ve çocukluğun bir parçası haline gelir. Anne-baba, çocuğa iyi olarak doğduğunu söylemelidir. Çocuğa belli şeylerin günah olduğu öğretilirse çocuğun sevgi hayatı nefrete dönüşür. Çocuk için din, korku demektir. Çocuğun hayatına korku salmak suçların en kötüsüdür. Anne-baba sabırlı olmalıdır. Çocuğa sevgi ve saygı gösterilmelidir. Davranışlar öğretilmez, çünkü bilinçaltına aittir. Davranış töresi öğretilebilir.

IV. ÇEVRE

Her çocuğun yaşantısı, anne-babası, öğretmenleri ve toplum tarafından biçimlendirilir. Özgürlük, kendi kendini düzenlemedir. Disiplinli bir evde çocuğun hiçbir hakkı yoktur, şımarıklığın hüküm sürdüğü bir evde çocuğun her şeye hakkı vardır. Yetkin ev, çocuklarla yetişkinlerin eşit haklara sahip olduğu evdir. Baskı altındaki çocukta görülen davranışlar; içtensizlik, gerçek olmayan terbiye ve sahte davranışlardır. Korku ortamında ancak nefret vardır. Çocuklara suçluluk bilinci veren anne ve babaların cahilliğidir. Anne-baba çocukların düzeylerine genelde inanmaz, çocuklar yalan söylüyorsa ya anne-babasından korkuyordur ya da anne-babasının yaptığını yapıyordur. Bir çok evde çocuğun kişiliği bastırılır. Çünkü anneyle baba çocuğa hep bebek gibi davranır. Mutlu bir ev orkestra gibidir, aynı takım ruhu vardır. Mutsuz bir ev ise nefret ve disiplinle yönetilen barakaya benzer. Çoğu anne-baba çocuğuna çok para vererek onu şımartır. Çok para çocuğun hayal dünyası için bir engeldir. Anne-baba, ahlak değerlerini çocuğa öğretmezlerse çocuğun canavar olacağını düşünürler. Anne-baba dürüst ve ahlaklıysalar çocukları da zamanı gelince onlar gibi olur. Anne-baba bilinçsizce kendileriyle çocuklarını özdeşleştirirler. Çocuğa yön vermek aslında insanın kendine yön vermesidir. Anne-babanın hatası, doğanın çocuğa verdiğini düzeltmeye çalışmasıdır.

Romanın Değerlendirilmesi:

Bir Eğitim Mucizesi, A.S. Neill ve eşinin kurmuş olduğu bir okulun öyküsüdür. Summerhill çocukların özgür bırakıldığı dilediklerini yaptığı bir okuldur. Okulun açılmasındaki ana düşünce çocuğu okula uydurmak değil, okulu çocuğa uydurmaktır.

Eserde korku ve nefretle yaşamları yıkılmış olan çocukların sağlıklarına kavuşturulduğu, mutlu oldukları anlatılmaktadır. Daha çok üzerinde durulan konu; çocukların mutlu olmasının, özgürlüklerine kavuşmalarına bağlanmasıdır.

Okulu kuran, eserin yazarı olduğu için olaylara taraflı yaklaştığı açıkça ortadadır. Çocukların kişisel gelişmelerine önem verilmesi olumlu bir davranıştır. Bunu kabul ediyorum ama her ülkenin, milletin; kültürü, yetişme tarzı, dini, ahlak anlayışı farklıdır.

Eserde dile getirilen konuların büyük bir kısmı bana, kültürüme, ahlak anlayışıma, yetişme tarzıma aykırıdır. Tasvip etmediğim taraflar vardır. Buna rağmen A. S. Neill eserinde daha çok anne-babalara seslenmiştir. Eserin özellikle anne-babalar tarafından okunması gerektiğine inanıyorum.

Sonuç:

Bu kitap, bir mutsuzluğun nasıl doğduğunu gösterme, onun insanların yaşamlarını nasıl yıktığını ve mutsuzluğun hiç doğmaması için çocukların nasıl eğitilmesi gerektiğini belirtmek için yazılmıştır. Summerhill’in yeni çocukların mutluluk içinde eğitildiği yerin öyküsüdür.

Summerhill, insana güven veren, çocukları kabul eden bir yerdir. Çocukların baskıdan kurtulmalarıyla, özgürlüklerine kavuşmalarıyla bir çok sorunun halledileceğini Bay Neill eserinde göstermiştir. Çocukların isteklerini doyasıya yaşamalarına imkan sağlamıştır.

Genel Okul Toplantıları yaparak tüm öğrencilerin konuşmasına, fikrini söylemesine fırsat vermiştir. Summerhill’den ayrılan öğrenciler istedikleri meslekleri elde etmiş, mesleklerinde başarılı, sevilen, sayılan bireyler olmuşlardır.

Bazı aileler de çocuklarına olan tavırlarını değiştirmişler ve daha da bilinçlenmişlerdir.