"Din Bilgisi ve Ahlak" dersi tartışmaları -2

Din Bilgisi ve Ahlak Dersleri

"Devlet eğitimle ilgili sorumluluğu yerine getirirken, ders programındaki bilgileri objektif, eleştirel ve çoğulcu bir şekilde verilmesini mi sağlıyor?

Yoksa endoktrini yani bir görüşü empoze etme, dayatma amacını mı güdüyor?"

AİHM sorusuna yanıt aradı.

Ders kitabı nedir? : "Bir dersin öğretimiyle ilişkili olarak hazırlanan ya da seçilen, belirli ölçülere göre incelendikten sonra belli bir okul, sınıf ve ders için öğretmen ve öğrencilere temel kaynak olarak önerilen "kitaplar" dır. Ders kitapları eğitimde önemli bir araç.

***

Tartışma 1

Devlet eğitimle ilgili sorumluluğu yerine getirirken, ders programındaki bilgileri objektif, eleştirel ve çoğulcu bir şekilde veriyor mu ?

'Abdest suyu' tartışması bitti. Diğerleri… "Abdest alırken kullanılan su sayesinde kan dolaşımı hızlanır, alyuvarın sayısı çoğalır. Solunum hareketlenir, alınan oksijen miktarı artar, sinirler sakinleşir, ferahlar, kalbin yükü hafifler, tansiyon normalleşir. Dışarı atılan karbondioksit oranı fazlalaşır" ifadesi bu yıl kitapta yer almadı.

“İlköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi kitaplarındaki fotoğraf ve resimlerin büyük çoğunluğunda, çocuklar kapalı giysiler içinde gösterildi. Resim ve fotoğrafların çoğunda uzun kollu kazak, kaban, pantolon ve çizme giyen kız çocukları yer aldı.” Bahar Atakan 14-09-2007 Milliyet

Din Bilgisi ve Ahlâk Bilgisi öğretimi yerine tek bir dini ve onun sünni yorumunu öğretmek, duaları arapça ezberlemek neden?

Bakan Çelik, eski açıklamalarından: "Aleviliği İslam’ın dışında görmek, onun dışında değerlendirmek, bana göre Aleviliğe ve Alevilere yapılabilecek en büyük haksızlıktır. Hiç kimsenin telkini olmadan ders kitaplarına Aleviliği koyduk. Ama 'oradaki her satır mükemmeldir' gibi bir iddia içinde de değiliz. Bu anlamda, olumlu ve yapıcı eleştirilere her zaman açığız…."

Milli Eğitim Bakanı Hüseyin Çelik'in açıklamalarına karşın, yenilenen din dersi kitaplarında "Alevilik" konusunun bir başlık altında işlenmemesi, AKP'deki Alevi milletvekillerinin de tepkisini çekti.

Kütahya Milletvekili Hüseyin Tuğcu, "Birilerinin sadece kendi bildiklerini okumasıyla sorunlar çözülemez. Alevilik ve Bektaşiliğin din kültürü ders kitaplarında yer alması gerektiğini vurguladı. Alevilik bu milletin ve İslam dünyasının sosyal, toplumsal bir gerçeği… Din derslerinde Alevi İslam kültürünün nasıl yer alması gerektiği hakkında daha önce hem Talim ve Terbiye Kurulu'na hem de Din Öğretimi Genel Müdürlüğü'ne eleştirel ve açıklayıcı bilgiler sunmuştum. Hiçbirisinin kaale alınmadığını gördüm."

* * *

Tartışma 2

Neden mecburi olsun?

Devletin bütün dinlere eşit, çoğulcu ve eleştirel yaklaşmalıdır.

Ders programında dinlere ve ülkemizdeki çeşitli inanç sitemlerine veya yorumlara (sünnilik, alevilik gibi); çoğulcu ve eşit bir şekilde yer vermeli, eşit vurgu yapmalıdır.

“Yeni anayasada” diğer dersler (bilim ve kültür) nasıl yer almıyorsa ve yasa ile düzenlenmekteyse din dersi de aynı şekilde düzenlenmelidir. Diğer dersler içinde; temel dersler içinde ve seçmeli olmamalıdır. “Zorunlu” olan bölümü; Temel din bilgilerinin, inanç sistemlerinin ve ahlak bilgisi öğretilmesidir. Toplumdaki dini inanışların her biri hakkında herkesin bilgi sahibi olmasıdır. Toplumdaki dini inançların ne olduğunu bilmelidir ama onu yapıp yapmayacağına öğrenci kendisi karar vermelidir.

Ortaöğretimde, zorunlu Felsefe derslerinde; Ahlak felsefesi ve din felsefesine birer bölüm; seçmeli Sosyoloji dersinde de temel kurumlar içinde din kurumu yer almaktadır. Ayrıca seçmeli derslerde olmalıdır; Dinler Tarih ve İslam Tarihi gibi.

Taslak metinde doğru alternatif: “Devlet, eğitim ve öğretim alanındaki görevlerini yerine getirirken, eğitim ve öğretimin ana ve babanın dini ve felsefi inançlarına göre yapılmasını isteme hakkına riayet eder. Din eğitim ve öğretimi, kişinin kendisinin, küçüklerin ise kanuni temsilcisinin talebine bağlıdır. Devlet bu taleplerin gereğini yerine getirmekle yükümlüdür.”

AİHM, 2004'te Türkiye'ye zorunlu din dersiyle ilgili sorular yöneltti. 2005'te Türkiye 20 maddelik savunmasında; “Aleviler ile Sünniler arasında ayrımcılık yapılmadığını, derslerin de din dersi değil, din ve ahlak konusunda genel kültür dersi olduğunu belirtti.” ?

İzzettin Doğan (Cem Vakfı Genel Başkanı): "Siyasi iktidarın dürüst davranıp tüm inançlara eşit mesafede kalarak, laikliğin gereği olarak Sünni insan ile ilgili verdiği bilgileri Alevi insanla ilgili vereceğini beklemiyorum…

Selahattin Özel (Alevi Bektaşi Federasyonu Başkanı): " Bu kitaplarla ilgili bizim en büyük endişemiz Alevilik konusuna yer verip yanlış bilgilere yer verilmesiydi. Bu noktada mutluluğum şu; yanlış bilgiyi doğru diye vermemiş olmaları. O da daha büyük tehlike..."

İstanbul Milletvekili İbrahim Yiğit: "Yeni anayasa hazırlanıyor. Din dersi seçmeli olsun mu, olmasın mı tartışması var. Seçmeli olmadığı zaman, Alevilik de muhakkak Sünni İslam nasıl öğretildiyse öğretilecek.”

Hüseyin Tuğcu (Kütahya): “Kaldırılmamalıdır. Matematik, fen, milli tarih nasıl zorunluysa din dersi de zorunlu olmak zorundadır… Bazı derslerde seçmeli anlayışı yanlış. Din dersi de bunlardan biridir… “

Osman Kılıç (Sivas): “Herkes istediği dini öğrensin. Elimde İncil de var, okuyorum. Dinleri karşılaştırmam lazım. Kuran'ı da okuyorum.”

Nihat Ergün (AKP Grup Başkanvekili): “İşin bir zorunlu olan bölümü, bir de seçmeli yani isteğe bağlı bölümü olmalı. Zorunlu olan bölümü din kültürü ve ahlak bilgisi bölümüdür. Bu ülkedeki, toplumdaki dini inanışların her biri hakkında herkesin bilgi sahibi olmasıdır.

Ahlaklı davranış biçimini öğrenir ama ahlaklı olup olmamayı kendisi bilir. Kişinin kendisinin ya da velisinin tercih edeceği, isteğe bağlı bölümde var. O da din eğitimi bölümüdür. 'Ben şu dinin kurallarını bilmek ve yapmak üzere öğrenmek istiyorum, nasıl namaz kılacağını ve oruç tutacağını öğrenmek istiyorum' diyen kişiye de öğretilmeli. Bu konuyu ikiye ayırarak düşünmek lazım. İkiye ayırmadın mı karışıyor işler.” Abdullah Karakuş 16-09-2007 Milliyet