KEY ödeneceklerin belirlenmesi için bir algoritma

Haber tam ülkemizde olabilecek türden: “KEY evrakları SEKA’da kâğıt hamuru olmuş” (1). 10 yıllık bekleme süresi doldu diye arşiv yokedilmiş. Böylece KEY listelerinin neden bu kadar güvensiz olduğunun kanıtlarından biri ortaya çıkmış oldu.

KEY ödemeleriyle ilgili iki sorun var:

1.Ödenecek KEY’lerin gerçekçi olmaması: Şu anda ödenenlerin en az 5 katı ödenmelidir (2, 3).

2.Ödeme listelerinin güvensiz olması: Hak sahipleri kendilerine ödenecek miktarı öğrendiklerinde şaşkınlığa uğruyorlar.

İlk sorunun çözülmesi konusunda bir umudumuz yok. İkinci sorunun çözülmesi ise oldukça kolaydır. Oldukça basit bir algoritma ile e-devlet kayıtları kullanılarak liste sıfır hata ile belirlenebilir. Bu algoritmanın ana hatları:

1. KEY ile ilgili hiçbir kayda gerek yoktur.

2. KEY ödemeleri yalnızca ücretli kesimi kapsamıştır. Bir kişinin KEY kaydı olması için mutlaka bir sosyal güvenlik kurumuna bağlı olması gereklidir.

3. Sosyal güvenlik kayıtları ve MERNIS kayıtları yeterlidir.

4. KEY herkes için eşittir.

KEY ÖDEMESİ YAPILACAK KİŞİLER VE YAPILACAK ÖDEME MİKTARINI BELİRLEYECEK ALGORİTMA

1. SSK ve Emekli Sandığı’nda 1987-1995 yıllarında hangi ay kimin için kesinti yapıldığı kayıtları vardır. Bu kayıtların hatasız olduğunu kabul etmek zorundayız. Bu kayıtlardaki herkes KEY kapsamına alınır. Bu kişilerin TC Kimlik numaraları KEY ÖDENECEKLER VERİ BANKASInı oluşturur.

2. Sosyal Güvenlik kapsamı dışındaki bir kimsenin KEY haketmesi olanaksızdır. Bu dönemde SSK ve Emekli Sandığı kaydı olmayan herkes KEY kapsamının dışında tutulur. Bu kişilerin TC Kimlik numaraları KEY ALAMAYACAKLAR VERİ BANKASInı oluşturur.

3. Sosyal güvenlik kesintisi yapılan her aya karşılık gelen 2008 yılı ödeme miktarları belirlenir. O dönemdeki 108 (9x12) aya ait veriler GÜNCEL ÖDEME VERİ BANKASInı oluşturur.

4. KEY ödemesi, evli çiftlerden yalnızca birine yapıldığı için 1987-1995 yılları arasında evli olanlar, hangi aylarda evli oldukları, ayrılmışlarla ne zaman ayrıldıkları gibi bilgiler MERNİS kayıtlarındaki TC kimlik numaralarıyla eşleştirilerek bulunur. KEY ödenecekler veri bankası buna göre güncellenir.

5. KEY ödenecekler veri bankasındaki her kişi için sosyal güvenlik kesintisi yapılan aylara karşılık gelen güncel ödeme miktarları toplanır. Böylece KEY ödenecekler veri bankasındaki herkes için KEY ham ödeme miktarları belirlenmiş olur.

6. Lojmanda oturanlara KEY ödenemeyeceği için bu kişiler belirlenir ve Lojmandan yararlananlar veri bankası oluşturulur. Bu veri bankasında hangi aylarda lojmandan yararlandığı bilgisi bulunur.

7. Konut Edindirme Yardımından o yıllarda konut edinirken para çekmiş olanlar yararlanamadığı için bu kişiler belirlenir ve KEY’den yararlanmış olanlar veri bankası oluşturulur.

8. Lojman kullanan (6. madde) ve KEY’den yararlananlar (7. madde) dışındaki kişiler için KEY ham ödeme miktarları güncel ödeme listesi olarak kesinleşir. Eğer 6. ve 7. maddelerle ilgili sağlıklı bilgi yoksa o kişilere de tam ödeme yapılır.

Eğer devlet kayıtları güvenli bir şekilde tutmamışsa o bilgiyi hesaplamak için başka kurumların kayıtlarını kullanmalıdır. Bunun için gerekli yasal düzenlemeleri yapılmalıdır.

(1) KEY evrakları SEKA’da kâğıt hamuru olmuş (1-8-2008, Milliyet): http://www.milliyet.com.tr/Ekonomi/HaberDetay.aspx?aType=HaberDetay&Kategori=ekonomi&ArticleID=973367&Date=01.08.2008&b=KEY%27de%20skandal%20bitmiyor&ver=04

(2) KEY en az 7115 YTL olmalıdır. (15-7-2008): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=120126

(3) KEY-Asgari ücret hesabı ayrıntıları (23-7-2008): http://blog.milliyet.com.tr/Blog.aspx?BlogNo=121574

İnebolu, 1 Ağustos 2008