Bozkırın Sözleri

1 - Ey şahin bakışlı genç. Çevrendeki insanlara iyi bak. Yüzü nurlu insanlar görürsün faziletli, ahlaklı ve inanç sahibidirler. Suratı ekşi, karışık insanlar görürsün kalbi kararmış, katılaşmıştır. Unutma ki bir insanın yaşam anlayışı ayna gibidir kalbinden yüzüne vurur. İlişki kurduğun insanları iyi seç ki başın ağrımasın.

2 - Ey yiğit. Bazı insanlar doğuştan akıllıdırlar. Yüksek şahsiyet sahibidirler. Bu insanların; oturuşu, kalkışı, duyguları, düşünceleri, anlatımları, diğer insanlardan farklıdır, hayranlık uyandırır. Böylesi insanlar ileride üretken ve yapıcı olurlar. Hani derler ya: “Koç olacak koyun kuzu iken belli olur.” Üstün nitelikli insanların çevresinde dolaş, onların dostluğunu kazan ki bu kişilerin fikirlerinden, düşüncelerinden bilgi dağarcığına çok şeyler aktarmış olursun.

3 - Ey demir bilekli yiğit. Su söyleyeceğimi aklının bir kenarına yaz. P..ç attan küheylan tay olmaz. Ahlak ve irfandan yoksun iffetsiz ana ile p..ç babadan da oğul balı çocuk olmaz. Olsa, olsa kan emici batakhane sivrisineği olur. Hiç unutma ki, toplum bu ve benzerlerinden çok çeker.

4 - Ey güzeller güzeli .Meyvesi ham olan ağacı silkeleme. Zaman kaybedersin, yorulursun. Olgunlaşmasını bekle. Olgunlaşan meyve zaten dalında durmaz. Bil ki tomurcuk gül zamansız açmaz, yavru yuvadan zamansız uçmaz. Sabırlı ol. Açmasını, uçmasını bekle. Bu kuralı iyi bil. Her zaman ve her yerde hayatına uygula.

5 -Ey canı sıkkın evlat. Gerçekleştiremediğin hiçbir şeye tasalanma. Tükenmiş geçmişe üzülme. Dün geçmiştir. Yarın gelecektir. Bu günü, mevcut anı iyi ve verimli yaşa. Önüne hedef / hedefler koy. Gelecekte yapacağın şeyleri tasarla. Tasarını gerçekleştirme yolunda önüne zor, çetin engeller çıkacaktır. Evlat akıllı ol. Önündeki engelleri tek, tek kaldır. Bil ki, aştığın her engelin sonunda güçlü bir iradeye sahip olduğunu görüp kendini keşfedeceksin. İnsanın kendi iç dünyasına yaptığı keşif, dış dünyaya yaptığı keşiften çok daha önemlidir. İnsanın kendini tanıması kadar güzel bir keşif var mı? Ben ömür denilen zamanı böyle yaşamaya çalışıyorum. Ya sen?

6 - Ey canlar canı. Yaşam çok zor ve meşakkatlidir. Bil ki hiçbir şey bir insana altın tepsi içinde sunulmaz. Yaşamak için zoru başarmalısın. Yaşam süreci içinde çok önemsediğin bazı çabalarının boşuna gittiğini de göreceksin. Sakın ha üzülüp bedbaht olma. Sessiz bir yere çekil. Kendinle baş başa kal. Yaradan’a sığın. Ona dua et. Bunu enerji toplamak,  yeniden yaşama sarılmak için yap. Böylece, ruh çeşmesinden kana kana su içip vücudunu rahatlatmış olursun.                     

7 - Ey saçlarına karı erken yağdıran yiğit. Unutma ki akılsız hırs ve ihtiras insana daima zarar, ziyan, zülüm getirir.

8 -Ey hayat yolunun yürekli yiğidi. Şahit ol ki, insan kılıklı olup da şeytana kulluk eden nice insanlar göreceksin. Bunlar asil, vakur düşünce ve davranışlardan uzakta, menfaatlerinin kölesi olan çirkin çakallardır. Bunların çoğu, terlemeden haksız kazanç peşinde koşan toplumu ve kurumlarını soymak için çeşitli şeytani planlar hazırlayıp, uygulayan, ar damarlarından kirli kanlar akan hayâsız alçaklardır. Eğer ki, bu kemiriciler ve yandaşları bir de iktidarı ele geçirirlerse vay ki vay o toplum haline. Toplum, bu zalimlerden çok zülüm görür. Dayanılmaz acılar içinde kıvranır. Çok ıstırap çeker.

9 – Oğul. Doğru, sözüne sadık insanlar Allah’ın seçkin kulları peygamberlerdir. Bu tespit doğru mu? Doğru. Unutma ki, bu yüce insanların dışında kalan diğer insanların olduğu her yerde yalan söz vardır. Hani derler ya: “ Çok söz yalansız olmaz.  Çok mal haramsız olmaz.”  İyi bil ki,  çok konuşan siyasetçilerin birçoğu da palavracıdırlar. Yalancıdırlar. Çıkarcıdırlar. Onların malzemeleri insan kullanmaktır. Eğer bir ülkenin siyasetçileri; yalancı olmakla beraber aynı zamanda rüşvetçi, soyguncu iseler bil ki Karun’un hazinesi olsa bile bunlara dayanamaz. Unutma ki,  millet hazinesi böylesi çirkin sırtlanların eline düşmüşse o hazine hiçbir zaman belinin kamburunu doğrultamaz. İçte ve dışta borç bulma peşinde koşan hazine takatsiz kalır. Aklından çıkarma ki;  borç para alanlar aynı yerlerden emirler de alır. Daha da kötü olanı da;  borç kıskacına düşmüş hükümetlerin, devletlerin para aldıkları yerlerden emirler almasıdır. Bil ki, başkalarının emirleri; onursuzluk, zam, zülüm olarak millete yansır. Netice de; kötü insan ya da insanlar yüzünden borca batmış bir ülke, borca batmış bir toplum, borca batmış bir aile hiçbir zaman güneşin aydınlık yüzünü göremez. Zamdan, zulümden perişan olur. Sen ki akılı ol. Aile bütçeni sağlam tut. Gelirin kadar harcama yap. Beni dinlersen borç alıp da, batakhane sivrisineklerine kanını emdireceğine daha az harcama yap da,  gelirinden kara günlerin için para birikmiş ol. 

10 - Ey güneş yüzlü oğul,  gül yüzlü kız. Bilir misin üçüncü sınıf bir ülkenin insanları Kurumları değil, insanları markalaştırır. Uzmanlaşmamış, kariyer ve kaliteden yoksun olan liderleri yönetimde söz sahibi olur.  Bu niteliklerden yoksun liderlerin bulunduğu her yerde; şeytanlık, hırsızlık, arsızlık, yolsuzluk çok olur. Bu şeytanların arsızlığı, yolsuzluğu ne gariptir ki; o ülkenin insanları tarafından yaptı, becerdi helal olsun anlamında “Devletin malı deniz yemeyen …..” diye alkışlanıyorsa, vay ki vay o insanların, o kurumların, o ülkenin haline. Oğul unutma ki, insanlar, toplumlar kendi kalitelerine göre yönetilirler.

 11 -Ey canlar canı soylu insan.  Nimete karşı saygılı ol. İşine, çalıştığın kuruma karşı vefakâr ol. Onu koru ve yüceltmeye çalış. Onu başka kişi ve kurumlara karşı bilginle, onurlu kişiliğinle temsil et. Unutma ki bilgili, onurlu, vefakâr insanlar düşmanlarından bile saygı görürler.

12 – Oğul.  Bilgiden, ahlak ve irfan yoksul bazı insanların; menfaatçi insanların yardımı ile hak etmedikleri yerlerde baş olduklarını göreceksin. Oğul balı, can oğul. Çıkarcıların soyguncuların maşası olan insan veya insanlarla çalışmak zorunda kalabilirsin. Gücün var ise duyarsız kalma. Çalıştığın kurumunu ya da işyerini çıkarcılara peşkeş çekecek olan bu tür sansarlardan koru.  Meşru zeminde hak - hukuk mücadelesi yap.  Eğer ki bu mücadelede yenik düşersen de hiç durma yerinden ayrıl.  Çakalların elinde kirletilen, içi talan edilen işyerleri, kurumlar dışarıya karşı çok güçlü görünseler bile, içlerini kurtların kemirdiği ulu ağaçlara benzer. Oğul. Bana söyler misin böylesi iç direnci tükenmiş, bitmiş ağaçlar fırtınalara nasıl dayanabilir? Dürüst bir insan, insafsızların soygunlarına dayanamayıp yıkılan işte böylesi heybetli bir ağacın altında kalmışsa, bil ki, o insanın canı diğer duyarsız insanlardan çok daha fazla acır. Kahrından yüreği parçalanır. Yürek kanı ılgıt, ılgıt akar. Bir süre sonra da kendini ölüm çukuru karşılar. Siz ben isteriz ki, ölüm çukuru, dünyanın hiçbir dürüst insanını erken yaşta karşılamasın. Ey oğul. Bil ki toplumlar; düne göre, bu gün çok daha fazla dürüst insanlara muhtaçtır. 

13 –Üstün nitelikli bir insan; çapsız, ufuksuz insanın emrinde çalışıyorsa, o insana, yılın her günü zülüm olur.           

14 -Nefislerinin arzularına uymuş, şeytanla arkadaşlık yapacak olan nice insan vardır. Bu insanlardan bazıları ile bir arada çalışacağını bil. Şeytan karşısında gaflete dalma. Daima uyanık ol. Söz ve hareketlerini ona göre ayarla.

15 - İnsanların çoğu dedikoducudurlar. Boş konuşurlar. Sen, sen ol bu konuşanlara kulak asma. Bilgili, hoş konuşan, kültürlü insanların cemiyetinde bulunmaya çalış. Çok kazançlı çıkarsın.                      

16 - Şarapçı meyhanesi önünde; saçı, sakalı birbirine karışmış, şarap parası dilenen insan görürsün. Üstündeki başındaki perişanlığa bakıp da acıyıp, üzülme. O, fıtratının gereğini yapmakta.  Çünkü o, akılsız sarhoş ta baştan geleceğini içki şişeleri arasında kaybetti.

17 -Kara kalpli zalim insanların zulmü çok olur. Senin karşına da gücünün yetmediği zülümkâr insanlar çıkabilir. Önüne engeller koyan zülümkâr insanlara karşı daima sabırlı, metanetli olmasını bil. Hislerini değil, aklını kullanarak onların oyunlarını boz.

18 - Nefislerinin arzularına uyarak sapıklıklar içinde kokuşmuş nice insanlar görürsün. Bu soysuzlar, güzel olan Dünyayı hem kendilerine hem de çevresinde yaşayan insanlara zehir ederler. Onlardan uzak durmasını bil ki, başın belaya girmesin.

19 -Ey alnı duru genç. Eş seçiminde; güzelliğin, görünüşün, gösterişin hatta eşyanın, malın, mülkün aldatıcı ve geçici şeyler olduğunu bil. Dostum biliyor musun? Asıl kalıcı olan;  ahlak, asalet, ruh güzelliği ile akıldır. Akıllı, evine, eşine, çocuklarına bağlı çalışkan, vefakâr, hal hatır, yol, yordam bilir güzel bir eş geçici dünyanın bir erkeğe armağan ettiği en değerli hediyedir. Bil ki bu açıklamalar,  bir erkekle yuva kuracak genç kız için de göz önünde bulundurulması gereken çok önemli hasletlerdendir.

20 - Dünyada her şey zıtlıklar üzerine kurulmuştur. Akıllının yanında deli, iyiliğin yanında kötülük, güzelliğin yanında çirkinlik, yaşamın yanında ölüm gibi sayısız Dünya gerçekleri vardır. Sen ki, hayal dünyasında gezinmeyi bırak.Yaşamını bu katı Dünya gerçeği üzerine bina et. Sonunda bedbaht olmazsın.                               

 21 - Ey Can. Hiçbir şey sonsuz değildir. Her şey bir süreye bağlıdır. Hatta kıyametle birlikte evrenin ömrü bile. Görmüyor musun mevsimleri? Kış yerini bahara, yaz sonbahara bırakır. Bil ki, yer - gök arasında canlı cansız hiçbir şey durağan değildir.  Kısa olan insanların ömrü de rızk peşinde koşuşturma ile geçer. Ancak, azimli insanlar, kısa ömürlerine gelecekte insanlığın iyilikle yad edebileceği çok şeyleri de sığdırabilirler. Yeter ki sitemli çalışmış, zaman çok iyi kullanılmış olsun. Unutma ki, köprünün altında akıp giden su bir daha geri gelmez. Ömürden geçen zamanda köprüden akan su gibidir.  Hiç durma. İyi bir ön araştırma yap.  Geleceğine yön verecek akılcı, kalıcı projeler seç. Hiç durma, hemen başla.           

22 –Oğul. Unutma ki, insanlar, iradeleri zayıf olan yaratıklardır. Görmüyor musun insanları? Onlar sarsak iradeleri yüzünden kötü alışkanlıklar edinmişlerdir. Bile bile kendilerine zülüm etmektedirler.  Bir an düşün ki, kötü arzusunun esiri olmuş bir erkeğin,  fuhuşu meslek edinen kadınla birlikte olduğunu…O insanın, bir süre sonra da kendini acı ve ıstırap içinde bırakan,  yavaş yavaş ölüm çukuruna götüren AİDS gibi dermansız hastalığa yakalandığını varsayalım.  Değerli insan. Bir kere daha düşün. Bu insan bir anlık zevk için şeytanı düşüncesinden ötürü, ıstıraplı acılar içinde AİDS’ den ölümünü beklerken kendine en ağır züllümü etmiş olmuyor mu?  Yine sigara alışkanlığına bağlı olarak vücudu ağır tahribata uğramış, kangren olmuş, cerrahı müdahaleye maruz kalmış,  eli, ayağı kökünden budanmış insanları görmüyor musun?  Bu insanlar, irade zayıflıkları ve alışkanlıkları yüzünden;  kendilerine, ailelerine ve çevresindekilere acı ve ıstırap çektirmeye devam etmiyorlar mı? Sen ki, çelik gibi güçlü iradeye sahip ol. Geleceğini düşün.  Akıllı davran. Ayağını dengeli at. Kötü insanların ve kötülüklerin kurbanı olma. Hangi koşul altında olursan ol;  hiçbir zaman,  hiçbir yerde şeytana uyma. Diren. Nefsinin şeytani arzularını ayaklarının altına al. Onu hep çiğne ki, ömür yolun daha sağlıklı daha az dikenli olsun.

23 - Dil ve kalp, iyi insanlarda iyidir. Kötü insanlarda da kötünün en kötüsüdür. Çoğu insanların münafık olduklarını unutma. Söyleyeceğim şu ki, dedikodu yapmak, insanlarla alay etmek için içi boş laf satın alma. İçinde iyilik ve güzellik olmayan hiçbir lafı da satmaya kalkma.

24 - Oğul. İyi bil ki, dünyada hiçbir şey eşitlik üzerine kurulmamıştır. Allah bazı insanları, bazı insanlardan daha iyi akıl donanımlı ya da akıl olarak üstün olarak yaratılmıştır. Neticede;  şu gördüğün yeryüzünde, evrende akıllı, güçlü insanlar dolaştığı gibi aklı zayıf insanlar da dolaşıyor. Eşitlik, eşit adalet gibi idealist yüce duygularını bırak da görme açını bu gerçeğe göre ayarla.

 25 - Her nefis kıskançtır. O gördüğün insanlar var ya;  onlar, hem günah işlemeye, hem de sevap işlemeye çok yatkındır.

26 - Dostum, sen, sen ol kötülüklerin açığına da gizlisine de yanaşma.  Umarım, ne demek istediğimi anlamışsındır.

27 -İnsanların olduğu her yerde,  masum olan ve masum olmayan; çekememezlikler, hileler, tuzaklar her zaman olacaktır. İnsanlardan çoğu sözlerinden durmazlar. Doğrusu büyük yalanları,  çok iyi güzel laflarla süsleyen nice insanlar vardır. Bulunduğun her yerde hainlik düşünen insanların da var olacağını ya da var olduğunu hiçbir zaman unutma.  Saf, saf durma.  Bin türlü insanlık hallerinin var olduğunu bil. İnsanların boyları ve ağırlıkları birbirinin aynı değildir. İşine, aşına, geleceğine sahip olmak için,  ilişki de bulunduğun insanları iyi tart. Ölçüsünü iyi al ve değerlendir.

28 - İşine, aşına, evinin içine en önemlisi de cebindeki, kasandaki parana iyi hakim ol. Onları iyi yönet. İşte bu unsurları iyi idare ettiğin o zaman çevrendeki insanların gözünde,  hatırlı ve saygın bir insan olursun.  Bu açıklamalarımı, bu Dünyada yaşadığın süre içinde hiçbir zaman aklında çıkarma. Çünkü sen böyle yapmakla çevrende yaşayan insanların gözünde; işinde, aşında, servet para sahibi, düzgün yaşayan bir insansın demektir.

29 - Ağzında çıkan kelimeleri iyi tart. Söz söylediğin zaman adaletli ol. Güzel konuş. Tesirli söz söyle. Dikkatli düşünerek söylediğin her söze kalp sıcaklığını ilave et. Gönül duygunu kat. Kazançlı çıkan sen olursun.

30 - Her şey bir süreç içinde olur. Başarılı olman için gününü, haftanı, ayını ve yılını iyi planla Programını iyi yap. Yapacaklarını iyi düşünerek kararlaştır.  Onları bir plan dâhilinde zamana yayarak yap. İşte o zaman kendini kendinle ve zamanla yarış içinde bulursun. Yaşadığın sürece her zaman işinde,  aşında verimli bir insan olarak kalırsın.

31 - Dost insan. Paranı ve malını gösteriş için harcama. Gel beni dinle. Sonunda pişman olmazsın.

32 - Güzel insan. Bilerek başka insanları omzuna bastırma. Eğer bastırtırsan iyi bil ki,  sen ağırlık altında ezilirken o hayâsızları başları göğe değecek kadar yükseltmiş olursun.   Onlara ün, şan sağlamış olursun.  

33 - Yapacağın işte dostlarının fikirlerinden, önerilerinden yararlan. Ancak çok iyi düşün. İmkânlarını iyi analiz et. Neticede vereceğin son karar, kendi aklının kararı olsun ki ilerde pişmanlık duyma.  

34 - İyi bil ki, başkalarının gücüne dayanılarak kazanılan başarı, gerçek başarı değildir. Böylesi başarılar sonunda kalıcı olmaz.  Başarmak istiyorsan kendi öz gücüne güven. Dayan. Diren. Öz gücünü sonuna kadar zorla.

35 - Kötülükleri ancak geldikleri zaman gören değil, önceden gören insanlar büyük meziyet sahibidirler. Sen ki, akıllı ol. Olasılıkları da her daim hesaba kat.

36 - Unutma ki, yozlaşma çürümeyi beraberinde getirir. Çürüyen insan, iyi niteliklerini kaybetmiş canlı fosil gibidir. Her daim iyi niteliklerini koruma altına al. İyi niteliklerini korumuş insanlarla iş yapmaya gayret et. Yaptığın işte huzur bulasın.

37 - Kaderin oyuncağı olma. Karşındaki insanları iyi tanı. Zayıf ve kararsız insanlarla yola çıkma. İradesi zayıf insanlarla hiçbir şey yapılamayacağını asla aklından çıkarma.

38 - İnsanlar yüreksizliklerinden dolayı çok şeyleri kaçırdıklarına üzülürler. Oğul bana söyler misin riske girmeyen bir insan nasıl başarı elde edebilir?

39 - Tasarladıklarına kavuşman için önce planlarını yap. Hazırlıklarını iyi tamamla. Bilgini ve aklını önüne koy. Korkma hedefine kilitlen. Hedefi olmayanın başarısı da olmaz. Unutma ki, “Deniz ortasındaki hedefsiz gemiye rüzgârın bile yardımı olmaz.”

40 - Aşını bereketlendirmek istiyorsan riske girmekten korkma. İyi bil ki, aklını iyi kullanan ve cesaretli olan bir insan her zaman riski kâra çevirmesini bilir.

 41 - Ey Genç. Yaşam denilen şey, düz bir çizgide hareket etmez. Ömür yolunun çıkışı, inişi, zoru, çilesi vardır. Yolu yürürken önce kendi gücüne güven. Korkma, yılma. Oğul bil ki, aciz zavallı insanlar değil, her zaman akıllı, yılmayan, korkusuz yürekli insanlar  yüce hedeflerine ulaşırlar.

42 - Can oğul. Kazanılan her bir zaferde, korkakların acizlerin, zavallıların hakkı olamaz. Kazanılan her zafer, bu mücadelede yılmayan, azimli, akıllı insanların hakkı olmuştur. Hakkı olmaya devam edecektir. Bunu böyle bil…

43 -Bil ki, sevgi kini örter. Sevgi yüreklerde karlar içinde gülümseyen kar çiçeği gibidir. Sevgi örselenirse ölür. Ailede sevgi ölürse saygı biter. Saygısız ailede, aile fertler birbirinden kopar. Ailede zülüm ziyan dönemi başlar. Sen ki akıllı bir insansan bir baba, bir eş ve anne olarak ailene olan sevgini hiç ama hiç eksik etme.

44 -Kuşku duymak şüpheciliği getirir. Şüphecilik alternatif görüş ve tasarımları sunar.  Bil ki, alternatif görüş ve düşünceler, akıllı karar almayı iyi olanı yapmayı ve başarıyı getirir.     

45 - Ey Oğul. Sevdiğin işi yap. Yaptığın işte disiplinli ol. İşine yoğunlaş ve sonunu getir. Daldan dala konmanın zaman ve enerji kaybından başka bir işe yaramayacağını bil.

46 - Çevrene iyi bak. Eğlenceye, içkiye gece hayatına düşkün nice insanlar görürsün. Şeytani şeyler her insanın nefsine çok hoş gelir. İyi gözlemle, şeytani arzuları ağır basan insanlar zamanla işlerini, aşılarını kaybederler. Ey oğul. Eğer eğlence bir ihtiyaç ise sen içinde güzellikler ve sanat değeri olan yerlerde eğlen. Ancak, bu tür eğlencende bile, zamanına ve parana dikkat et. İhtiyatı elden bırakma.

47 –Oğul. Her ne iş yaparsan yap öncelikle işini sev. İşine önem ver. İşinin inceliklerini iyi öğren. Bil ki, sonunda kazanacak olan sen olacaksın.

48 –Her işin mutlaka güçlükleri vardır. Ey Can. Hiçbir güçlükten kaçma. Eğer ki güçlüklere sırt çevirsen senin önündeki küçük tepeler aşılması zor dağ olur, üzerine gelir. Kaybeden sen olursun. Kazanmak istiyorsan küçük büyük deme tüm zorlukların üzerine git.

49 -Can Oğul. Bilimde, teknikte, ticarette ya da sanatta bilgi silahı ile donanımlı olan insanla, donanımsız, bir insanı karşılaştırmak mümkün mü? Bil ki, her zaman ve her yerde bilgisiz insan, bilgili bir insanın kölesi olmaya mahkûmdur.  İşte bu nedenle işinde bilgili ol. İşini çok önemse. İyinin en iyisini yapmaya çalış ve yap. Olmadı, bilgiyi her yerde ara. Şartlar ne olursa olsun onu bulduğun yerde al. Güçlü olman için bilgiyi kaçırma ha kaçırma.

50 -Bil ki, başkalarının yardımı ile makam ve mevki elde etmiş insanlar görürsünüz.  Bu tür bilgisiz, ehliyetsiz, yetersiz ve yeteneksiz yöneticiler çok hata yapar. Bilgisizliklerinden dolayı sözlü kaba kuvvete başvururlar. Emrinde çalışanların hiç birine güvenmezler. Onlara saygı da göstermez. O yerde çalışma ahengi bozulur. Verimlilik düşer. Sonuçta herkes zarar görür.

51 -Her başarının gerisinde dengeli bir düşünce, güçlü bir yürek ve disiplinli bir iradenin var olduğunu hiç ama hiçbir zaman unutma.

52 -Merakın korkuya, korkunun dehşete dönüştüğü an bile güçsüz olduğunu düşünme. Yaradan’a sığın ve ona güven.

53 - Mükemmellik göreceli bir kavramdır. İnsandan insana değişir. Bil ki, hiçbir insan mükemmel değildir. Yaşayan her insan, yaradılışının gereği hatalar ve yanlışlıklar yapabilir. Oğul. Diyeceğim şu ki, mükemmel diye nitelendirilen bir insan, geçmişi ile yüzleşebilen ve hatalarından yanlışlıklarından vicdanı sorumluluk sahibi olan, yaptığında pişmanlık duymayan, vicdanı sızlamayan insandır.

54 - Ey oğul. Oturmak, miskinlik, pısırıklık, utangaçlık çekingenlik gibi şeyler sana yakışmaz. Sana yakışan şey yürekli olmandır.  Bir şeyi ta yürekten istemendir. Araştırmandır. Aramandır. Bulmandır. Kapıyı çalmandır. Açamadığın kapı yerine bacadan inerek sonuç elde etmendir. Kısaca sıkı çalışıp kazanarak Dünya hayatını refah içinde yaşamandır.

55 –Oğul. Dünya insanların yaşam mekânıdır. İşte bu mekânda, yeryüzünün hiçbir yeri birbirine benzemez. Yeryüzünün nimetleri de imkânları da eşit dağıtılmamıştır Adına Dünya denilen mekânın yer altı ve yer üstü zenginlikleri ile iklimleri de farklı farklıdır. Korkma. Bu yeryüzünün imkânlardan yararlanman için yüreğinin seni götürdüğü yere kadar git.  İmkânları gördüğün an da eğlen kal. Oralar çalış, zenginleş ve refah içinde yaşa.

56 -Ey oğul. “Korkunun ecele faydası yoktur.” derler. Ey can. Hayatını korku ile yönetme. Bil ki, korkuya eğilmek, diz çökmek yerine dimdik ayakta durmak daha da önemlidir.  Hiç şüphesiz öncelikle korkusuz bir yürek olarak yaptığın işine sarılacaksın.İlişkide bulunduğun insanları iyi gözlemleyip onlara karşı işinde, aşında dikkatli olacaksın. Tedbirini alıp ayağını sağlam yere basacaksın. Kısaca evlat, korkmamak için her işinde akıllı olacaksın akıllı.

57 –Oğul. Eğer ki korkulan şeyin üzerine akıllı cesur ve kararlı bir şekilde gidersen bil kio şeyin gerçekten korkulan, aşılmaz engeller olmadığını göreceksin.

58 –Oğul. Büyük para ve servetin akıllı, korkusuz ve yürekli çalışmaların sonucunda elde edildiğini bil. Unutma ki, akıllı cesaretin ödülü de büyük olur.

59 -Ey oğul. Bir insan borçla yaşıyorsa, emir almaya, boyunduruğa girmeye razı olmuş demektir. Boyunduruk, buyruk altındaki bir insan onurunu koruyamaz. Efelik yapamaz. Efelik yapmaya kalkışırsa gülünç duruma düşer.  Borç alan milletler, devletler de böyledir. Oğul. El s… ile yatağa girme. Kendi öz kaynaklarınla iş yap. İş yapmaya çalış. Borçlanmayı göze alıyorsan da dokuz düşün bir karar ver.  Nasıl ki dış ve iç borç ödeyen devlet bütçesi kendi milletini perişan ederse, devamlı açık veren aile bütçesi aile fertlerini perişan eder.

60 - İnsan yaşamı  her  zaman sürprizlere çok açıktır. Bir anda çok sevdiğin bir insan hayatında çıkıverir ya da yok olur. Üzülme. Bunu hayatın doğal akışı içinde karşıla. Bil ki, bu şekilde davranırsan rahat eder yoluna devam edersin. Eğer ki kabullenemezsen kendi yaşamını kendi elinle kendine zehir edersin.

 61 -Yaşam sürprizlerle doludur.  Beri Gel oğul. Diyeceğim şu ki,  hiçbir zorluk, hiçbir sıkıntı ve zülüm, hatta açlık ve çıplaklık dahi seni yaşam arzusundan koparmasın. Canın çok da yansa her daim hiçbir zorluk karşısında yılmamalısın. Düşün yarınların neye gebe olduğunu kim bilebilir ki. Yarınlar için umutlu ol. Yapabildiğin kadar şartları değiştirmeye çalış.

62 - Günlük hayatta başarı ve becerileri yüksek olan bazı insanlarla karşılaşır ve konuşmalarına şahit olursunuz o insanların konuşmalarındaki sağlam mantığı ve bilgeliği, kişi ve kurumlara ya da olaylara olan yaklaşımlardaki fikir, düşünce ve duygularındaki derinliği ve yüksek karakteri gördükçe hayranlık duyar, konuşmasında büyük keyif alırsın. Buna karşılık bazı insanların duygu ve düşüncelerindeki tutarsızlığı, basitliği,  sığlığı görürsün ki o insanın konuşması sana hiçbir tat, zevk vermez orada hemen uzaklaşırsın. Unutma ki, her ne kadar alınan eğitim kişinin Dünya görüşünde çok önemli bir etkense de yaratanın her yaratılana akıl ve vicdan nimetini aynı ölçüde vermediği de çok açıktır. Sen ki akıllı ol. Akıllı ve vicdanlı insanlarla aynı mekân ve zamanı paylaşmaya çalış. Böylece Dünyaya bakış açının değiştiğini ve vicdanının çok daha derinleştiğini anlayacaksın.       

63 - Bir sürünün çobanı akıllı ise sürüsünü zamanında otlatır. Zamanında Sular. Önüne tuz koyar. Dışarıdan gelecek ani zararlara karşı gözetir, korur. Çobanın gayreti, çalışkanlığı sürünün tüm koyunlarını ve koyun sahiplerini rahat ettirir. Eğer ki o sürünün çobanı neyi ne zaman, nerede nasıl yapacağını bilmeyen aklı zavallı birisi ise bil ki sürüde çok zarar, ziyan, zayiat olur. En büyük zararı da sürü sahipleri görür. Sen ki akıllı isen; işinin uzmanı akıllı çobanla anlaş. Ardında yetişemediğin işini, işyerini ona teslim et. Ancak, çobanın ipini her daim elin tut. Onun iş ve işlemlerini sıkı bir şekilde kontrol et.  Ya da kontrol ettirmeyi elden bırakma ha bırakma.

64 - Dün geçmiştir. Geçen günde olan olmuştur. Üzerinde durma ve düşünme. Ancak yarın ve yarınların nasıl olacağı da belli değildir. Can oğul. Yaşadığın mevcut zaman dilimini  (bu günü) iyi ve olumlu değerlendirirsen yarınların daha da aydınlık olur.

65 – Oğul. Ancak kişi arzu ve taleplerini içinden geldiği şekilde doğru ve güçlü bir şekilde anlatırsa karşısındakini etkiler. Öyleyse ilişkilerinde samimi bir o kadar da dikkatli ol.

66 - Ey canlar canı. Eğer ki korku denilen şey yüreğine girdi ise girişim denilen başarı ruhu dünden kaybolmuş demektir. Bu durumda ömür denilen hayat hikâyen,  küçük yaşam alanlarında küçük oyunlar oynamakla kısaca oyalanmakla geçer.

67 - İnsanlar çoğu kez, içinde bulunduğu durumlara bakarak korkarlar, çaresiz olduklarını düşünerek korkularının yönetimi altına girerler. Bana bak oğul. Bu büyük bir hata olduğu kadar bir hastalıktır da…Etrafındaki olaylara bakarak dehşete kapılıp, korkunun seni yönetmesine izin verme. Cesaretin kırılmasın. Unutma ki,  koşullar oluşmuşsa küçük bir ışık kıvılcımı bile ışık süzmesine dönüşecek, yolunu aydınlatacak, seni aydınlık yarınlara taşıyacaktır. Yoluna koyul.  Gelecek iyi günlerin için ıslık çal. Şarkılar, türküler söyle. Hangi koşullar altında olursan ol yılmadan yürekli ve akıllı çalış. Bil ki,  böyle çalışmakla gelecekteki yaşantın umduğunun çok ötesinde ve çok daha iyi olacaktır.

68 – Oğul. Hiçbir insanlar hayat yolunda giderlerken gül bahçesinde yürümez.  Hayat yolundan yürürken adına hayatın sert fırtınaları denilen; zorlukları, müşkülatları, zahmetleri, güçlükleri ve külfetleri vardır. Korkup cesaretini kaybetme. Aklını kullan. Cesur yüreğinin seni kurtaracağını bil. Sen bu sıkıntıların üzerine git. Kazanırken zafer şarkıları söyle. Zafer ıslık çalarak çık. Kazandıklarının tadına var.

 69 –Oğul. Karalı, sert bir rüzgârın, çöl kumunu,  kumun üzerindeki köksüzleri, temelsizleri savurduğunu, yine kararlı sert bir rüzgârın durgun deniz suyunu hırçınlaştırıp dalgalar halinde sert kayalara çaptığını görmüyor musun? Gel Yüreğinin sesini duy. Aklını iyi kullan. Yapacağın hiçbir şeyde kararsız kalma. Unutma ki, kararsız kalan bir insan; köksüzler, temelsizler gibi her an savrulur. Ya da başkaları savurur.

70 - Çam ağacının sert kayayı delme gücü onun yaşama azmindendir. Yüksekte damlayan suyun mermeri delme gücü onun sürekliliğindendir. Ey can bil ki,  sürekli olarak bilgi ile akılı,  azim ile disiplini kendi vicdanına yoldaş etmişsen hayatının her döneminde başarılı bir insan olursun. 

71 - Ey oğul. Bil ki, fiziksel bedenin için hava, su, ekmek ne kadar önemli ve gerekli ise, ruhsal bedenin içinde inanç, iman, dua da o kadar önemli ve gereklidir. Her iki ihtiyacını da dengeli yerinde ve zamanında yap.  Böylece yaşam mücadelesinde vicdanın kararmaz, huzurlu olur çok rahat edersin.

72 –Oğul. İnanan, inançlı bir insan Allaha olan duasını gösterişten uzak olarak her yerde ve her zaman yapar. Duayı, belli bir şekle, kalıba da sokmanın da bir anlamı yoktur. Yeter ki sen inancında, imanında ve duanda samimi ol. Gerisinin ayrıntı olduğunu bil.

73  - Can Oğul. Sözüm şu ki: yapacağın bir işin çerçevesini iyi belirle. Ön araştırmasını iyi yap. Eğer ki araştırdığın konuda kendini yetersiz hissedebiliyorsan uzmanına danış. Başkalarının düşüncelerini al. Düşünce ufkunu geniş tut. Başkalarının verdiği bilgileri iyi yorumla. Örnekleri iyi incele. Başarılı bulduğun veya bulmadığın konuları not et. En sonunda yapacağın her eylem senin öz davranışının ve düşüncelerinin eseri olan özgün bir iş olsun.

74 -Senin başka insanlar hakkında olumsuz planların varsa bil ki başka insanlarında senin hakkında olumsuz planları olacağını unutma. Önemli olan tuzağa düşmemendir.

75 –Eğer ki bir ülke kalıcı olarak Dünya üzerindeki varlığını devam ettirmek istiyorsa, kendine dost ya da düşman gibi görünen tüm ülkelerin kendisi ve başka ülkeler hakkındaki planlarını çözmek bilmek zorundadır. Böylesi bir ülke, güçlü iç ve dış istihbaratının kendi insanlarının mutluluğu, refahı, selameti ve bekasından öte kendi devlet varlığı için yaşamsal önemi olduğunu çok iyi bilir.

76 - Dünya devletlerin ve milletlerin oyun sahasıdır. Hiç şüphesiz bu sahanın galipleri ekip olarak iyi hazırlanan iyi oyun düzeni kuran ve oynayan devletler ya da milletler olacaktır. İyi oyun kuramayan ve oynamayanlar, oyuncu devletlerin ya da milletlerin oyuncağı olmaya mahkûmdurlar. Bu gün yeryüzünün açlık, yoksulluk, sefalet ve yolsuzluk içinde çırpınan devletleri ya da milletleri işte böylesi devletler ya da milletlerdir.

77 -Bazı insanların diğer insanları kandırmak, yanlış yola sürüklemek için çok çeşitli şeytani planlara, oyunlara başvuracaklarını bil. Ey oğul. Ayık, uyanık ol. Hayat oyununu dikkatli ve iyi oyna. Kötü insanların tuzağına düşüp de sonradan ah, vah deme. Pişmanlık duyma.

78 -Hiçbir olumsuzluğa öfkelenme. Öfkelenirsen de öfkende kalıcı olma. Öncelikle öfkene neden olan her ne ise iyi düşün, çözmeye çalış ve mantıklı karar ver. Zapt edilemeyen öfke sahibini dönüşü olmayan yola itebilir.

79 -Moralini daima yüksek tut. Yaşam sevincini yitirme. Yitirirsen gücünün kuvvetinin kalmayacağını bil.

80 -Aile huzurun için aile fertlerinin denetimini elden bırakma. Bütçeni ve parasal planlamanı iyi yap. Alış verişini zorunluluk önceliğine göre sırala. Kazandıklarından tasarruf yap. Hiçbir şeyde aşırılık ve gösterişe kaçma. Şimdiden gelecek gelirini karşılık göstererek borç alıp harcama yapma. Yaparsan sonradan pişman olursun. Omuzlarına ağır yük biner. Altında ezilir kalırsın. Aile huzurun kaçar.  

81 -Kara günde dost bulamazsın. Akıllı ol. Günübirlik yaşama. Kara günde kullanmak için bir kenara para biriktir.

82 -İnsanlarla toplu yapılan ve yapılacak her bir işte takım ruhu çok önemlidir. İnsanları bir amaca yönlendirmek, tek hedefe kilitlemek, onları takım ruhu ile çalıştırmak ekonomik rekabette başarı ve üstünlük demektir.

83 –Oğul. İşyeri açacaksan hiçbir müşterine kızma. Müşterin olan bir insan ortaya koyduğu iradede haksız dahi olsa daima haklıymış gibi davran. İşyerinde onu  güler yüz ve alçak gönülle karşıla ve uğurla. Unutma ki kazanan sen olursun.  Eğer ki, işyeri açmanın gururu seni ele geçirecekse, hele bir müşteriyi önemsemeyen kibirli davranış içine gireceksen iş yeri açtığına çok üzülürüm. Çünkü iş yerindeki karını kendi zararın alır götürür. Paranı zamanını kaybetmiş olur, eli boş dönersin.

84 -Ey oğul. İnsan olarak çok kuvvetli olduğun kadar bir o kadar da zayıf bir yaratıksın. Sarsıntılı ve kötü günlere dayanabilmek, moralini yüksek tutmak için inanç ve imanına sarılmasını, gereğini de yapmasını bilmelisin. Böyle yapmakla azgın dalgalardan kaçıp limana sığınan gemi gibi sakinleşirsin. Doğan güneşe yeniden gülümsersin. Hiçbir şey olmamış gibi işine yoluna devam edersin.

85 -Diğer insanlar tarafından saldırıya uğradığında sakın yılgınlığa düşme. Cesur ol, korkusuz dur.  Aklını ve fikrini kullanarak saldırı olayını lehine çevirmesini bil. Seni tanıyan bilen insanlar kolay lokma olmadığını bilsinler.

 86 - Temiz bir kalpte her daim fayda ve güzellik bulur. Düzgün bir kalbin kanı kara değil gül kırmızısı Olur. Damarlarda ılgıt, ılgıt kaynağından kaynayan ve bahçe arkında akan berrak su gibi akar. O kalp huzur içinde çarpar.  Kin, nefret içinde değil ancak kenarında gezinir.             

87 - Bir kadın düşünün o kadın dünya denilen kâinatın en güzeli de olsa eşyasının, parasının, kullandığı araç ve gereçlerin kıymetini bilmiyorsa, kocasının kazancını; havada, suda savuruyorsa, gösteriş delisi birisi ise güzelliğine vurulmuş, onunla evlenmiş bir erkeği düşünün. Bil ki,  o erkek, cehennemi bu Dünyada satın almıştır. Can oğul, söyleyeceğim şu ki,  fani Dünya da huzuru satın almak istiyorsan evlenmek için güzelliğinden çok akıllı ve iradesi güçlü bir kadını ara bul.

88 -Baba malı yiyen zamanının çoğunu kumar ve içki masalarında tüketen, çalışmayan tembel ve sorumsuz bir insanla hala evli kalmaya devam eden kadına Allah sabırlar versin demekten başka ne söylenebilir ki?               

89 -Evlat ve Mal;  insanları Dünya’ ya bağlayan,  onların uğruna her türlü zorluluğa katlanılan,  ölümün bile göze alındığı iki çekim alanıdır. Bu çekimlerden servet sahibi olan kişi parasını veya servetini meşru ve yararlı yatırımlara yönlendirirse kendi servetini çoğalttığı gibi çevresindeki insanların refah ve mutluluğuna da sevap derecesinde yüksek katkı yapar. O kişi, yaşadığı toplumda ün, şan, şeref sahibi de olur. Eğer ki, bir insan servet ve parasını silah, uyuşturucu gibi kirli işlere yönlendirirse bil ki o zalimin elindeki para ve servet, azgın sele dönüşür;yakarak, yıkarak ocaklar söndürerek diğer insanlara zülüm getirir, onlara cehennem azabı çektirir.

90 -Alış veriş yapmak para kazanmak kadar önemlidir. Alış verişlerde duygularını, arzularını değil, aklını öne geçir.

 91 - Dünyada her şeyin kusursuz bir zamanlaması olduğu gibi senin de bir ömür zamanlaman vardır. Bu sınırlı ömrüne insanlık haykırına olan işleri de sığdır. Hak vaki olup da göçüp gittiğin adın hayırla anılasın.

92 -Yarınları için kaygı çeken insanlar görürsün. Ey dost sen gelecek için kaygılanma. Enerjini boşa harcamış olursun. Yeter ki, sen bu gününü ve akıllı iyi kullan. Bu durumda yarınlar için endişelenmene gerek kalmaz.

93 - Bazı insanlar herhangi bir konuda endişeye kapılabilir. Eğer ki bu insanların endişeleri korkuya dönüşürse akıl ve mantık çizgisinden uzaklaşırlar sağlıklı karar alamazlar. Oğul,  bil ki soğukkanlı hareket edenler kazanır.

94 -Ey oğul.Bir işe başlamadan önce o işi iyi etüt et. İyi bir hazırlık yap. Bunlar çalışmanda başarılı olup kazançlı çıkman için gerekli olan şeydir. Unutma.              

95 -Ey Can. Yaşanmış geçmişi ve yaşanmamış geleceği yaşama. Sen bu günü verimli ve iyi yaşa. O sana yeter.                

96 - Zaman ve para insanların yaşamında çok önemli iki değerdir. Sen bu iki değeri de yerinde ve iyi kullan. Sakın ha bu iki değeri boşuna harcama. Harcarsan pişmanlık duyacağın gibi sonradan çok şeyler de kaybettiğini fark edeceksin Para belki gelebilir ama giden zaman asla gelmez.    

97 -Ey oğul, insan duyan, düşünen, hisseden bir varlıktır. İnsanın olduğu her yerde hata olacaktır. Bil ki, çok akıllı insanlarda hata yapabilirler. Sen ki her gün hatalarına üzülüp de kendine işkence çektirme. Hata olmuş geçmiştir. Geleceğe bak. Önemli olan nedir biliyor musun? Bir insanın hatalarından ders çıkarması ve bir daha o hatalara düşmemesidir.

98 - Bir konu hakkında karar vermeden önce iyi düşün. Her zaman gerçekçi ol.  Sonunda zamanını ve paranı boşuna harcamamış olursun.  

99 -Kötü şeyler görüp de kalbini ve zihnini karartma. Sen ki güzel olanı, doğru olanı, içinde hayranlık uyandıran, öğünmeye değer erdemlik adına her ne varsa onları düşün. Kendi onur ve yüceliğini düşündüklerine kat ve yürü.

 100 -Yalnızlık Allah’a aittir. İnsanlar yaradılışları gereği yalnız kalamazlar. Sokaklarda köpek gezdiren insanları görmüyor musunuz? Bu insanlar köpeklerine çocuklarıymış gibi itina gösteriyorlar. Niçin dersiniz? Vefalı, güvendikleri bir canlı ile yalnızlıklarını paylaştıkları içindir. Çoğu zaman yalnızlık tarifsiz bir mutsuzluktur, insana acı verir. Ey genç, gel beni dinle de tez zamanda evlen. Akıllı bir evlilik yap da; evinde, yurdunda, yanında, yatağında sana huzur veren bir can arkadaşın olsun. 

Mehmet TURAN

Söğütözü – ANKARA / 26 Mayıs 2013