Cehalet yeniliyor da tutuculuk zor; cehaleti de zaten tutuculuk yüzünden yenemiyoruz

İş geliyor din töre ve bunlardan kaynaklı mahalle baskısında düğümleniyor. İnsanların kafası boş değil ki onlara bir şeyler veresin, bunlarla doldurulmuş. Tersine onlar sana vermeye çalışıyor. Onlara göre kendi düşünceleri doğru. Ve onlara uymadığın için seni yoldan sapmış olarak görüyorlar. Referans kuvvetli; Allah’ın dini diyorlar, atalarımızın töresi diyorlar.

Tutucu zihniyetleri yüzünden cahilliklerini yenemiyorlar, cahillikleri yüzünden de tutuculuktan kurtulamıyorlar. Ortadan kaldırılması zor bir kısır döngü. Onları cehaletten kurtarmak/eğitmek için inanç ve düşüncelerinden uzaklaştırmanız gerekiyor. Hem inanç ve düşüncesi olsun hem de yeniliğe açık olsun desen o da zor; çünkü inandıkları şeyler yeniliklere karşı.

Peki, böyle insanlar var, bunu nasıl başarmışlar. Onlar aslında tutucu zihniyetlerinin üzerine bilimsel akılı koymamışlar, bilimsel akıl ile yetişip dini töreyi üzerine koymuşlar. Bunlar bir arada pek olmasa da hiç değilse ne yaptıklarını biliyorlar. Aydın dindarın aydın tarafı ağır. Din tarafı aydın olsa aydın olamıyor zaten.

Yani şöyle bir şey yok, cahil olduğu için dini/töreyi de cahil algılıyor değil din/töre onun cahil düşünmesine sebep oluyor. Aydın fikirlerini muhafaza ederek dinini yerine getirmeye çalışsa olabilir belki. Çünkü neticede peygamber “İlim Çin’de de olsa gidin alın” demiş.

Burada sorun din diye din olmayan ve de ilim diye ilim olmayan şeylerin alınması. Katıksız dinin kendisi ve ilmin kendisi belki de sorun olmayabilir. Din gibi ilim denilen şeyin de ilim olmayan yanı var. Din dışı hurafelerle cahil kalmış biri tutucu oluyor ilme yönelemiyor. Çünkü bu hurafeler ilmi dinsizlik olarak gösteriyor. Aydının da böyle bir sorunu var. Yani aydının da yobazı var. Şartlanmış kulaktan dolma bilgilerle dine yönelemiyor. Ön yargılarla reddediyor, eleştiriyor. Bunun sonucu dindar aydın olamıyor, aydın da dindar(burada “dindar” kelimesini dinine uyan anlamında kullanıyoruz; değilse dindar dine aşırı bağlı anlamında olup sorunlu bir kavram) Kısaca din tutuculuğu getiriyor; tutuculuk da aydınlanmanın önünü tıkıyor. Tabi bu arada aydınların da dine bakışı sorunlu. Neredeyse aydın demek dinden çıkmış anlamına geliyor diyeceğiz. Aydın olunca sanki dinle ilginiz olmaması gerekiyor. Bence burada da bir tutuculuk varama bilimin bazı kuralları gerçekten dine uymuyor, belki ondan.