Çerkeslerde Aile hayatı

Rusya’nın emperyalist politikaları doğrultusunda Kafkas topraklarından sürgüne tabi tutulan Çerkesler gittikleri yerlerde kültürlerinin birçoğunu devam ettirmeyi başardı. Yaşadıkları bölgelerdeki toplumlarla özdeşleşen, onların kültürlerine saygı göstermesini bilen Çerkeslerkendi geleneklerini de yaşatmasını bildi. Bunların başında ailede kadının yeri ve çocuk eğitimi yer aldı.

 

İletişim teknolojilerinin gelişmesiyle birlikte batı kültürü toplumlar arasında her geçen gün biraz daha yayılıyor. Kendi toprakları üzerinde birlikte yaşayan  milletler bile batı kültürünün etkisinde kalırken, başka topraklarda azınlık durumunda yaşayan Çerkesler aile hayatının ve aile içinde çocuk eğitiminin gerekliliğini biliyor ve bu geleneklerinden vazgeçmiyor.

 

Çerkeslerde aile fikri pek eski ve gelişmiş tarzda olduğu için toplum hayatında değeri yüksektir. Eskiden beri ailede saygı ve sevgi korunmuş devam ettirilmiştir. Çerkes ailehayatının esası resmiyettir. Erkek ve kadın gerek evlerinde gerek dışarıda laubaliliği, nezaketsizliği saygısızlık olarak kabul etmektedir. Saygı ve nezaketi fazla olan aile hayatı ne soğuk bir yaşamı ne de bir esir yaşamı meydana getirir.  Tam tersi laubaliliğin meydana getirmiş olduğu dırıltıları aileden uzaklaştırarak ailede mutluluğu temin eder.

 

Çerkeslerde aile hayatının esasının resmiyete dayalı olması, özellikle kapalı kapılar ardında yaşanan aile içi şiddetin önüne geçmektedir. Buna iyi bir örnek olarak özellikle dünyanın birçok yerinde kadına şiddetin hat safhaya ulaştığı bu dönemde, kendi geleneklerini koruya bilen Çerkes ailelerinde aile üyeleri arasında herhangi bir şiddetin, çatışmanın yaşanmaması gösterilebilir.

 

Çok eski tarihlerden beri Çerkeslerin kadına gösterdikleri saygı onların ne denli köklü bir geleneksel yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Karl Marx’ın dediği gibi “ulusal programın niteliği, kadının bu programdaki etkinliğinden anlaşılır.”Çerkesler kadının korunması ona saygı duyulması konusunda değişik zamanlarda güzel örnekler vermişlerdir. Aynı şekilde Çerkes kadını da toplumdaki saygın yerini koruma konusunda kendisine düşen görevi en iyi şekilde yerine getirmiştir ve getirmeye de devam etmektedir.

 

Çerkes Çocukların Ailedeki Konumu

 

“Çocuk iyi yetişirse hem ailesinin hem toplumun çocuğudur; ama kötü yetişirse sadece ailesinin çocuğudur.” Çerkes atasözü

 

Çerkeslerde çocuk yetiştirilmesi en saygı duyulan işlerden biridir. Onlara göre çocuğu iyi yetiştirmek ailelerin topluma borcudur. Çerkeslerde çocukların eğitimini genellikle anne üstlenir. Çocuklarına hizmet vermek, onlarla meşgul olmak hoşlarına gider annelerin. Çocuğun terbiyesi annesine aittir. Çocuğun yaşına göre ahlaki terbiyesine dikkat eder ve karakterinin oluşmasına yön verir. Okul eğitimi dışında anne çocuklarına insan sevgisi, dürüstlük, çalışkanlık, vatan ve millet sevgisi, büyüklere saygı duygusu aşılar.

 

Çerkeslerde çocukların terbiyesi hususunda batılı milletlerin aşırıya varan daimi serbestliğiyle doğunun sıkıcı ve devamlı baskısı arasında ılımlı ve doğaya uygun bir yöntem uygulanır.

 

Çerkeslerde baba sevginin sözle değil kalple olduğunu bildiği için sevgisini yılışık bir şekilde göstermez canım ciğerim gibi sözler kullanmaz. Kız çocukları evin misafirleri olarak görür ve onlara anlayışla karşılar. Babanın eli erkek çocukları üzerinde titremez, onları bağımsız ve kişilik sahibi olmaları için serbest büyütür. Annelerin ise çocuklarına yaklaşım şekli babanın kinden farklıdır. Anne çocuklarına babadan görmedikleri iltifata ve aşırı sevgiye boğar. Bundan ötürü Çerkeslerde anneye sevgi ve saygı baya fazladır.

 

Aile içinde küçükten büyüye kadar her ferdin resmiyete ve saygıya daima hürmetkar bir vaziyette bulunması çocuğa ağırbaşlılık, ciddiyet ve nezaket telkin eder. Bu şekilde yetişen çocuk toplum içine girdiği zaman nasıl davranılması gerektiğini bilir.

 

“Çocuğu esir halinde yaşatırsanız o çocukluğunda esirliğe alışır. Şu halde hür bir insan olarak çocuğunuzu gözünüzün önünde kendi kendisini idare etmeye alıştırınız.” SPENCER

 

Kaynak: Zekeriya Zihni,ÇERKESYA’DA TERBİYE VE SOSYAL YAŞAYIŞ

 

Kaynak: Hayri Ersoy –Aysun Kamacı, ÇERKES TARİHİ